Bolesne miesiączki nie są normą. Kiedy ból brzucha budzi niepokój?

06.03.2018
Aktualizacja: 16.11.2020 19:33

Bóle miesiączkowe to wyjątkowo powszechna dolegliwość. Szacuje się, że może dotykać nawet 75 proc. kobiet. Przez lata uważano, że bóle w czasie menstruacji są normalne, twierdząc jednocześnie, że kobiety muszą swoje wycierpieć. Teraz wiadomo, że takie poglądy są krzywdzące. Chociaż bolesne miesiączki dotyczą większości kobiet, to bardzo silny ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie, może być objawem endometriozy lub mięśniaków macicy. Jak ocenić ból, który towarzyszy menstruacji?

Ból przed i w czasie miesiączki nie powinien być zbyt mocny
fot. East News

Bóle menstruacyjne to zmora większości kobiet. Czasami menstruacji towarzyszy lekki ból zwany fizjologicznym, a czasami ból wyjątkowo silny, niemal nie do zniesienia. Przez długie lata kobietom towarzyszyło przekonanie, że miesiączka musi boleć, że ból menstruacyjny to domena kobiet i nie warto robić z tego powodu zamieszania. Dziś wiadomo, że nie jest to prawda. Silne bóle miesiączkowe są wskazaniem do wizyty u lekarza ginekologa i przeprowadzenia odpowiednich badań.

Jednak nie każdy ból podbrzusza przed lub w trakcie miesiączki jest niepokojący. Kurczowe bóle podbrzusza w czasie menstruacji występują u bardzo wielu kobiet. Czasami ból z podbrzusza promieniuje na pachwiny, uda i okolice krzyżowe. Ból może także pojawiać się przed miesiączką, wtedy mówi się o objawie tzw. napięcia przedmiesiączkowego. Taki ból charakteryzuje się najczęściej kłuciem, ciągnięciem i dyskomfortem ze strony jajników.

Zwykle najsilniejszy jest ból brzucha tuż przed miesiączką oraz w pierwszych dniach menstruacji. Wiele kobiet uskarża się w tym czasie na dodatkowe dolegliwości, takie jak biegunka, duże zmęczenie i osłabienie oraz bóle pleców. Jeśli dolegliwości nie są nasilone, to prawdopodobnie nie ma powodu do zmartwień.

Ból miesiączkowy można podzielić na pierwotny, czyli ten związany z prawidłowym cyklem menstruacyjnym, występujący u zdrowych kobiet, a także ból miesiączkowy wtórny, czyli chorobowy.

Za ból odpowiadają natomiast hormony wydzielane przez błonę śluzową w czasie menstruacji (prostaglandyny). Powodują one skurcze mięśni gładkich, co ma na celu zapobieganie nadmiernej utracie krwi w czasie okresu.

 

Ból menstruacyjny: kiedy ból powinien niepokoić?

Konsultacji z lekarzem wymagają przede wszystkie kobiety, u których występuje bardzo silny ból menstruacyjny, zarówno przed, jak i w trakcie miesiączki. Ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie, zmusza do brania urlopu i leżenia w łóżku, powoduje biegunki i wymioty, a także uczucie ogromnego osłabienia i nadmierną potliwość, musi być konsultowany na wizycie u lekarza. To nie są objawy naturalne, mogą natomiast wskazywać, że przyczyna bólu jest znacznie poważniejsza.

Bezwzględnym wskazaniem do wizyty u ginekologa są także: krwawienia czy plamienia śródcyklicznie (występujące pomiędzy miesiączkami), wyjątkowo obfite miesiączki, upławy z pochwy, bóle brzucha po zakończeniu menstruacji, bóle jajników, ból podczas stosunku, problemy z wypróżnianiem się.

Przyczyny bolesnych miesiączek:

ENDOMETRIOZA: to choroba dotykająca kobiety w wieku reprodukcyjnym. Gruczolistość macicy, czy wędrująca śluzówka charakteryzuje się nieprawidłowym umiejscowieniem elementów błony śluzowej macicy, poza jej jamą. Najbardziej charakterystycznych i najczęściej lekceważonym objawem endometriozy są wyjątkowo bolesne miesiączki, często obfite. Innymi objawami tej choroby są bolesne stosunki, problemy z zajściem w ciążę, bóle podbrzusza, czasami plamienia pomiędzy miesiączkami, ból lub nienaturalne parcie pojawiające się podczas wypróżniania. Nie poznano do tej pory przyczyny występowania endometriozy u niektórych kobiet, w związku z czym nie ma jednej metody leczenia. Rozwój choroby można hamować farmakologicznie, a powstające w jej przebiegu torbiele jajników usuwać operacyjnie. Potwierdzono także, że przebycie zdrowej ciąży, urodzenie dziecka i karmienie piersią może w dużym stopniu złagodzić lub zahamować jej przebieg.

