Jak można odbudować zniszczone zęby? Najnowsze metody
Utrata tkanek zęba wymaga odpowiedniej odbudowy celem przywrócenia mu pierwotnej funkcji. Jakie metody odbudowy zniszczonych zębów obecnie się stosuje? Wyjaśnia dr n. med. Michał Łobacz, specjalista chirurgii stomatologicznej i konsultant systemu implantologicznego Alpha Bio Tec.
Główną składową zęba jest zębina, która pokryta jest warstwą szkliwa. Uszkodzenie tych tkanek przez postępujący proces próchnicowy lub złamanie zęba jest wskazaniem do zabezpieczenia go i odtworzenie jego prawidłowego kształtu, funkcji i zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby próchnicowej, a także dalszym urazom. Niepodjęcie odpowiedniego leczenia może w konsekwencji doprowadzić do jeszcze bardziej zaawansowanej utraty tkanek.
Najczęstsze powody utraty tkanek zęba
Najczęstszą przyczyną utraty tkanek zęba, z których jest on zbudowany, jest próchnica. Prowadzi ona do utraty struktur mineralnych zęba w wyniku działań erozyjnych kwasów, które są produktami metabolizmu bakterii próchnicotwórczych.
W zależności od aktywności i głębokości, na jakiej dochodzi do uszkodzenia szkliwa, a następnie zębiny, można dokonać podziału procesu próchnicowego. Wyróżnia się próchnicę:
- powierzchniową;
- średnią;
- głęboką.
Drugim, rzadziej występującym czynnikiem doprowadzającym do uszkodzenia struktury zęba są urazy. Prowadzą one najczęściej do odłamania fragmentu korony – czyli widocznej gołym okiem części tkanki zębowej (na różnej powierzchni i głębokości). Niezależnie od tego, z jakiego powodu doszło do utraty bądź uszkodzenia tkanek zęba, wymagane jest bezzwłoczne wykonanie odbudowy celem przywrócenia prawidłowej funkcji.
Metody odtworzenia zniszczonych zębów
Współcześnie w stomatologii wykorzystuje się szereg metod, które służą do odtworzenia uszkodzonych tkanek.
- Wypełnienie stomatologiczne („Plomba”)
Najprostszą i najczęściej stosowaną metodą odbudowy jest wykonanie wypełnienia w zębie, potocznie określanego właśnie „plombą”. Tego rodzaju leczenie stosowane jest w przypadkach stwierdzenia postępującego procesu próchnicowego. Po usunięciu tkanek zmienionych próchnicowo i odpowiednim przygotowaniu powierzchni zęba lekarz wypełnia powstały ubytek.
W powyższych przypadkach wykorzystuje się materiały kompozytowe oraz cementy glassjonomerowe. Odchodzi się stopniowo od stosowania popularnych w przeszłości wypełnień amalgamatowych, mimo tego, że ich stosowanie nie zostało zabronione. Materiały kompozytowe, jak i glassjonomerowe, w odróżnieniu od amalgamatów, mają kolor zbliżony do struktur tkankowych zęba.
W sytuacji klinicznej próchnicy średniej, czy też głębokiej, zastosowanie wypełnienia stomatologicznego stanowi rozwiązanie z wyboru – o ile zmiany próchnicowe nie objęły zbyt dużej powierzchni zęba.
Oczywiście stosowanie odpowiedniej techniki i dobrej jakości materiałów nie gwarantuje ich dożywotniego użytkowania. Jama ustna jest trudnym środowiskiem biologicznym – działają tam czynniki chemiczne (o różnym pH – najczęściej kwaśnym) oraz fizyczne (temperatura oraz duże siły nacisku). Dlatego wypełniania zakładane w odległych okresach wymagają również i ewentualnych wymian.
- Nakłady, licówki i korony protetyczne
W sytuacji, gdy doszło do uszkodzenia zęba na dużej powierzchni, techniki stosowane przy zakładaniu wypełnień mogą się nie sprawdzić. W takich przypadkach należy rozważyć wykonanie nakładu lub licówki. W odróżnieniu od popularnych wypełnień stomatologicznych są one wykonywane w „technice pośredniej” przez technika dentystycznego.
