Halucynacje słuchowe podczas snu, czyli o zespole eksplodującej głowy
Czy podczas zasypiania lub wybudzania słyszysz głośne dźwięki w głowie, przypominające eksplozje lub wystrzały, fale morskie rozbijające się o skały lub trzaskanie drzwi? Być może cierpisz na zespół eksplodującej głowy. Na czym polega ta dolegliwości i jak się ją leczy?
Zespół eksplodującej głowy został po raz pierwszy opisany w 1876 r. przez amerykańskiego neurologa Silasa Weir Mitchella, który leczył dwóch mężczyzn skarżących się na dziwną dolegliwość – obaj mieli wyładowania sensoryczne w głowie przypominające eksplozje. Kolejny raz napisano o tym zjawisku w 1920 r. – wtedy użyto sformułowania "trzaskanie w mózgu". Dopiero w 1988 r., w artykule opublikowanym magazynie "Lancet", użyto obowiązującej do dziś nazwy zespół eksplodującej głowy.
Zespół eksplodującej głowy – czym jest i jakie są jego objawy?
Zespół eksplodującej głowy (z ang. exploding head syndrome lub episodic cranial sensory shock) to halucynacje słuchowe, które pojawiają się podczas zapadania w sen lub przy wybudzaniu. Osoby cierpiące na tę dolegliwość opisują te dźwięki najczęściej jako wybuch bomby lub strzały, lub uderzenie w głowę, lub porażenie prądem podobne do uderzenia pioruna. Czasami towarzyszą temu halucynacje wzrokowe w postaci rozbłysków. Mogą również pojawić się dolegliwości wywołane przez stres, czyli uderzenia gorąca, mrowienie w niektórych częściach ciała, przyspieszone bicie serca, wzmożona potliwość, lekki ból. Dolegliwości te wzbudzają niepokój u dotkniętych nimi osób, ale nie stanowią zagrożenia dla ich zdrowia. Chorzy boją się zasypiać, co prowadzi do niewyspania, osłabienia, rozkojarzenia i zmęczenia.
Szacuje się, że tego typu objawy pojawiają się u co dziesiątej osoby. Częściej u kobiet niż u mężczyzn. Halucynacje mogą być jednorazowe lub mieć charakter nawracający (niektórzy pacjenci doświadczali takich halucynacji nawet 7 razy w ciągu jednej nocy).
Zespół eksplodującej głowy a paraliż senny – co mają wspólnego?
Zespół eksplodującej głowy współwystępuje dość często z paraliżem sennym (porażenie przysenne). Być może mają one wspólny mechanizm powstawania, ale jak dotąd nie został on rozpoznany. Jest kilka hipotez. Jedna z nich mówi, że za te zaburzenia odpowiada dysfunkcja tworu siatkowatego, tj. struktury w obrębie pnia mózgu, która odpowiada za kontrolę stanów czuwania i snu.
Inne hipotezy wskazują na:
- fizyczne zmiany w uchu wewnętrznym – w uchu może wystąpić niewielka zmiana chorobowa, infekcja lub zapalenie, które powoduje halucynacje słuchowe i bóle głowy,
- mikrowylewy w korze skroniowej mózgu,
- silny stres – w czasie silnego stresu mózg jest nadaktywny, gdy nadchodzi czas snu, mózg nie jest w stanie zredukować poziomu tej "energii" i ta neuronalna aktywność reaguje nagłym wstrząsem (co przejawia się właśnie jako silny ból lub wstrząs),
- skrajne zmęczenie – gdy ciało jest wytrącone ze stanu biologicznej równowagi, poszczególne elementy mózgu nie są dezaktywowane w odpowiedniej sekwencji i zamiast się wyciszać są pobudzone, zaczynają "trzaskać".
Zespół eksplodującej głowy a paraliż senny – jak wygląda leczenie?
Wiele osób boi się opowiadać lekarzowi o swoich dolegliwościach, sądząc, że zostaną posądzeni o... chorobę psychiczną (halucynacje słuchowe, omamy wzrokowe). Tymczasem ta rozmowa może pomóc w diagnozie i szybszym leczeniu tej dolegliwości.
Przede wszystkim zalecana jest zmiana trybu życia – zadbanie o balans pomiędzy pracą a odpoczynkiem, a także zachowanie higieny snu i odpowiednie przygotowanie się do niego, czyli powolne wyłączanie się z codziennej aktywności (lepiej przed snem nie oglądać horrorów, grać w gry na konsoli etc.). Lekarze zalecają też odpowiednie techniki relaksacyjne, które pomagają zredukować stres, rozluźnić mięśnie i wyciszyć umysł.
Jeśli objawy są bardzo uciążliwe dla chorego, zleca się mu przyjmowanie leków przeciwdepresyjne.
Tu się dzieje
