Salmonella i salmonelloza: przyczyny, objawy. Jak uniknąć zatrucia?
Salmonella to rodzaj bakterii, która jest główną przyczyną zatruć pokarmowych na całym świecie. Bakterie są zazwyczaj spożywane przez ludzi wraz z produktami pochodzenia zwierzęcego – mięsem, jajkami, mlekiem. Objawy zakażenia Salmonellą pojawiają się kilkanaście godzin po jedzeniu i obejmują gorączkę, bóle brzucha, biegunkę, nudności i wymioty. Większość osób wychodzi z zatrucia Salmonellą obronną ręką, jednak niektórzy wymagają leczenia w szpitalu. Sprawdź, jak rozpoznać objawy zakażenia Salmonellą.
Salmonella to rodzaj bakterii z rodziny Enterobacteriaceae. Bakterie te mają złą sławę, znane są bowiem z występujących dość często zatruć pokarmowych. Salmonellowe zatrucia pokarmowe powodowane są najczęściej przez bakterie należące do gatunku Salmonella enterica oraz bongori. Natomiast spokrewnione z nimi Salmonella typhi i paratyphi powodują znacznie cięższe choroby, takie jak dur brzuszny oraz paradur brzuszny.
Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową przez spożycie wody lub jedzenia zawierającego pałeczki Salmonelli. Najczęściej są to produkty pochodzenia zwierzęcego skażone odchodami zarażonego zwierzęcia – mięso, mleko i jaja.
.
Zakażenie Salmonellą prowadzi do salmonellozy, czyli zakaźnej choroby przebiegającej zazwyczaj jako nieżyt żołądkowo-jelitowy. Salmonelloza może mieć stosunkowo łagodny przebieg, wtedy objawy ustępują w ciągu kilku dni. Choroba może również zaatakować znacznie mocniej, zmuszając chorego do przebywania w szpitalu.
Zakażenie Salmonellą ujawnia się zazwyczaj po 8-12 godzinach od zjedzenia zakażonego pokarmu lub wypicia zakażonego płynu. Gdy salmonelloza przebiega łagodnie, nie ma zwykle potrzeby podawania antybiotyków. Objawy ustępują w ciągu kilku dni.
Przedłużające się objawy zatrucia pokarmowego lub objawy nasilone zmuszają zazwyczaj do wizyty u lekarza. Wtedy rozpoznanie salmonellozy polega na wykonaniu posiewu stolca i ewentualnym wyizolowaniu bakterii z krwi lub płynów ustrojowych (moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego, żółci). W przypadku wątpliwości diagnostycznych wykonuje się badania obrazowe przewodu pokarmowego (USG, RTG).
Zobacz także
Jakie są objawy zatrucia Salmonellą?
Wyróżnia się trzy postacie salmonellozy, które różnią się przebiegiem i objawami. Zdecydowanie najczęściej występuje salmonelloza żołądkowo-jelitowa, która charakteryzuje się nagłym wystąpieniem objawów i utrzymywaniem się ich przez kilka kolejnych dni. Podczas badania chory odczuwa ból podbrzusza. Pojawiają się też odgłosy przelewania.
Objawy salmonellozy żołądkowo-jelitowej:
- bóle głowy;
- napadowe bóle brzucha przypominające kolkę;
- biegunki;
- nudności i wymioty;
- gorączka;
- wodniste stolce, które mogą zawierać domieszkę śluzu;
- rzadko obserwuje się powiększenie wątroby i śledziony.
Inną, znacznie cięższą postacią salmonellozy jest salmonelloza narządowa, czyli ogniskowa. Występuje wtedy, gdy bakteriom uda się przedostać z jelit do krwiobiegu i wywołają
. Salmonelloza ogniskowa może dotyczyć wielu narządów, na przykład trzustki, układu moczowego, układu nerwowego czy dróg żółciowych. Wywołany stan zapalny powoduje cały wachlarz objawów. Zajęcie ośrodkowego układu nerwowego może powodować poważne powikłania, w tym zaburzenia równowagi, niedowłady, ruchy mimowolne kończyn oraz wodogłowie.
Postać narządowa salmonellozy dotyczy zazwyczaj osób z upośledzoną odpornością lub z poważnymi chorobami towarzyszącymi.
Ostatnia postać salmonellozy, czyli salmonelloza uogólniona, charakteryzuje się wyjątkowo ciężkim przebiegiem i wysoką śmiertelnością. W jej przebiegu można zaobserwować
– obniżenie ciśnienia tętniczego, przyspieszenie czynności serca, drgawki, zaburzenia świadomości.
Jak leczyć zatrucie Salmonellą?
Wybór metody leczenia salmonellozy zależy od postaci i zaawansowania choroby. Najczęściej występująca salmonelloza żołądkowo-jelitowa nie wymaga zazwyczaj podejmowania drastycznych kroków, w tym podawania antybiotyków (o ile przebiega łagodnie). Antybiotyki mogą przedłużać okres nosicielstwa, dlatego podaje się je tylko w niektórych przypadkach.
Konieczne jest natomiast odpowiednie nawadnianie ze względu na występującą gorączkę, wymioty i biegunkę. Trzeba zadbać o spożywanie dużej ilości płynów i uzupełnianie elektrolitów. Dieta powinna być lekkostrawna, oparta na ryżu, makaronie i ziemniakach z dodatkiem warzyw. Posiłki należy spożywać częściej, ale w mniejszych ilościach.
Stosowanie antybiotyków zaleca się w przypadku salmonellozy narządowej lub uogólnionej, a także w sytuacji, gdy choroba ma ciężki przebieg. Antybiotyki podawane są przez 5-7 dni.
Przez kilka tygodni lub miesięcy po ustąpieniu objawów salmonellozy bakterie mogą być obecne w kale – taką sytuację nazywa się nosicielstwem pochorobowym.
Niestety, u części osób pomimo leczenia bakterie utrzymują się przewlekle (nosicielstwo). Wyróżnia się trzy formy nosicielstwa, w zależności od tego, w jakiej lokalizacji wykrywana jest obecność bakterii: żółciowe, jelitowe, moczowe.
Jak zapobiegać salmonellozie?
- Zwracaj szczególną uwagę na staranne mycie surowych kiełków i jarzyn
- Często i dokładnie myj ręce, szczególnie po kontakcie z surowym mięsem
- Unikaj tatara i innych potraw z surowego mięsa, jeśli nie znasz ich pochodzenia
- Nie jedz kremów, ciast i lodów, jeśli masz podejrzenie, że nie były odpowiednio przechowywane (chłodzone)
- Surowe mięso, ryby i jaja przechowuj w lodówce z dala od innych produktów gotowych do spożycia
- Nie zamrażaj jedzenia po wcześniejszym odmrożeniu
- Nie kupuj produktów pochodzenia zwierzęcego z niewiadomych źródeł
- Nie jedz niedogotowanego mięsa
- Zawsze myj ręce po skorzystaniu z toalety i po kontakcie z kałem dziecka lub zwierzęcia
Zobacz także
Źródło: wylecz.to; gastroenterologia-praktyczna.pl; choroby-zakazne.mp.pl
Tu się dzieje
