Oceń
Stwardnienie rozsiane (SM) jest nieuleczalną chorobą neurologiczną o wielofazowym przebiegu z etapami zaostrzeń i remisji. Jej przebieg i objawy są bardzo indywidualne i u każdego chorego mogą wyglądać inaczej. Niestety w większości przypadków choroba ta prowadzi do niepełnosprawności.
Wiemy, że sposób żywienia nie wywołuje stwardnienia rozsianego, nie zostało też potwierdzone, aby jakakolwiek dieta zapobiegała SM. Jednak w wielu dostępnych publikacjach znajdziemy informacje o dietach, które warto stosować w tej chorobie. Którą wybrać jako najskuteczniejszą?
Zdaniem lekarzy najlepsza jest dieta dobrze zbilansowana, dostarczająca odpowiednich składników odżywczych. Dobrze skomponowane, pełnowartościowe posiłki pomagają organizmowi chorego w pełni wykorzystać jego siły, co jest niezwykle ważne dla chorych, biorąc pod uwagę, jak nieprzewidywalna bywa ta choroba. Najbliższa ideału jest dieta śródziemnomorska bogata w owoce, warzywa i ryby.
Z czego powinna składać się dieta dla chorych na SM?
Zdrowa dieta powinna zawierać we właściwych proporcjach następujące składniki:
- białko, które jest niezbędne do wzrostu i odbudowy tkanek,
- węglowodany i skrobia, które stanowią ważne źródło energii,
- tłuszcze, które pomagają przyswajać niektóre witaminy i niezbędne kwasy tłuszczowe,
- błonnik, który pomaga w trawieniu oraz w problemach w wypróżnieniach, które są częste u osób z SM,
- witaminy i minerały, które są niezbędne w wielu procesach życiowych zachodzących w organizmie, w tym również w regeneracji tkanek,
- płyny – najlepiej woda, która rozprowadza po organizmie wszystkie składniki odżywcze i w ten sposób optymalizuję pracę ciała.
Zobacz także: Błonnik pokarmowy – dlaczego jest tak ważny?
Co powinny jeść osoby ze stwardnieniem rozsianym?
- Warzywa i owoce
Osoby z SM powinny spożywać owoce i warzywa pięć razy dziennie, w tym jedna porcja powinna składać się z ciemnozielonych warzyw liściastych. W tych ostatnich jest wiele niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), takich jak kwasy omega-3. Warzywa i owoce są również bogatym źródłem błonnika oraz witamin i minerałów, które zawierają m.in. przeciwutleniacze i pomagają organizmowi w przyswajaniu innych składników odżywczych.
- Tłuszcze wielonienasycone
Chorzy na stwardnienie rozsiane powinni używać w kuchni raczej tłuszczów wielonienasyconych, takich jak olej słonecznikowy czy kukurydziany. Są one bardzo dobrym źródłem kwasów tłuszczowych omega-6, które są istotne dla prawidłowej pracy układu nerwowego. Poza tym wielonienasycone kwasy tłuszczowe obniżają poziom cholesterolu i dzięki temu zmniejszają ryzyko chorób serca.
- Chude mięso
Osoby chore na SM powinny w swojej diecie wybierać raczej chude mięso, które zawiera dużo żelaza, cynk, witaminy z grupy B oraz białko. Wszystkie te składniki są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Białko potrzebne jest do regeneracji i wzmocnienia organizmu. Żelazo pomaga transportować tlen we krwi, cynk wzmacnia i naprawia organizm oraz pomaga organizmowi efektywnie wykorzystywać węglowodany, tłuszcze i białka. Witaminy z grupy B są niezbędne w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, uwalnianiu energii z pokarmu i w transporcie tlenu przez krew.
- Ryby
Ryby są doskonałym źródłem białka, witamin (A i D), minerałów, takich jak selen czy jod. Zawierają również niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Osoby chore na SM powinny spożywać ryby przynajmniej dwa razy w tygodniu. Polecane są zwłaszcza tłuste ryby, takie jak makrela, łosoś, sardele i sardynki. Zawarte w nich kwasy omega-3 są nieodzowne dla prawidłowej pracy układu nerwowego, serca oraz układu krążenia.
