Oceń
Wirus HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego (Human Papillomavirus) jest przyczyną nowotworów narządów płciowych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Istnieje 150 typów HPV, a wśród nich typy 16 i 18 należą do wysoko onkogennych – odpowiadają za zmiany przedrakowe szyjki macicy i raka szyjki macicy. Do zakażenia HPV dochodzi drogą płciową, najczęściej niedługo po rozpoczęciu aktywności seksualnej. W ciągu swojego życia 50-80 proc. aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV. Zakażenia takie mogą prowadzić również do raka odbytu, przestrzeni ustno-gardłowej, pochwy, sromu, prącia. Za odkrycie związku między zakażeniem wirusem HPV a rakiem szyjki macicy prof. Harald zur Hausen otrzymał w 2008 roku Nagrodę Nobla. Związek jest dobrze udokumentowany.
Prof. dr hab. n. med. Tomasz Paszkowski, kierownik III Katedry i Kliniki Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy, wyjaśnia, kto powinien szczepić się przeciwko HPV, jakie to daje korzyści i jak twarde są dowody na skuteczność szczepień przeciwko HPV.
Gdzie szczepienie populacyjne przeciw HPV przyniosło najlepsze efekty?
– Australia, Wielka Brytania, kraje skandynawskie, a także Stany Zjednoczone – to są kraje, w których już dzisiaj zanotowano radykalne zmniejszenie liczby rozpoznawanych raków szyjki macicy. Australijczycy prognozują nawet, że do roku 2035 praktycznie niemal całkowicie uda im się wyeliminować inwazyjnego raka szyjki macicy. Tak więc twarde dowody na skuteczność szczepień są. Cóż z tego, jeśli Polska jest jedynym krajem Unii Europejskiej, który nie wprowadził jeszcze populacyjnego szczepienia przeciwko HPV... Pojawia się jednak światełko w tunelu i mam nadzieję, że jeszcze w tym roku zostanie wprowadzony program szczepienia populacyjnego, czyli obejmującego wszystkie 12-13-letnie dziewczęta, a także chłopców.
Czy tylko dziewczęta powinny się szczepić przeciwko HPV?
– Właściwie każda kobieta, prawie każda Polka, niezależnie od wieku, jest zagrożona rakiem szyjki macicy. Niestety, o tak zwanej pierwotnej prewencji raka szyjki macicy, czyli szczepieniu przeciwko HPV, musimy mówić dzisiaj w kontekście wstydliwych statystyk epidemiologicznych. Wieloletnie zaniedbania w systemie opieki zdrowotnej doprowadziły do sytuacji, w której wskaźnik przeżyć pięcioletnich u kobiet z rakiem szyjki macicy jest w Polsce gorszy niż w Puerto Rico, jest jednym z najgorszych w Europie. U nas ok. 40% po raz pierwszy rozpoznawanych nowotworów szyjki macicy to raki nieoperacyjne, bardzo źle rokujące, nadające się nierzadko tylko do działań paliatywnych.
Ja staram się wytłumaczyć moim pacjentkom, że sens szczepienia przeciw HPV wcale nie kończy się na 13. czy 14. roku życia. Wysoką korzyść odnieść może także matka tej nastolatki. Proponuję, żeby zaszczepiły się obie, podaję wszystkie potrzebne informacje. Naprawdę nie ma lepszego prezentu, jaki moja pacjentka może podarować swojej córce czy wnuczce. To prezent na całe życie, prezent absolutnie bezcenny. Co ważne, tak naprawdę bardziej niż o barierę finansową, chodzi o przekonanie do szczepienia lub jego brak.
Jak działa szczepionka przeciwko HPV?
– Za odkrycie związku między przetrwałym zakażeniem tak zwanym typem wysokoonkogennym wirusa HPV (w Polsce głównie genotypy 16 i 18) a rozwojem raka szyjki macicy prof. Harald zur Hausen otrzymał w 2008 roku Nagrodę Nobla. Dzisiaj jest rzeczą udowodnioną ponad wszelką wątpliwość, że inwazyjny rak szyjki macicy bez długotrwałej infekcji wirusem HPV z tej grupy rozwinąć się nie może. A zatem, eliminując za pomocą szczepienia dostęp tych wirusów do szyjki macicy, jesteśmy w stanie zredukować praktycznie do zera ryzyko rozwinięcia się w niej raka. U kobiet występują też inne, rzadsze nowotwory tak zwane HPV- zależne: rak sromu czy rak pochwy.
Po co szczepić chłopców przeciwko HPV, skoro nie chorują oni na raka szyjki macicy?
– W tym wypadku cele są dwa. Po pierwsze, zaszczepieni mężczyźni, nie będąc nosicielami wirusa HPV, przerywają łańcuch zakażenia i beneficjentką będzie przyszła partnerka tego młodego chłopaka, którego zaszczepimy. Najlepsze wyniki w zakresie redukcji zachorowalności na raka szyjki macicy zanotowano w krajach, gdzie od początku szczepiono zarówno dziewczynki, jak i chłopców przed inicjacją seksualną. Po drugie, zysk onkoprotekcyjny istnieje również w odniesieniu do chłopców, bo na przykład rak krtani czy rak penisa to są również nowotwory HPV- zależne. Skala częstości ich występowania jest bez porównania mniejsza, niż raka szyjki macicy u kobiet, ale to też są bardzo groźne nowotwory.
Aktualnie czekamy na rychłe wprowadzenie programu populacyjnego opartego o zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i rekomendacje AOTMiT, a obie dostępne w Polsce szczepionki są sprawdzone i bezpieczne. Zarówno ta 2-walentna, jak i 9-walentna są skuteczne w zapobieganiu zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego, co w konsekwencji może radykalnie zmniejszyć liczbę zachorowań na raka szyjki macicy. A to jest przecież priorytetem dla nas wszystkich: pacjentek, ich najbliższych, lekarzy i systemu opieki zdrowotnej.
Źródło: wypowiedzi prof. dr. hab. n. med. Tomasza Paszkowskiego pochodzą z autoryzowanej rozmowy pt. „Szczepienia przeciwko wirusowi HPV – konieczna MOBILIZACJA!” przygotowanej przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia
Oceń artykuł
Dzieje się
