Oceń
Wybór odpowiedniej metody leczenia nie zawsze jest oczywisty i logiczny. Zdarza się, że trudno jasno wskazać, który lek będzie dla pacjenta najlepszy przy danym schorzeniu. W takiej sytuacji z pomocą przychodzą badania kliniczne – to one dają nam dowody na skuteczność i bezpieczeństwo danej terapii. Wiedza o tym, że konkretny lek, zabieg lub operację należy zastosować u pacjenta z daną jednostką chorobową, jest owocem badań klinicznych i analizy olbrzymich baz danych – rejestrów. Tak właśnie powstaje medycyna oparta na faktach (z ang. evidence based medicine, EBM). Uważa się, że jej ojcem był wiedeński lekarz Ignaz Semmelweise. To on jako pierwszy, w 1840 roku, użył metody statystycznej i skorelował umieralność kobiet na oddziale położniczym z wcześniejszą pracą lekarzy w prosektorium. Na podstawie tych obserwacji wysnuł wniosek, że zakażenia poporodowe muszą być powodowane przez jakiś czynnik zakaźny przenoszony przez lekarzy. Wprowadzając nakaz dezynfekcji rąk przez lekarzy opuszczających prosektorium, obniżył śmiertelność w wiedeńskim oddziale położniczym u kobiet w połogu z 12 do 2 proc. Należy tu zaznaczyć, że drobnoustroje zostały odkryte przez Ludwika Pasteura dopiero 20 lat później!
Badania kliniczne z podwójnie ślepą próbą – bezpieczeństwo
Obecnie zalecenia i wytyczne środowisk lekarskich są oparte na wieloośrodkowych randomizowanych badaniach klinicznych z podwójnie ślepą próbą (z ang. randomized clinical trial, RCT). Co to oznacza? Jest to badanie, w którym ani pacjent, ani lekarz nie wiedzą, czy chory zażywa badany lek, czy placebo – są one przydzielane w sposób losowy. Dopiero tak zaprojektowane badanie, zwykle toczące się w wielu ośrodkach rozsianych po całym świecie, może dostarczyć pewnych dowodów na temat skuteczności konkretnej terapii. Należy podkreślić, że w większości badań klinicznych z udziałem ludzi, proponowane pacjentom leki czy procedury, zostały dokładnie sprawdzone we wcześniejszych fazach badania. To gwarantuje osobom biorącym udział w badaniu bezpieczeństwo. Celem RCT jest udowodnienie, że nowy lek czy procedura przedłużą życie pacjentom i poprawiają jego jakość w porównaniu do obecnie stosowanej rutynowo terapii, a działania niepożądane nowego leku są już dobrze znane.
Udział w badaniach klinicznych – korzyści
Udział w badaniu klinicznym dla pacjenta wiąże się z wieloma korzyściami. Przede wszystkim ma on dostęp do najnowszych terapii dających szansę na przedłużenie życia, a także znaczne poprawienie jego komfortu. Co więcej, pacjent zyskuje darmową, bardzo skrupulatną opiekę medyczną z łatwym dostępem do lekarza prowadzącego, a także dostęp do szeregu badań dodatkowych oraz regularnych darmowych badań laboratoryjnych.
Co zyskujemy dzięki badaniom klinicznym?
Badania kliniczne na szeroką skalę są prowadzone od lat 80. XX wieku. Obecnie kładzie się coraz większy nacisk na szukanie dowodów naukowych przy proponowaniu nowej terapii. Jest to podyktowane znaczącym wzrostem skuteczności leczenia opartego na EBM. Co więcej, prowadzenie badań klinicznych w skali globalnej jest coraz łatwiejsze dzięki doskonałej komunikacji, która jest kluczowa w prowadzeniu badania. To dzięki badaniom klinicznym mamy dowody, że zbyt wysoki poziom cholesterolu czy nikotynizm znacznie skracają nasze życie, a wybrane leki stosowane, np. w chorobie wieńcowej czy niewydolności serca, znacznie przedłużają życie pacjentom.
Ostatnio dzięki badaniom klinicznym było głośno o grupie leków o nazwie flozyny. Mimo że ta grupa leków była stworzona z myślą o pacjentach z cukrzycą, to w toku badań klinicznych okazało się, że znacząco wydłużała życie także pacjentom z niewydolnością serca oraz bardzo korzystnie wpływała na przewlekłą niewydolność nerek.
Podsumowując, udział w badaniu klinicznym niesie bardzo duże korzyści dla pacjenta. Daje mu szanse na najnowocześniejsze leczenie, które nie dość, że nie tylko może przedłużyć życie, ale także poprawić jego jakość. Co więcej, znacznie ułatwia kontakt choremu z lekarzem prowadzącym, a także daje darmową wysokospecjalistyczną opiekę na najwyższym poziomie. Znaczący postęp medycyny w ostatnich latach, który przekłada się na wydłużenie i jakość życia pacjentów, jest możliwy właśnie dzięki badaniom klinicznym.
Oceń artykuł
