Oceń
Sprzedawane na polskim rynku jabłka i cytrusy są dziś zanieczyszczone pestycydami w znacznie mniejszym stopniu niż dekadę temu – ustalili naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Uważają, że stało się tak m.in. dzięki wprowadzeniu obostrzeń dotyczących maksymalnego limitu pozostałości pestycydów w owocach. Jednocześnie przypominają, że w ciągu ostatnich 10 lat całkowicie zakazano używania niektórych pestycydów w uprawach jabłoni i drzew cytrusowych. Badacze radzą też, jak skutecznie pozbywać się owych zanieczyszczeń w warunkach domowych. Wnioski z tych badań opublikowano na łamach „Applied Sciences”.
Coraz mniej pestycydów na jabłkach i cytrusach, ale wciąż są
Badania prowadzili w latach 2012 i 2020. Analizowali różne gatunki owoców: jabłka (odmiany Jonagold, Gala, Gloster, Rubin, Jonagored, Szampion, Ligol, Alwa, Golden Delicious), pomarańcze, grejpfruty i cytryny. Jabłka pochodziły z upraw krajowych, natomiast owoce cytrusowe z Hiszpanii, Cypru, Turcji i RPA. Wszystkie owoce zakupiono na lubelskich targach.
Przed szczegółowymi analizami niektóre owoce umyto pod strumieniem zimnej wody, inne pozostawiono niemyte. Okazało się, że między 2012 a 2020 rokiem doszło do wyraźnego zmniejszenia poziomu pestycydów identyfikowanych w jadalnych częściach owoców. Co ważne, w nowszych próbkach nie stwierdzono żadnego przypadków stosowania zakazanych środków ochrony roślin.
Dokładne analizy przeprowadzone z laboratoriach UP w Lublinie zidentyfikowały w próbkach jabłek z 2012 r. 26 pestycydów (środków grzybobójczych, insektycydów, regulatorów wzrostu roślin, środków owadobójczych), natomiast w owocach ze zbiorów w 2020 r. – „tylko” siedem. W przypadku cytrusów zarówno w 2012, jak i 2020 r. we wszystkich analizowanych próbkach wykryto obecność fungicydów, środków często stosowanych w uprawie cytrusów, zapewniających ochronę powierzchni owoców przed rozwojem pleśni. Są to substancje, które, niestety, przenikają także w głąb owocu.
Co to są pestycydy?
Pestycydy to związki chemiczne, które służą jako środki ochrony roślin – są dość powszechnie stosowane w uprawach warzyw i owoców na świecie. Niekiedy nazywane są nawet „lekami dla roślin”. Bez nich uprawy zostałyby w dużej mierze zjedzone przez szkodniki albo zaatakowane przez grzyby i pleśnie. Rolnicy, na różnych etapach rozwoju roślin, powszechnie stosują środki ochrony. Ma to zapobiegać zmniejszeniu plonów. Jednak pozostałości pestycydów mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka. Kluczem do bezpieczeństwa w przypadku pestycydów jest umiar w ich stosowaniu i używanie ich zgodnie z zaleceniami producenta.
Unijne przepisy określają maksymalny limit pozostałości pestycydów (MRL) w żywności pochodzenia roślinnego. Limit ten jest regularnie aktualizowany na podstawie danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania takich środków – i właśnie w związku z tym w ciągu ostatniej dekady niektóre pestycydy zostały całkowicie zakazane. „Niewłaściwe stosowanie pestycydów może powodować zanieczyszczenie żywności, a w konsekwencji – szkodzić konsumentom. Znajomość wpływu przetwórstwa domowego na poziom pozostałości pestycydów w owocach jest niezbędna do ograniczenia zagrożeń dietetycznych” – napisali w raporcie z badań naukowcy z Lublina.
Jak długo myć jabłka, by usunąć pozostałości pestycydów?
Wcześniejsze badania pokazały, że domowe przetwarzanie owoców, czyli np. gotowanie, smażenie, pieczenie i blanszowanie, skutecznie zmniejsza ilość pozostałości pestycydów. Jednak jabłka i cytrusy najczęściej spożywa się bez wcześniejszej obróbki, na surowo.
– Jabłka często je się bezpośrednio po umyciu lub ewentualnie obiera ze skórki, choć należy podkreślić, że niektórzy jedzą je nawet bez uprzedniego mycia – zauważają badacze z Lublina. – Aby mycie jabłek pod bieżącą wodą było skuteczne, należy użyć odpowiedniej ilości wody, ważny jest również czas trwania tego procesu.
Naukowcy przypominają, że w eksperymentach optymalny czas mycia jabłek określono na 2 minuty. Jednak zwykle konsumenci robią to (o ile w ogóle myją jabłka) znacznie krócej, z reguły 5-10 sekund, co wynika z pośpiechu i względów ekologicznych.
W przypadku jabłek najlepiej jest usunąć skórkę z owocu. Niestety, choć wyeliminuje to większość pozostałości pestycydów, to zarazem spowoduje utratę ważnych składników odżywczych. – Nasze wyniki pokazały, że konwencjonalne mycie wodą (ok. 1,5 litra na jeden owoc) nie miało wpływu na poziom pozostałości pestycydów w analizowanych owocach. Obieranie jabłek pozwoliło na obniżenie tego poziomu w zakresie od 24 do 100, w zależności od rodzaju wykrytego pestycydu – podsumowują autorzy badania.
Pozostałości pestycydów w jabłkach polskich i zagranicznych
Badacze z Lublina podkreślają, że próbki jabłek z 2020 r. nie zawierały żadnych pestycydów niedopuszczonych do stosowania w UE. – Naszym zdaniem, wynika to z obserwowanych trendów do promowania zrównoważonego rozwoju – komentują.
A jaki odsetek polskich jabłek w ogóle zawiera pozostałości pestycydów? Badanie z 2011 roku wykazało, że było to 46 proc. analizowanych próbek owoców, a testy z lat 2009–2013, że 66,5 proc. Badanie pozostałości pestycydów w jabłkach uprawianych w Grecji wykazało natomiast, że problem ten dotyczy 84 proc. owoców, a jeśli chodzi o Kuwejt – było to 90 proc., przy czym 80 proc. przekraczało dopuszczalne w UE wartości.
Naukowcy przypominają, że poziom pozostałości pestycydów w spożywanych owocach zmniejszają proste procedury: mycie i obieranie, które każdy powinien wykonywać.
Źródło: PAP/Katarzyna Czechowicz / „Applied Sciences”
Oceń artykuł
Tu się dzieje
