Oceń
Kwas foliowy, czyli witamina B9, to składnik niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odgrywa niezwykle ważną rolę w rozwoju płodu, a później przez całe życie wspomaga układ nerwowy, pokarmowy, wpływa na samopoczucie i a nawet dobre trawienie. Kwas foliowy jest witaminą niezbędną do prawidłowego tworzenia się czerwonych krwinek.
Zarówno niedobór, jak i nadmiar kwasu foliowego jest szkodliwy dla zdrowia. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie odpowiednio zbilansowanej diety bogatej w produkty będące źródłem folianów. Osoby narażone na niedobory kwasu foliowego, w tym kobiety w ciąży, powinny dodatkowo suplementować tę witaminę.
Rola kwasu foliowego w organizmie:
- zapobiega uszkodzeniom cewy nerwowej u płodu;
- reguluje wzrost i podział komórek;
- ma pozytywny wpływ na układ nerwowy i mózg;
- decyduje o dobrym samopoczuciu psychicznym;
- usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego;
- uczestniczy w tworzeniu soku żołądkowego;
- usprawnia działanie wątroby, żołądka i jelit;
- pobudza procesy krwiotwórcze (produkcję czerwonych krwinek).
Dostępne badania naukowe wskazują, że niedobory kwasu foliowego zwiększają ryzyko rozwoju niektórych nowotworów, w tym raka płuc, trzustki, przełyku, szyjki macicy, piersi. Najwięcej dostępnych badań dotyczy zależności pomiędzy niedoborem kwasu foliowego a rozwojem nowotworu jelita grubego (gruczolaków i pierwotnych raków jelita grubego). Naukowcy podkreślają jednak, że ta zależność działa w dwie strony. Duże dawki kwasu foliowego mogą przyspieszać rozwój nowotworów. Wyjaśnienie udziału kwasu foliowego w powstawaniu nowotworów wymaga jednak dalszych badań, które pozwolą ustalić, jakie dawki witaminy wpływają na proces nowotworzenia.
Kwas foliowy w jedzeniu
Kwas foliowy występuje w żywności pod postacią folianów (soli kwasu foliowego). Najlepszym źródłem witaminy folianów są warzywa liściaste (brukselka, szpinak, kapusta włoska, szparagi). Dużą ilość folianów zawierają również nasiona roślin strączkowych, produkty pełnoziarniste, drożdże i kiełki pszenicy. Foliany, choć w mniejszych ilościach, znajdują się także w pietruszce, jarmużu, papryce, kiwi, malinach, pomarańczach i w orzechach (szczególnie włoskich i arachidowych). Dużą ilość folianów zawierają podroby, głównie wątróbka.
Stosując odpowiednio zbilansowaną dietę, można utrzymywać odpowiedni poziom kwasu foliowego w organizmie. Należy jednak zaznaczyć, że duże straty kwasu foliowego następują po przetworzeniu żywności. Na przykład zawartość folianów w gotowanych szpinaku jest nawet o połowę niższa niż w surowym.
Kwas foliowy w ciąży
Odpowiedni poziom kwasu foliowego jest szczególnie ważny w czasie ciąży. Jest to bowiem witamina, która odgrywa niezwykle ważną rolę już na etapie życia płodowego i jest niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu.
Bierze udział w wytwarzaniu kwasów nukleinowych niezbędnych do prawidłowego podziału komórek rozwijającego się płodu, a w szczególności do właściwego kształtowania się cewy nerwowej, z której rozwija się mózg i rdzeń kręgowy. W wyniku niedoboru kwasu foliowego dochodzi do niezamknięcia się cewy nerwowej i powstania wad rozwojowych, w tym nawet bezmózgowia i przepukliny mózgowo-rdzeniowej.
Przyjmowanie kwasu foliowego w ciąży zabezpiecza także przed odklejeniem łożyska, przedwczesnym porodem i zmniejsza ryzyko małej masy urodzeniowej dziecka.
Niedobór kwasu foliowego
Najpoważniejszym skutkiem niedoboru kwasu foliowego jest
, która jest prekursorem układu nerwowego. Gdy proces jej zamykania ulegnie zakłóceniu, mózg i rdzeń kręgowy nie rozwijają się prawidłowo na skutek kontaktu z płynem owodniowym.
Niedobór kwasu foliowego sprzyja miażdżycy, może również prowadzić do niedokrwistości megaloblastycznej, którą najczęściej obserwuje się u kobiet w ciąży i dzieci urodzonych przedwcześnie.
Nieodpowiedni poziom kwasu foliowego wpływa na nastrój, może powodować obniżenie koncentracji, przemęczenie, lęk, bezsenność i depresję.
- zaburzenia w trawieniu i we wchłanianiu składników odżywczych;
- biegunka;
- zmniejszony apetyt;
- obniżona masa ciała;
- stany zapalne języka oraz błony śluzowej warg;
- bóle głowy;
- kołatanie serca;
- przedwczesna siwizna;
- zahamowanie wzrostu u dzieci i młodzieży.
Niedobór kwasu foliowego obserwuje się głównie przy przewlekłych chorobach wątroby, stosowaniu ubogiej diety i niektórych leków. Na niedobory narażone są również osoby nadużywające alkoholu i a także znajdujące się w okresach zwiększonego zapotrzebowania (ciąża, okres karmienia piersią, niektóre choroby przewlekłe).
Nadmiar kwasu foliowego
Zażywanie większych dawek kwasu foliowego może prowadzić do bezsenności, rozdrażnienia, depresji, zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Większe stężenie kwasu foliowego może wywołać reakcję alergiczną na skórze, a nawet skurcz oskrzeli.
Nadmiar kwasu foliowego w ciąży zwiększa ryzyko u dziecka zachorowania w przyszłości na astmę. Z tego powodu zaleca się konsultowanie z lekarzem prowadzącym przyjmowania dawek kwasu foliowego i nieprzekraczania zalecanych norm.
Oceń artykuł
