Jak zęby stałe zmieniają się z wiekiem? Trzeba je leczyć na każdym etapie
Wielkość zębów stałych człowieka w ciągu życia mniej więcej jest taka sama, co nie oznacza, że nie zachodzą w nich zmiany. Jak starzeją się zęby i co się z nimi dzieje z upływem czasu, tłumaczy lek. stom. Bartłomiej Karaś, endodonta i członek Działu Badawczego Polskiego Towarzystwa Endodontycznego.
Choć wydaje się, że gdy w miejscu zębów mlecznych wyrastają zęby stałe niewiele się już z nimi dzieje, to okazuje się, że jest inaczej. Ich wielkość rzeczywiście pozostaje w miarę stała, choć niektórzy je „zjadają”, ale przez z całe lata oddziałuje na nie mnóstwo czynników. Jak wpływa to na stan uzębienia? Czy stan zdrowia jamy ustnej wpływa na estetykę twarzy? Tłumaczy doświadczony stomatolog.
Jak zmieniają się zęby z upływem lat?
– Zęby stałe, po tym gdy osiągną swoją docelową wielkość, praktycznie jej nie zmieniają, chociaż może na nie oddziaływać wiele czynników. Z powodu nawyków żywieniowych oraz procesów fizjologicznych skracają się na skutek ścierania o 2-3 mm w przeciągu życia – wyjaśnia lek. stom. Bartłomiej Karaś. – W przypadku osób, które zmagają się z patologicznym zgrzytaniem lub zaciskaniem zębów, zęby mogą jednak ścierać się szybciej. W wyjątkowych przypadkach ścieranie się zębów może doprowadzić także do pojawienia się żółtych plam na brzegach zębów, co świadczy o obnażeniu zębiny – dodaje lekarz.
Czasami pojawia się też nadwrażliwość zębów. – Obok przebarwień może wystąpić także nadwrażliwość, która nieleczona może doprowadzić do zapalenia miazgi, a w konsekwencji konieczności leczenia kanałowego, które w przypadku osób starszych jest trudniejsze – tłumaczy dr Karaś.
Stan zębów a wygląd twarzy
Stan zębów wpływa także na zmianę estetyki twarzy. Długość zębów, ale także ich brak, ma wpływ na elastyczność i napięcie skóry. Naturalne podparcie dla policzków, jakim są pełne łuki zębowe, po prostu zostaje zachwiane.
– Z wiekiem rośnie ryzyko wystąpienia recesji dziąseł, czyli odsłonięcia powierzchni korzenia, na skutek odsuwania się dziąsła. W efekcie zęby, mimo że są poddawane ścieraniu, sprawiają wrażenie dłuższych. Mogą także zmienić kształt i wydawać się prostokątne – mówi stomatolog. – Problemem jest także to, że większość osób traci mniej lub więcej zębów w ciągu swojego życia. Ma to swoje konsekwencje w perspektywie kolejnych lat, ponieważ powoduje pochylenie się sąsiednich zębów i bardzo często ich rozchodzenie. Zęby przesuwają się w stronę ubytków, a dodatkowo ząb przeciwstawny naturalnie dążąc do kontaktu, będzie powoli wysuwał się z kości – wymienia problemy specjalista.
Czy zęby mogą pękać?
Zęby w przeciwieństwie do kości wraz z wiekiem nie są bardziej podatne na pękniecie. Bezpośredniej korelacji nie ma, ale są inne zagrożenia, które mogą prowadzić do pęknięcia zęba.
– To, że zęby są bardziej podatne na pęknięcia, związane jest z tym, że przeszły one dużo więcej cykli żucia, więc są zmęczone. Każde braki w uzębieniu, szczególnie mocno jest to odczuwalne w przypadku szóstek i siódemek, sprawia, że pozostałe zęby są bardziej obciążone. Dlatego tak ważne jest uzupełnianie wszelkich braków – ocenia dr Karaś.
Jakie zmiany pojawiają się wewnątrz zębów?
Wraz z wiekiem zaobserwować można zmiany wewnątrz zębów. U seniorów w zachowanych własnych zębach można zaobserwować – charakterystyczne dla wieku podeszłego i mające charakter nieodwracalny – zmiany w zębinie i miazdze zębów.
– Zmiany te mogą stwarzać problemy zarówno diagnostyczne, bo słabiej reagują na czynniki drażniące, jak i lecznicze: światło komory zęba i systemu korzeniowego może być całkowicie zamknięte przez zębinę, a unerwienie i unaczynienie miazgi – mniejsze. Są to jednak wyzwania dla endodonty, a nie dla pacjenta – mówi lek. stom. Bartłomiej Karaś.
Jak wygląda leczenie zębów u seniorów?
O ile u osób młodszych powodem wizyt u stomatologa jest zwykle leczenie próchnicy umiejscowionej najczęściej w koronie zęba, o tyle u osób starszych mamy do czynienia również z próchnicą korzenia. Co gorsza, seniorzy bardzo rzadko odczuwają ostre dolegliwości bólowe ze strony miazgi, a istniejący w niej stan zapalny ma raczej charakter przewlekły, długotrwały i nie zawsze daje charakterystyczne objawy.
– Gruba warstwa zębiny wtórnej, zarówno tej fizjologicznej, jak i patologicznej, oraz gorsza reakcja komórek miazgi sprawiają, że nawet silny bodziec może wyzwalać minimalną reakcję ze strony zęba. Problemem może być zatem jednoznaczne ustalenie żywotności miazgi, co jest niezbędne diagnostycznie przed podjęciem leczenia kanałowego. Dlatego dobrze jest wykonać zdjęcie RTG – wyjaśnia stomatolog.
U osób starszych inaczej wygląda także udrożniania kanałów, które – na skutek postępujących z wiekiem zmian w zębinie – są zwężone i wymagają zastosowania narzędzi optycznych, np. mikroskopu. Użycie mikroskopu wymaga ustawienia fotela dentystycznego w pozycji leżącej, co z kolei budzi obawy starszych pacjentów z chorobami kręgosłupa, serca, cierpiącymi na duszności czy zawroty głowy.
Zęby trzeba ratować w każdym wieku
Mimo iż leczenie endodontyczne u osób w podeszłym wieku może być uznane za trudne z technicznego punktu widzenia, to statystyki podają, że skuteczność leczenia kanałowego jest podobna do leczenia u osób młodych. – Zęby warto ratować w każdym wieku, na moim fotelu siadają nawet pacjenci 85-letni – zapewnia lek. stom. Bartłomiej Karaś. – Pamiętajmy, że nawet jeśli nosimy protezę, to będzie się ona lepiej trzymać na rusztowaniu z pozostałych nam własnych zębów. A dobre umocowanie protezy w jamie ustnej, poprawi komfort życia – dodaje endodonta.
Osoby starsze powinny być szczególnie wyczulone na kwestię dbania o zęby. A w przypadku seniorów zmagających się z chorobą przyzębia i mających problem z higienizacją mogą być wskazane częstsze wizyty kontrolne, o ile zaleci to lekarz. Wtedy zamiast standardowych dwóch wizyt rocznie powinny odbyć się 3-4.
Tu się dzieje
