Przyczyny męskiej niepłodności: od infekcji do nowotworów
Męska niepłodność to wbrew pozorom dosyć powszechny problem. Szacuje się, że wśród wszystkich par bezskutecznie starając się o dziecko, w nawet połowie przypadków problemem jest właśnie męska niepłodność. Panowie jednak rzadziej szukają pomocy i przyczyny problemu. Często nie odczuwają wyraźnych objawów, dlatego nie zastanawiają się nad swoją płodnością. Tymczasem przyczyn niepłodności jest bardzo wiele, a z większością można skutecznie walczyć.

Niepłodność męską określa się jako niemożność spłodzenia potomstwa przez z mężczyznę z potencjalnie płodną kobietą po roku regularnego współżycia bez stosowania antykoncepcji.
Szacuje się, że bezpłodność dotyczy nawet 15 proc. par, z czego w mniej więcej w połowie przypadków problemem jest męska niepłodność. Z obserwacji klinik leczenia niepłodności wynika, że najczęściej leczenie podejmują same kobiety. Mężczyźni mają większe opory, by podjąć leczenie i zmierzyć się z problemem swojej niepłodności.
Męskiej niepłodności nie towarzyszą zazwyczaj żadne objawy, a nawet gdy się pojawią, są rzadko kojarzone z problemami z płodnością.
Na co warto zwrócić uwagę?
- na problemy ze sprawnością seksualną;
- na ból, dyskomfort i wyczuwalne guzki w okolicach jader;
- na przebyte operacje jąder, penisa lub moszny.
Warunkiem płodności mężczyzny jest spełnienie kilku podstawowych warunków:
- produkcja zdrowych plemników, które mogą powstać jedynie w prawidłowo wykształconych organach (przynajmniej jedno jadro musi funkcjonować bez zarzutu);
- plemniki powinny bez problemów przedostawać się do nasienia za pomocą specjalnych kanalików, z których są wstrzeliwane do płynnej męskiej wydzieliny;
- w nasieniu powinna znajdować się odpowiednia liczba plemników, jeśli jest ich zbyt mało, to szanse na zapłodnienie spadają;
- plemniki muszą być odpowiednio zbudowane - nie mogą być zdeformowane i muszą mieć zdolność do poruszania się, by mogły dotrzeć do jajeczka kobiety i się z nim połączyć.
Jakie są przyczyny niepłodności u mężczyzn?
Powodów, dla których mężczyzna ma problemy z płodnością, jest wiele. Niektóre są nieodwracalne, z innymi można skutecznie walczyć. Na płodność mężczyzny wpływa styl życia, choroby, wady wrodzone, a nawet niektóre medykamenty.
INFEKCJE (zakażenia układu moczowo-płciowego) takie jak zapalenie najądrza czy jąder mogą wpływać negatywnie na funkcjonowanie kanalików dostarczających plemniki do nasienia. Na płodność mężczyzny negatywnie wpływa również rzeżączka.
ŻYLAKI POWRÓZKA NASIENNEGO to jedna z częstszych przyczyn męskiej niepłodności. Żylaki powodują podniesienie temperatury w jądrach, co znacznie osłabia jakość plemników. Tę chorobę leczy się chirurgicznie.
PRZECIWCIAŁA NISZCZĄCE PLEMNIKI identyfikują je jako zagrożenie dla organizmu i niszczą. To stan nieprawidłowy, który wymaga diagnostyki i leczenia.
NOWOTWORY jąder lub gruczołów wydzielających hormony potrzebne do reprodukcji mogą powodować u mężczyzny niepłodność. negatywny wpływ ma także chemia i naświetlania.
WYTRYSK WSTECZNY występuje wtedy, gdy nasienie, zamiast wydostawać się poza członek, zostaje cofnięte do pęcherza. Przyczyną wytrysku wstecznego może być na przykład cukrzyca lub uszkodzenie kręgosłupa.
NIEZSTĄPIENIE JĄDER, czyli wada rozwojowa, polegająca na umiejscowieniu jader w jamie brzusznej lub kanale pachwinowym, grozi przegrzaniem jąder i blokadą produkcji plemników.
USZKODZENIE KANALIKÓW W JĄDRACH mogą nastąpić na skutek infekcji, zaburzeń rozwoju czy źle przeprowadzonej operacji chirurgicznej. Uszkodzenie kanalików może być przyczyną trwałej niepłodności u mężczyzny.
ZABURZENIA HORMONALNE będące wynikiem nieprawidłowego działania jąder (wydzielania testosteronu) lub obszarów w mózgu sterujących wydzielaniem hormonów mogą wpływać na zaburzenie płodności.
WADY GENETYCZNE takie jak zespół Klinefeltera, mukowiscydoza, zespół Kallmanna i zespół Kartagenera cechuje niepłodność u mężczyzn.
ZABURZENIA STOSUNKU, do których zalicza się m.in. przedwczesny wytrysk, problemy z erekcją, ból podczas zbliżenia, wady rozwojowe oraz problemy psychiczne mogą skutecznie utrudniać odbywanie satysfakcjonujących stosunków seksualnych i poczęcie.
CELIAKIA, czyli nietolerancja glutenu w pożywieniu może prowadzić do męskiej niepłodność. Poprawa następuje jednak po wyeliminowaniu glutenu z diety.
STOSOWANIE NIEKTÓRYCH MEDYKAMENTÓW, na przykład długotrwałe przyjmowanie sterydów anabolicznych, chemioterapia lub niektóre leki przeciwgrzybicze i te stosowane w chorobie wrzodowej mogą negatywnie wpływać na męską płodność.
ZABIEGI CHIRURGICZNE jąder, moszny, czy przepukliny pachwinowej mogą zaburzać proces produkcji nasienia.
Na spadek męskiej płodności wpływają również takie czynniki jak palenie papierosów, otyłość, brak aktywności fizycznej.
Jak sprawdzić płodność u mężczyzny?
Podstawowym kryterium oceny płodności męskiej jest ocena nasienia - tego, czy mężczyzna jest w stanie wytworzyć nasienie, ile znajduje się w płynie plemników, jakiej są one budowy i jak bardzo są ruchliwe. Potencjał płodności mężczyzny zależy od prawidłowego wytwarzania w jądrach plemników. Cały ten proces regulowany jest przez najważniejszy męski hormon - testosteron. Wszystkie choroby jąder i zaburzenia w produkcji testosteronu wpływają bezpośrednio na wytwarzanie nasienia i męską płodność.
Warto jednak wiedzieć, że badanie nasienia ocenia płodność, ale nie mówi natomiast nic o przyczynach ewentualnej niepłodności. Aby znaleźć źródło problemu, potrzebna jest dalsza diagnostyka, do której zalicza się m.in.:
- badanie przedmiotowe: internistyczne, urologiczne, neurologiczne, okulistyczne, dermatologiczne;
- badania dodatkowe: obrazowe, laboratoryjne;
- dwukrotne badanie nasienia oraz hormonów (przede wszystkim testosteronu i FSH), testy genetyczne, bakteriologiczne;
- zabiegi diagnostyczne: biopsja jąder, endourologia.
Źródło: zdrowie.pap.pl; przeglad-urologiczny.pl