Oceń
"Ciemna triada" to termin wprowadzony do nauki w 2002 roku przez kanadyjskich psychologów Delroya Paulhusa i Kevina Williamsa z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej. "W różnym stopniu wszystkie trzy typy osobowości pociągają za sobą społecznie niepożądane cechy z tendencją do autopromocji, emocjonalnego chłodu, dwulicowości i skłonności do agresji" - piszą autorzy "The Dark Triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy", artykułu opublikowanego w Journal of Research of Personality.
1. Makiawelizm
Makiawelizm to zbiór cech osobowości wyciągnięty w 1970 roku przez Richarda Christie z oryginalnych książek Niccolo Machiavellego - włoskiego przedstawiciela renesansu, autora traktatu o sprawowaniu władzy "Książę", którego najbardziej znanym powiedzeniem jest: "Cel uświęca środki". Z twórczości Machiavellego Richard Christie i Florence Geis wyłonili najmocniejsze cytaty, a następnie wykorzystali je do celów badawczych. Tak powstał koncept makiawelizmu, czyli osobowości manipulacyjnej, charakteryzującej się cynicznym poglądem na ludzką naturę, manipulowaniem i pragmatycznym stosunkiem do norm moralnych. Makiawelista postrzega innych jako złych, leniwych i chciwych, stanowiących zagrożenie dla jego interesów. Bez skrupułów dąży do celu.
2. Narcyzm
Narcyzm to koncept, który narodził się w 1979 roku za sprawą Roberta Raskina i Calvina Halla. Narcyza charakteryzuje mania wielkości, idealizowanie samego siebie, przekonanie o wyższości nad innymi. Narcyz dąży przejęcia całkowitej kontroli nad partnerem, tworząc toksyczny związek. Często ucieka się do manipulacji. Jego ulubioną techniką manipulacyjną jest identyfikacja projekcyjna, lubi też love bombing i silent treatment.
3. Psychopatia
"Psychopatia" to termin, który w literaturze naukowej po raz pierwszy pojawił się w 1985 roku w pracy Roberta Hare'a. Dekadę później został rozwinięty przez Scotta Lilienfelda i Briana Andrewsa. Osobowość psychopatyczna charakteryzuje się brakiem empatii, a czasem i sumienia. Wbrew powszechnemu przekonaniu psychopata nie jest mrukiem. Na pierwszy rzut oka sprawia wrażenie osoby czarującej, bryluje w towarzystwie, brak empatii i impulsywność ujawniają się później. Psychopata płytko wchodzi w związki, nie liczy się z emocjami drugiej osoby, bez skrupułów pogrywa uczuciami, znienacka kończy relacje.
Ale związki to jedno. "Typa spod ciemnej gwiazdy" możemy spotkać też w pracy. Pół biedy, jeśli w biurze.
Z badań opublikowanych w 2019 roku w "Military Psychology" wynika, że ciemna triada może przyczyniać się do nieetycznych zachowań żołnierzy. "Nasze wyniki sugerują, że złowrogie czynniki różnic indywidualnych mają wspólny rdzeń i że wykroczenia moralne podczas operacji pokojowych można przewidzieć i być może zminimalizować, identyfikując żołnierzy, którzy uzyskują wysokie wyniki w tym wspólnym rdzeniu. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby zrozumieć wyjątkowe relacje niektórych złowrogich czynników i różne rodzaje moralnie wątpliwych zachowań w strefie działań wojennych" - napisali szwedzcy badacze.
Źródła: "The Dark Triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy" D. Paulhus, K. Williams, Journal of Research in Personality 2002; "A latent core of dark traits explains individual differences in peacekeepers’ unethical attitudes and conduct" M. Linden i in. Military Psychology 2019
Oceń artykuł
Dzieje się
