Praktyka jogi na zespół słabości. To skutecznie poprawia kondycję seniorów
Praktyka jogi może zapobiegać tzw. zespołowi słabości u osób starszych. Jej regularna praktyka wyraźnie poprawia nie tylko szybkość chodu oraz siłę kończyn dolnych, ale także wytrzymałość organizmu. Naukowcy wiedzą też, jaka ilość ćwiczeń jest optymalna dla seniorów.
Na łamach pisma „Annals of Internal Medicine” ukazał się systematyczny przegląd 33 randomizowanych badań kontrolowanych dotyczących praktyki jogi i jej wpływu na tzw. markery słabości, czyli m.in. szybkość chodu, siłę chwytu, równowagę, siłę i wytrzymałość kończyn dolnych oraz wieloskładnikową sprawność fizyczną. Wyniki analizy dowiodły, że joga może skutecznie zapobiegać niektórym objawom zespołu słabości, na który cierpią osoby starsze. Praktykę można i należy dopasować do możliwości osoby ćwiczącej.
Co to jest zespół słabości?
Zespół słabości (z ang. frailty syndrom), inaczej zespół kruchości, zespół wątłości lub zespół wyczerpania rezerw, dotyczy osób starszych mających wiele problemów zdrowotnych i cierpiących na postępujące zmniejszenie sprawności fizycznej. Definicja tej choroby nie jest jednolita. Amerykańskie Towarzystwo Geriatryczne określa zespół słabości jako: „zespół fizjologiczny starzejącego się organizmu, którego głównym wyznacznikiem jest zmniejszenie rezerwy adaptacyjnej organizmu na poziomie wielonarządowym, zmniejszona odporność na czynniki stresogenne oraz utrata rezerwy fizjologicznej, połączona z zaburzeniami regulacji endokrynologicznej i dysfunkcją układu immunologicznego”. Pod tym medycznym opisem kryją się typowe dla osób starszych objawy, takie jak:
- spowolnienie chodu
- spadek wytrzymałości i tolerancji na wysiłek
- ujemny bilans energetyczny
- sarkopenia (utrata siły i masy mięśniowej)
- obniżenie odporności organizmu.
Szacuje się, że na zespół słabości może cierpieć około 7 proc. osób po 65. roku życia (niektóre badania mówią nawet o 19 proc.), a liczba ta rośnie wraz z wiekiem – po 80. roku życia zespół kruchości występuje u 30-50 proc. osób.
Joga jako profilaktyka zespołu słabości
Naukowcy z Brigham and Women’s Hospital w Bostonie i Harvard Medical School dokonali systematycznego przeglądu, obejmujących łącznie 2384 uczestników powyżej 65. roku życia, aby ocenić wpływ interwencji opartych na jodze na zespół słabości u osób starszych. Autorzy przeanalizowali działanie tego typu ćwiczeń m.in. na szybkość chodu, siłę chwytu, równowagę, siłę i wytrzymałość kończyn dolnych oraz ogólną sprawność fizyczną.
„Osoby starsze są zdecydowanie bardziej obciążone chorobami przewlekłymi, niepełnosprawnością i słabością” – piszą autorzy publikacji. „Zespół słabości dotyka nawet 50 proc. dorosłych w wieku 80 lat i starszych, a jej profilaktyka i leczenie to priorytetowe obszary zdrowia publicznego i praktyki klinicznej. Joga może być skuteczną strategią zapobiegania temu zjawisku, gdyż, co potwierdzają badania, poprawia równowagę i mobilność osób starszych”.
Przeprowadzona przez lekarzy i naukowców z Bostonu analiza wykazała, że w porównaniu z grupami kontrolnymi, czyli starszymi ludźmi, którzy byli jedynie edukowani co do zdrowego trybu życia albo byli w ogóle nieaktywni, grupy ćwiczące jogę miały lepszą prędkość chodu, większą siłę kończyn dolnych oraz większą wytrzymałość całego ciała. Jeśli chodzi o równowagę i siłę chwytu, to wyniki były mniej spektakularne.
Badacze podkreślają kliniczne znaczenie tego odkrycia, szczególnie biorąc pod uwagę wcześniejsze doniesienia wskazujące, że obniżona prędkości chodu często wiąże się z wyższym ryzykiem śmierci u osób starszych.
Jaką jogę i jak często powinni ćwiczyć seniorzy?
Chociaż badanie nie dotyczyło porównania między poszczególnymi stylami jogi, to autorzy sugerują, że starszym pacjentom najlepiej proponować ćwiczenia oparte na jodze Iyengara, praktykowanej w warunkach domowych, odpowiednio dostosowanej do ich możliwości oraz potrzeb.
Jeśli chodzi o czas praktyki, to najlepsze byłyby 2-3 jednogodzinne sesje tygodniowo.
Odkrycia te poszerzają obszerną bazę publikacji dowodzących, że joga odgrywa ważną rolę w zdrowym starzeniu się i zapobieganiu starczemu osłabieniu. „Nigdy nie jest za późno, aby rozpocząć praktykę jogi lub nawet dowolnych innych ćwiczeń fizycznych, aby poprawić swój ogólny stan zdrowia w jesieni życia” – podsumowują autorzy analizy.
Źródło: J. Loewenthal, K. E. Innes, M. Mitzner, C. Mita, A. R. Orkaby, Effect of Yoga on Frailty in Older Adults. A Systematic Review, Annals of Internal Medicine, 14.03.2023 / PAP/Katarzyna Czechowicz
Tu się dzieje
