Dieta wątrobowa – co powinny jeść osoby z chorą wątrobą?
Układając dietę dla osób z chorą wątrobą, należy brać pod uwagę wiele ważnych czynników. Jak powinna wyglądać dieta wątrobowa? Sprawdź, jakie produkty są zalecane, a jakie przeciwwskazane.
Nie ma jednej diety polecanej osobom z chorobami wątroby, a to dlatego, że tych chorób jest zbyt wiele i zalecenia dotyczące odżywiania mogą się znacznie różnić. Inaczej powinny się odżywiać osoby chorobami wątroby bez encefalopatii (czyli bez zmian neurologicznych i psychicznych), a inaczej z encefalopatią wątrobową. Inną dietę mogą stosować osoby z chorą wątrobą z dobrą tolerancją tłuszczu, a inaczej z ograniczoną tolerancją. Instytut Żywności i Żywienia przygotował zalecenia dla osób cierpiących na choroby miąższu wątroby (np. wirusowe zapalenie wątroby, marskość wątroby, guzy wątroby, polekowe uszkodzenia wątroby, alkoholowe stłuszczenie wątroby, niealkoholowe stłuszczeniowe choroby wątroby). Zobacz, jak powinna wyglądać dieta wątrobowa (ogóle zalecenia).
Żywienie w chorobach wątroby – co podkreślają specjaliści z Instytutu Żywienia i Żywności – powinno być dostosowane do stanu zdrowia chorego oraz fazy jego choroby. Stąd dieta powinna być układana razem z dietetykiem lub lekarzem, a nie samodzielnie. Dietetyk bierze pod uwagę również stopień wydolności tego narządu i występujące zaburzenia metaboliczne. Na przykład, u pacjentów z zaburzeniami wydzielania żółci powinno się ograniczyć spożycie tłuszczów poniżej normy fizjologicznej do 30-50 g/ dobę.
Dieta wątrobowa w chorobach wątroby bez encefalopatii
W chorobach wątroby bez encefalopatii (czyli bez zmian neurologicznych oraz psychicznych) celem diety jest utrzymanie równowagi metabolicznej, wyrównanie niedoborów i regeneracja komórek wątrobowych. Aby osiągnąć ten cel, z diety należy wykluczyć bezwzględnie:
- pokarmy wzdymające (warzywa kapustne, cebulowe, śliwki, suche nasiona roślin strączkowych, gruszki, czereśnie),
- ostre przyprawy, takie jak ocet, pieprz, ziele angielskie, gałka muszkatołowa,
- używki (alkohol, kawę naturalną, mocną herbatę, kakao)
- potrawy smażone i pieczone na tłuszczu.
Przy czym, osoby z przewlekłą chorobą wątroby przy dobrej tolerancji tłuszczu, powinny wykluczyć również ciemne pieczywo, tłuste mięso i wędliny, smalec, słoninę, napoje gazowane i mocne napary, seler, buraki, brukiew.
Natomiast osoby z przewlekłą chorobą wątroby z ograniczoną tolerancją tłuszczu powinny wyeliminować również świeży chleb i ciemne pieczywo, twarde margaryny oraz masło w większych ilościach, tłuste wędliny i tłuste potrawy, tłuste sery, jaja gotowane i jajecznicę z całych jaj, tłuste ciasta i torty.
Osoby z chorą wątrobą powinny również unikać pokarmów obfitujących w błonnik. Ich posiłki powinny być małe objętościowo, spożywane 5-7 razy dziennie (ostatni posiłek powinien być zjedzony późnym wieczorem, ze względu na skłonność chorych do hipoglikemii). Ważna jest również ich temperatura – powinna ona oscylować w okolicach 40 st. C. Chory powinien odpowiednio dużo pić.
Potrawy powinny być gotowane w wodzie, przygotowywane na parze, duszone bez tłuszczu lub pieczone w pergaminie.
Co mogą jeść osoby z przewlekłą chorobą wątroby bez encefalopatii?
Chorzy z dobrą tolerancją tłuszczu mogą jeść (o ile dietetyk nie będzie miał innych przeciwwskazań):
- mleko z zawartością 2% i poniżej tłuszczu,
- chleb pszenny, bułki, biszkopty,
- masło,
- chudy twaróg,
- chude wędliny i mięso,
- młode i soczyste warzywa,
- dojrzałe i soczyste owoce,
- przyprawy (kwasek cytrynowy, sok z cytryny, cukier, pietruszka, zielony koper, majeranek, rzeżucha, melisa).
Chorzy z ograniczoną tolerancją tłuszczu mogą jeść (o ile dietetyk nie będzie miał innych przeciwwskazań):
- mleko i produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu poniżej 2%,
- chleb pszenny – jasny i czerstwy, biszkopty na białkach, sucharki,
- chudy twaróg,
- chude mięso i wędliny,
- warzywa młode i soczyste,
- owoce dojrzałe i soczyste,
- przyprawy łagodne w dobrej tolerancji tłuszczu.
Dieta wątrobowa w chorobach wątroby z encefalopatią (encefalopatia wątrobowa)
Układając dietę dla osoby z encefalopatią wątrobową, należy wziąć pod uwagę indywidualną tolerancję pacjenta na tłuszcze. Dieta powinna być lekkostrawna i niskobiałkowa (0,5 g/kg mc./dobę białka z produktów spożywczych). Należy też ograniczyć podaż sodu i płynów, natomiast zwiększyć podaż potasu w przypadku wystąpienia obrzęków i puchliny brzusznej. Posiłki powinny być małe objętościowo i spożywane regularnie 5-6 razy dziennie.
W przypadku chorych z encefalopatią wątrobową na liście produktów przeciwwskazanych znalazły się:
- kakao,
- płynna czekolada,
- kawa naturalna,
- zwykłe pieczywo, solone,
- wędliny,
- konserwy,
- sery dojrzewające, topione,
- ryby wędzone.
Natomiast na liście produktów zalecanych znalazły się:
- pieczywo pszenne niskobiałkowe i niskosodowe,
- sosy łagodne zaciągane masłem, zagęszczane skrobia pszenną,
- masło, olej.
W chorobach wątroby bardzo ważna jest ścisła współpraca chorego z lekarzem oraz dietetykiem, którzy będą reagować na zmieniający się stan zdrowia pacjenta. Dlatego tak ważne jest, aby dietę układać pod czujnym okiem specjalistów.
Źródło: IŻiŻ
Tu się dzieje
