Czystek – jakie są jego właściwości lecznicze i kosmetyczne?
W Polsce zapanowała moda na czystek. Wiele osób przypisuje mu niezwykłe właściwości, m.in. wybielanie zębów, leczenie infekcji, działanie przeciwnowotworowe, działanie zwalczające boreliozę. Co jest prawdą, a co nie? Jakie działanie lecznicze i kosmetyczne ma czystek?
Czystek to krzew z rodziny czystkowatych. Istnieje ponad 50 gatunków i mieszańców tego gatunku. Większość z nich rośnie w rejonie Morza Śródziemnomorskiego. Właściwości lecznicze ma tylko kilka z nich, dlatego zanim kupisz susz z czystka, sprawdź, czy rzeczywiście ma takie działanie. W Polsce ta roślina nie występuje naturalnie, bo nie lubi niskich temperatur.
W Polsce najpowszechniej stosuje się czystek siwy (inaczej czystek szary, łac. Cistus x Incanus L.), który jest mieszańcem dwóch gatunków. Otrzymuje się z niego ladanum (inaczej labdanum), czyli rodzaj żywicy. Pozyskuję się ją z młodych gałązek tylko niektórych gatunków tego krzewu. Wzmianki o tej żywicy były w Księdze Rodzaju w Biblii. Stosowano ją rytuałów i obrzędów. Teraz – ze względu na jej działanie antyseptyczne – wykorzystuje się ją do celów leczniczych i kosmetycznych, np. do przygotowywania perfumów, bo zapachem przypomina ambrę.
Czystek siwy – co zawiera?
Czystek siwy zawiera wiele cennych dla zdrowia składników, m.in.:
- kwasy fenolowe (galusowy, elagowy, katechowy) – neutralizują one wolne rodniki i usuwają z organizmu reaktywne formy tlenu, a więc mają działanie antyoksydacyjne i chronią przed chorobami biodegeneracyjnymi,
- proantocyjanidy – to związki o silnym działaniu antyoksydacyjnym, wzmacniają działanie innych przeciwutleniaczy, takich jak: witamina A, C i E,
- garbniki – mają działanie ściągające i przyczyniają się do powstawania warstwy ochronnej zabezpieczającej tkanki, działają przeciwzapalnie, zapobiegają obrzękom i wysiękom,
- flawonoidy,
- olejek eteryczny – zawiera diterpeny labdanowe, które mają działanie toksyczne wobec komórek nowotworowych (ale nie oznacza to, że czystek leczy raka!), bakterii i grzybów.
Czystek siwy – jakie ma właściwości zdrowotne?
Dzięki wymienionym powyżej składnikom czystek ma bardzo silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Ponadto hamuje wydzielanie histaminy w organizmie, więc ma działanie antyalergiczne.
Czystek ma wiele właściwości leczniczych, w tym:
- pomaga zwalczyć infekcje,
- wzmacnia układ odpornościowy,
- oczyszcza organizm z toksyn,
- jest pomocny w obniżaniu cholesterolu LDL (tego złego),
- wspomaga działanie układu krwionośnego i serca,
- wzmacnia naczynia krwionośne, dzięki temu chroni przed miażdżycą, udarem i zawałem),
- łagodzi reakcje alergiczne,
- pomaga w gojeniu się ran oraz zmian skórnych,
- łagodzi stany zapalne skóry.
Roślina ta jest też wykorzystywane w kosmetyce, bo pomaga w walce z łupieżem, trądzikiem i egzemą. Toniki z czystka są polecane do pielęgnacji cery tłustej oraz trądzikowej. Czystek ma działanie antyoksydacyjne, chroni organizm przed wolnymi rodnikami i dzięki temu spowalnia procesy starzenia.
W rejonie Morza Śródziemnomorskiego w medycynie ludowej czystek wykorzystywany był również do leczenia zakażeń i stanów zapalnych układu moczowego, nieżytów przewodu pokarmowego, schorzeń wątroby, skóry, układu oddechowego i stanów zapalnych stawów.
Czystek – w jakiej postaci można go stosować?
Z czystka można robić napary, nalewki, syropy. Można go również stosować w formie okładów. W aptekach można kupić saszetki do zaparzania, a także tabletki lub roztwory do płukania gardła.
Napar z czystka – jak go zrobić?
Jedną łyżkę świeżych lub suszonych liści czystka zalej 200 ml wrzątku, a następnie przykryj i zaparzaj przez 20 minut. Po tym czasie odcedź fusy. Napar z czystka może pić raz dziennie, tak jak herbatę. Możesz dodawać do niego miód, sok owocowy, np. malinowy, jarzębinowy, czy imbirowy.
Czystek nie wybiela też zębów, ale można go stosować do płukania ust, bo ma działanie bakteriobójcze.
Źródło: "Siła ziół" Patrycja Machałek, Wydawnictwo Znak, Kraków 2018
Tu się dzieje