W pracowni protetycznej, na podstawie przygotowanego modelu uzyskanego z wycisku pobranego przez lekarza dentystę, preparowana jest personalizowana praca protetyczna o odpowiednim ukształtowaniu i kolorze.
- Nakład
Nakład stanowi formę odbudowy utraconych tkanek zęba w dużej ilości. Stosowany jest przede wszystkim w zębach z żywą miazgą. Dzięki temu, że wykonuje się go w technice pośredniej, można uzyskać wysoką trwałość oraz jednorodność materiału, co wpływa na naturalny wygląd takiego wypełnienia. Nakłady są preparowane z materiałów kompozytowych lub z materiałów ceramicznych, a następnie są one cementowane przez lekarza dentystę wewnątrzustnie. Tego rodzaju rozwiązanie pozwala na odbudowę prawidłowego kształtu korony zęba, co bywa czasami trudne lub wręcz niemożliwe z zastosowaniem zwykłego wypełnienia stomatologicznego, gdy ubytki były istotne.
- Licówka
Licówka jest formą odbudowy zęba, zwłaszcza w odcinku estetycznym – czyli taką częścią zgryzu, która jest szczególnie widoczna np. podczas uśmiechania się. Technika ta pozwala jednocześnie na zmianę kształtu i koloru zęba, i również stosuje się je w przypadku zębów z żywą miazgą. Stanowią one niewielkiej grubości „łuskę”, „nakładkę”, cementowaną do tkanek zęba z użyciem odpowiednich technik. Podobnie jak nakłady, licówki mogą być również wykonywane z materiałów kompozytowych lub ceramicznych. Te drugie z całą pewnością wykazują zdecydowanie wyższą trwałość oraz lepsze walory estetyczne.
- Korony protetyczne
W przypadku znaczącej utraty tkanek zęba, gdzie wykonanie wypełnienia, nakładu, czy też licówki nie jest możliwe, a przy tym ząb rokuje na dalsze leczenie, możliwe jest wykonanie korony protetycznej. Ten zabieg również można zaliczyć do grupy techniki pośredniej.
Korona obejmuje ząb szczelnie z każdej ze stron i jest trwale przytwierdzona do jego powierzchni. Wśród koron można wyróżnić np. te metalowo-ceramiczne lub pełnoceramiczne. Różnią się one nie tylko estetyką, ale także ilością tkanek zęba naturalnego, jakie muszą zostać usunięte w trakcie procedury przygotowującej tkankę do zastosowania do takiej pracy protetycznej. Z tych dwóch rodzajów, przy zastosowaniu korony pełnoceramicznej można ocalić większą ilość naturalnej tkanki zęba pacjenta.
- Rozwiązania implantoprotetyczne
U wielu pacjentów ich konkretna sytuacja znajduje się na granicy wskazań medycznych, i nie ma możliwości zastosowania żadnej z zaprezentowanych powyżej metod leczenia. W takiej sytuacji jedyną rzeczą, którą może zrobić dla pacjenta lekarz, jest usunięcie chorego zęba. W takiej sytuacji możliwe jest uzupełnienie tak powstałego braku poprzez wykorzystanie technik protetycznych lub implantoprotetycznych – te ostatnie polegają na wszczepieniu implantu, na którym osadzana jest sztuczna korona, która umożliwia odzyskanie pacjentowi odzyskanie pełnej funkcjonalności utraconego zęba.
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Analizując metody odbudowy zniszczonych zębów, warto nadmienić, że większość przypadków, kiedy konieczne jest przeprowadzenie zabiegu odbudowy, jest wynikiem nieleczonej odpowiednio próchnicy. Właśnie z tego względu tak ważne jest regularne przeprowadzanie przeglądu stomatologicznego – nawet najlepsza profilaktyka stosowana przez pacjenta w domu nie zawsze wystarczy do uniknięcia rozwoju próchnicy.
Wykrycie próchnicy w jej początkowym stadium wiąże się z minimalnie nieprzyjemnym leczeniem, i kończy się ono najczęściej założeniem niewielkiego wypełnienia, bez większej szkody dla naturalnej tkanki zęba. Im później choroba próchnicowa zostanie wykryta i rozpoznana, tym gorzej wpłynie ona na kondycję zdrowotną pacjenta, i będzie się wiązać z potrzebą użycia bardziej zaawansowanych metod leczenia.
Tu się dzieje