MIĘŚNIAKI MACICY: to patologiczne, choć łagodne twory zbudowane z mięśni gładkich i zrębu łącznotkankowego. Mięśniaki bywają przyczyną silnych bóli w podbrzuszu i obfitych krwawień. Objawy nie są jednakowe u wszystkich kobiet, ale do podstawowych zalicza się: obfite i przedłużające się miesiączki, krwawienia z pochwy występujące pomiędzy miesiączkami, bóle podbrzusza. Leczenie mięśniaków stosuje się wtedy, gdy powodują dokuczliwe dolegliwości. Mięśniaki usuwa się operacyjnie, a wybór metody zależy od umiejscowienia mięśniaków. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie macicy.

TORBIELE JAJNIKÓW: torbiel jajnika to częsta przypadłość diagnozowana zarówno u kobiet w okresie rozrodczym, jak i menopauzalnym. Torbiele to różnego rodzaju twory, nie zawsze groźne. O ich obecności kobieta dowiaduje się zazwyczaj w momencie, gdy zaczynają powodować konkretne objawy lub podczas USG transwaginalnego. Torbiele mogą długo pozostawać niezdiagnozowane, najczęściej do czasu, gdy są na tyle duże, by dawać konkretne objawy, takie jak: powiększający się obwód brzucha, nacisk na pęcherz i odbytnicę, wzdęcia, ból i dyskomfort w podbrzuszu, ból w czasie okresu i po zakończeniu krwawienia, ból w czasie i po stosunku, obfite krwawienia miesiączkowe i plamienia śródcykliczne. Leczenie torbieli uzależnione jest od jej rodzaju, wielkości zmiany i nasilenia objawów. Większe torbiele usuwa się zazwyczaj operacyjnie.

Bóle miesiączkowe zazwyczaj nie występują przy pierwszej menstruacji (menarche). Pojawiają się później, gdy cykle zaczynają być owulacyjne.

STAN ZAPALNY: przewlekły stan zapalny narządu rodnego może powodować nieprawidłowe zrosty między narządami znajdującymi się w miednicy mniejszej.

WADY ROZWOJOWE MACICY: tyłozgięcie, nadmierne przodozgięcie lub niedorozwój macicy, kiedy trzon jest mniejszy niż szyjka macicy, to jedne z częściej występujących przyczyn bólu w czasie menstruacji.

CHOROBY TARCZYCY: bolesne miesiączki mogą wskazywać na niedoczynność tarczycy. Niska aktywność tarczycy może powodować nieregularność i zaburzenia miesiączki, a także ból.

Silne bóle menstruacyjne wymagają odpowiedniej diagnostyki. W tym celu lekarz zleca wykonanie podstawowych badań, takich jak: USG narządu rodnego, badania mikrobiologiczne, parametry stanu zapalnego, antygenu CA-125 (w celu wykluczenia raka jajnika), badanie ogólne moczu. W niektórych przypadkach nie można jednoznacznie określić przyczyny bólu menstruacyjnego, wtedy najczęściej wykonuje się laparoskopię diagnostyczną, która pozwala na dokładne obejrzenie narządów.

Pamiętaj! Silne i wyczerpujące bóle menstruacyjne nie są naturalne! Dolegliwości trzeba skonsultować z lekarzem, bo silny ból może być objawem poważnej choroby.

Ból menstruacyjny: jak go złagodzić?

Silne bóle chorobowe wymagają leczenia. W takich przypadkach, po ustaleniu diagnozy, rozpoczyna się leczenie przyczyny bólu. Dolegliwości powinny ustępować w miarę upływu czasu, gdy metoda leczenia okaże się skuteczna.

Bóle miesiączkowe u zdrowych kobiet można łagodzić domowymi sposobami, stosując:

  • ciepłe okłady na podbrzusze;
  • kąpiele w ciepłej wodzie (należy unikać wody gorącej, która nasila krwawienie);
  • ziołowe leki uspokajające lub napary z rumianku;
  • delikatne masaże rozluźniające mięśnie;
  • łagodną, rozluźniającą aktywność fizyczną;
  • sen i odpoczynek;
  • lekkostrawną dietę — spożywanie ciepłych, lekkich posiłków, rezygnacja z kawy, słodyczy i tłustych oraz ostrych potraw.

W czasie miesiączki lepiej unikać stresu i dobrze się wysypiać. Można stosować doraźnie leki przeciwbólowe, najlepiej rzadko i w małych dawkach.

Uwaga!

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.