Kiedy trzeba brać antybiotyki?
Antybiotyki to leki stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych. Dzięki odkryciu penicyliny, pierwszego antybiotyku, zmniejszyła się śmiertelność ludzi. Groźne niegdyś choroby, dziś znane są jako łagodne zakażenia. Niestety, nadużywanie antybiotyków może prowadzić do antybiotykoodporności. Dowiedz się, kiedy należy zażywać antybiotyki.
Antybiotyki to leki, które pomagają powstrzymać infekcję wywołaną przez bakterie. Ich celem jest zniszczenie bakterii lub uniemożliwienie im namnażania się. Każdy lek, który ma na celu zabijanie zarazków, jest z technicznego punktu widzenia antybiotykiem. Jednak przyjęło się mówić o antybiotykach, jako lekach zwalczających bakterie. Zanim bakterie zdążą się namnożyć i wywołać konkretne objawy, układ odpornościowy jest zazwyczaj w stanie je zwalczyć. Białe krwinki atakują szkodliwe bakterie i nawet jeśli pojawią się objawy choroby, układ odpornościowy zwykle radzi sobie z infekcją. Są jednak przypadki, gdy z jakiegoś powodu organizm nie jest w stanie zwalczyć infekcji bakteryjnej, tu przychodzą z pomocą antybiotyki.
Zanim naukowcy odkryli antybiotyki w latach 20. XX w., ludzie masowo umierali z powodu drobnych infekcji bakteryjnych. Gdy antybiotyki stały się powszechnie dostępne w latach 40. XX wieku, średnia życia znacznie wzrosła. Operacje chirurgiczne stały się bezpieczniejsze, a ludzie łagodniej przechodzili infekcje, które wcześniej były dla nich śmiertelnie groźne.
Pierwszym antybiotykiem była penicylina. Antybiotyki związane z penicyliną, takie jak ampicylina, amoksycylina i penicylina benzylowa są obecnie szeroko stosowane w leczeniu różnych zakażeń. Istnieje kilka rodzajów nowoczesnych antybiotyków, które są dostępne tylko na receptę, na wyraźne wskazanie lekarza.
Niektóre antybiotyki działają na wiele różnych szczepów bakterii. Mówi się wtedy o szerokim spektrum działania. Inne celują tylko w określone bakterie - to wąskie spektrum działania.
Kiedy należy brać antybiotyki?
Szacuje się, że aż 80% przypadków przepisywania antybiotyków na zapalenia górnych dróg oddechowych jest nieuzasadnionych. Antybiotyki podaje się w przypadku zakażenia bakteryjnego, natomiast zapalenie górnych dróg oddechowych wywoływane jest przez wirusy. Katar, kaszel, ból gardła czy uczucie osłabienia nie znikną po podaniu antybiotyku. To prowadzi najczęściej do przedłużenia antybiotykoterapii z powodu braku postępów w leczeniu.
Dlaczego dochodzi do takich sytuacji? Z dwóch powodów. Bywa, że pacjenci sami proszą o przepisanie antybiotyku w nadziei na szybsze wyleczenie choroby. Są również osoby, które nie posiadają wiedzy na temat działania antybiotyków i żyją w przekonaniu, że wyleczą dosłownie każdą chorobę. Po drugiej stronie są lekarze, którzy bardzo często nadużywają antybiotyków z obawy o popełnienie błędu lekarskiego. Nie chcąc przeoczyć ewentualnych powikłań po chorobie, zapisują antybiotyk "na wszelki wypadek". To oczywiście błędne postępowanie, które nie prowadzi do wyleczenia, bowiem zakażenia wirusowe przechodzą najczęściej samoczynnie.
Uwaga! Nie zawsze wiadomo, czy infekcja jest wirusowa czy bakteryjna. Czasami lekarz musi przeprowadzić dodatkowe badania (np. pobranie wymazu), by stwierdzić, z jaką infekcją ma do czynienia.
Antybiotyk podaje się, gdy występują objawy:
- ból zatok,
- wysoka gorączka,
- wydzielina z nosa o zabarwieniu żółtym lub zielonym,
- nagłe pogorszenie stanu zdrowia, najczęściej w czasie leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych.
Trzeba przy tym zaznaczyć, że wystąpienie pojedynczego objawu nie jest jeszcze wskazaniem do podania antybiotyków. To sygnał dla lekarza do przeprowadzenia badań i zebrania dokładniejszego wywiadu.
W jakich schorzeniach stosuje się terapię antybiotykiem?
- niektóre infekcje ucha i zatok,
- infekcje stomatologiczne,
- infekcje skóry,
- zapalenie opon mózgowych,
- zapalenie gardła,
- infekcje pęcherza moczowego i nerek,
- bakteryjne zapalenie płuc,
- krztusiec.
Tylko infekcje bakteryjne można zwalczyć antybiotykami. Zwykłe przeziębienie, grypa, niektóre infekcje oskrzeli, większość bólów gardła, kaszlu i grypa żołądkowa są powodowane przez wirusy. Lekarz powinien zalecić odpoczynek i przepisać leki antywirusowe lub wyciszające objawy.
Jakie są skutki uboczne zażywania antybiotyków?
Jelita są pełne bakterii - zarówno dobrych, jak i złych - antybiotyki często negatywnie wpływają na układ trawienny podczas leczenia. Z tego względu zaleca się przyjmowanie leków osłonowych i probiotyków przez cały okres trwania kuracji. Ważne jest, by dbać o zachowanie odpowiedniej flory bakteryjnej, ponieważ antybiotyki mogą wywoływać szereg objawów niepożądanych.
Do skutków ubocznych zażywania antybiotyków zależą:
- wysypka,
- rumień wielopostaciowy,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- bóle brzucha, wzdęcia i niestrawność,
- infekcje drożdżakowe pochwy.
Wszystkie niepożądane objawy należy zgłaszać lekarzowi prowadzącemu.
Dlaczego antybiotykoodporność jest groźna?
Według WHO, odporność na antybiotyki jest dziś jednym z największych zagrożeń dla zdrowia, bezpieczeństwa żywnościowego i rozwoju na całym świecie. Odporność na antybiotyki może dotyczyć każdego, niezależnie od wieku i pochodzenia. Wstępuje naturalnie, ale niewłaściwe i zbyt częste stosowanie antybiotyków przyspiesza ten proces. Rosnąca liczba infekcji - takich jak zapalenie płuc, gruźlica, rzeżączka i salmonelloza - staje się coraz trudniejsza w leczeniu, ponieważ antybiotyki stosowane w leczeniu tych chorób stają się mniej skuteczne. Odporność na antybiotyki prowadzi do wydłużenia czasu hospitalizacji, wyższych kosztów leczenia i zwiększonej śmiertelności.
Tu się dzieje