Dowiedz się więcej: Które gatunki ryb są najzdrowsze? Sprawdzamy ilość kwasów omega-3!
- Nabiał
Produkty nabiałowe są bogatym źródłem białka, wapnia oraz witamin A, B12, D. Osoby z SM powinny używać raczej chude produkty mleczne, takie jak odtłuszczone mleko, chude jogurty oraz sery. Pozwalają one zredukować ogólną ilość spożywanego tłuszczu. Zawarte w nabiale wapń i witamina D utrzymują w dobrej kondycji kości i zęby, witamina A wpływa na dobry stan wzroku oraz skóry, a witamina B12 jest ważna dla zdrowia systemu nerwowego.
- Płyny
Woda jest niezbędna w funkcjonowaniu każdego organizmu, nie tylko u osób z SM. Należy jej pić od 6 do 8 szklanek dziennie. Lepiej unikać kawy, herbaty oraz alkoholu czy coli – te napoje mogą przyczynić się do odwodnienia organizmu. Odpowiednie nawodnienie organizmu pozwala utrzymać w dobrej kondycji pęcherz, jelita, wspiera również pamięć, koncentrację oraz poziom energii.
Czego powinny unikać osoby z SM?
- Smażenia – ta metoda obróbki sprawia, że żywność zawiera więcej tłuszczu. Lepiej grilluj, piecz, gotuj na parze.
- Zbyt dużej ilości nasyconych tłuszczów i utwardzonego oleju roślinnego – podczas procesu utwardzania oleju do postaci stałej powstają szkodliwe tłuszcze „trans”, które podwyższają poziom cholesterolu.
Polecamy: WHO: Tłuszcze trans mają zniknąć z żywności w ciągu 5 kolejnych lat!
O czym powinien wiedzieć chory ze stwardnieniem rozsianym?
W sklepach rehabilitacyjnych jest wiele sprzętów, które mogą ułatwić pracę w kuchni osobie chorej na stwardnienie rozsiane.
Jeśli u chorego osłabiona jest siła i sprawność dłoni, może on potrzebować:
- otwieracza do słoików i nakrętek,
- kubka z dwoma uszami,
- sztućców z większymi lub inaczej uformowanymi uchwytami,
- nieślizgających się desek do krojenia,
- otwieracza do butelek z dużym uchwytem.
Jeśli chory ma problem z podnoszeniem ciężkich przedmiotów, może potrzebować:
- koszyka do gotowania, który pozwala na wyjęcie zawartości garnka, np. gotowanych warzyw, bez konieczności podnoszenia ciężkiego garnka,
- koszyka lub deski na kółkach – te przedmioty pozwolą na przesuwanie przedmiotów czy produktów bez konieczności ich podnoszenia,
- baterii zlewozmywakowej z wyciąganą wylewką, co pozwoli choremu napełnić garnek lub czajnik wodą bez konieczności wkładania ich do zlewu.
W przypadku jakichkolwiek problemów z poruszaniem się po mieszkaniu lub kuchni warto porozmawiać z terapeutą zajęciowym. On z pewnością znajdzie rozwiązanie, które ułatwi te zadania.
6 zasad, które powinien zapamiętać chory na stwardnienie rozsiane
- Zadbaj o odpowiednią ilość posiłków. W ciągu dnia powinno ich być od 4 do 5 o niedużej objętości.
- Przerwy pomiędzy posiłkami nie powinny być dłuższe niż 3-4 godziny. Kolację należy spożywać nie później niż 2-3 godziny przed snem.
- Posiłki powinny być zawsze świeże i urozmaicone, kolorowe i jak najmniej przetworzone.
- W jadłospisie osób chorych powinny się znaleźć wszystkie grupy produktów spożywczych.
- Przygotowując posiłki, raczej gotuj na parze lub w wodzie, duś bez obsmażania, piecz w pergaminie lub naczyniu żaroodpornym.
- Do gotowych potraw dodawaj głównie tłuszcze roślinne tłoczone na zimno i przechowywane w szklanych, ciemnych butelkach.
Oceń artykuł
