Jakie zmiany w jamie ustnej zachodzą wraz z wiekiem? Wyjaśnia dentysta
Naukowcy nie ustają w poszukiwaniu eliksiru młodości, ale jak na razie bezskutecznie. Starzenie organizmu jest nieuniknione i dotyczy nas wszystkich, choć można ten proces spowolnić. To, jak będzie wyglądała nasza starość, w wielu aspektach zależy od naszych codziennych wyborów, także tych dotyczących higieny jamy ustnej. Jakie zmiany w niej zachodzą wraz z wiekiem? Odpowiada dr n. med. Michał Łobacz, specjalista chirurgii stomatologicznej i konsultant systemu implantologicznego Alpha Bio Tec.
Uważaj na wady zgryzu
Niektóre zmiany w jamie ustnej są widoczne dopiero po upływie wielu lat, dlatego pacjenci traktują je jako coś naturalnego, nieuniknionego i nie podejmują działań we właściwym momencie. Przykład? Nikt z nas nie przykłada wagi do wymiany uzębienia mlecznego na stałe – to naturalna kolej rzeczy. Tymczasem, jeśli zęby wyrosną nieprawidłowo, mogą w przyszłości pojawić się problemy zdrowotne ( wady zgryzu mogą powodować nadmierne ścieranie się powierzchni siecznych zębów). To dlatego od najmłodszych lat należy regularnie odwiedzać stomatologa. Dzięki temu dentysta w porę wykryje nieprawidłowości i zminimalizuje ryzyko pojawienia się chorób związanych z jamą ustną. Warto także pamiętać, że proces określany jako starzenie dentalne nie dotyczy tylko zębów, ale również tkanek otaczających (warg, policzków i dziąseł).
Ścieranie się zębów
W zakresie uzębienia dochodzi do wielu zmian, które pogłębiają się z upływem czasu. Pomimo twardości tkanek, takich jak szkliwo i zębina, może dochodzić do ich ścierania. Jest to zjawisko fizjologiczne, a utrata tkanek zęba jest charakterystyczna zwłaszcza dla pewnej grupy wiekowej. Nie należy mylić go ze starciem patologicznym, którego zaawansowanie może być znaczne nawet u młodszych pacjentów, np. na skutek nieleczonej wady zgryzu, choć nie jest to jedyna przyczyna tego stanu.
Starcie fizjologiczne będzie przede wszystkim zauważalne w obrębie brzegów siecznych siekaczy oraz guzków siecznych kłów. Oznaki starcia będą zauważalne także na powierzchniach przedtrzonowców i trzonowców. Nadmierne starcie będzie prowadzić do obniżenia się prawidłowej wysokości zwarcia, czy dalszych, nieprawidłowych kontaktów międzyzębowych, co w konsekwencji spowoduje nasilenie się i przyspieszenie tego zjawiska.
Zmiana koloru uzębienia i problemy z dziąsłami
Barwa uzębienia także może być oznaką upływającego czasu. Wraz ze wzrastającym wysyceniem solami mineralnymi zęby będą przyjmowały coraz bardziej żółty kolor. Oczywiście wpływ substancji egzogennych, takich jak barwniki znajdujące się w pożywieniu, będzie dodatkowo sprzyjał zmianie koloru powierzchni zębów. W obszarach, w których szkliwo zostało starte, przebarwienia mogą przyjąć barwę zbliżoną nawet do koloru brązowego.
Wśród zauważalnych zmian nasuwa się też problem tkanek dziąsłowych. W związku ze zmianami w strukturze kolagenu często dochodzi do obniżania się poziomu dziąseł, co klinicznie można zaobserwować jako odsłanianie się szyjek zębowych. Zjawisko to może predysponować do zwiększonej częstotliwości pojawiania się problemów z nadwrażliwością zębów.
Utrata zębów
Wraz z wiekiem pacjenta może się też zmniejszyć liczba zębów. To patologiczne zjawisko będące następstwem nieleczonej bądź nieprawidłowo leczonej próchnicy, powikłań związanych ze schorzeniami tkanek okołowierzchołkowych czy też zaawansowanych periodontopatii.
Utrata każdego z zębów powinna skutkować jego uzupełnieniem, np. z wykorzystaniem leczenia implantoprotetycznego. Wolne przestrzenie w układzie łuku zębowego mogą sprzyjać rozchwianiu kolejnych zębów, co z wiekiem staje się, niestety, coraz poważniejszym zagrożeniem.
Dużo większy problem pojawia się w sytuacji, kiedy doszło do utraty kilku lub nawet kilkunastu zębów i uzupełnienie protetyczne jest możliwe wyłącznie z wykorzystaniem protez ruchomych. Choć także i w takim przypadku możliwe jest teoretycznie zastosowanie metod leczenia implantoprotetycznego, to ze względu na kondycję zdrowotną pacjenta zastosowanie protezy może stanowić najlepsze rozwiązanie.
Wiek a zmiany próchnicowe
Z wiekiem dochodzi do zmiany typu próchnicy, jaka może pojawiać się na powierzchni zębów. W wieku młodzieńczym i u młodych dorosłych najczęściej występującym typem próchnicy jest próchnica powierzchni stycznych, lokalizująca się w zakresie przestrzeni międzyzębowych – to dlatego każdy stomatolog podkreśla rolę regularnego nitkowania nicią dentystyczną. U osób w bardziej zaawansowanym wieku, próchnica będzie obejmowała powierzchnie korzeni zębów. Dzieje się tak ze względu na proces postępującego odsłaniania się szyjek zębowych, którego przyczyną jest osłabienie tkanek dziąsłowych.
Gerostomatologia – odpowiedź na pogarszający się stan jamy ustnej
Gerostomatologia to gałąź stomatologii zajmująca się schorzeniami jamy ustnej pacjentów w zaawansowanym wieku. Osoby starsze często cierpią na inne problemy stomatologiczne niż ludzie młodsi – mamy tu do czynienia np. z występowaniem kserostomii ( suchość w jamie ustnej). Ważnym aspektem jest także pojawianie się pewnych ograniczeń ruchowych, chorób ogólnych, konieczności użytkowania uzupełnień protetycznych. To wszystko może skutkować pogorszeniem się komfortu codziennego funkcjonowania, ze względu na ograniczenia, jakie mogą się pojawić, np. w zakresie spożywanych pokarmów.
Niewątpliwie części z opisanych zmian nie da się uniknąć. Jednakże zachowując odpowiedni poziom domowej higieny jamy ustnej, z uwzględnieniem właściwych wskazówek lekarza dentysty z doświadczeniem w zakresie gerostomatologii, starość wcale nie musi wiązać się z przejaskrawioną przez kulturę popularną wizją bezzębności i użytkowaniem krępujących protez ruchomych. Na pewno zachowanie własnego uzębienia do późnej starości świadczy o niezwykłej konsekwencji i regularności w samoopiece pacjenta – i powinno być celem każdego z nas.
Tu się dzieje
