Zespół Otella, czyli chorobliwa zazdrość w związku

29.01.2018
Aktualizacja: 06.11.2020 18:13

Zespół Otella cechuje życie w wiecznym poczuciu zdrady. Bezpodstawnie oskarżają partnerki i partnerów o zdrady cielesne, mimo że nie mają ku temu żadnych powodów. Za wszelką cenę doszukują się dowodów, śledzą i szpiegują swoje drugie połówki, wywołują niepotrzebne kłótnie i konfrontacje. Chorobliwa zazdrość i prześladowanie partnera prowadzi często do wybuchów agresji wobec drugiej osoby i paranoi. Jak rozpoznać, czy zazdrość w związku jest chorobliwa? Dowiedz się, na czym polega zespół Otella.

Chorobliwa zazdrość w związku
fot. Shutterstock

Zespół Otella, inaczej obłęd alkoholowy lub obłęd zazdrości, cechuje złudzenie niewierności partnera. Osoba dotknięta zespołem Otella wciąż poszukuje dowodów na niewierność partnera, wiecznie oskarża go o zdradę, wielokrotnie nęka i przesłuchuje, przeprowadza różnego rodzaju testy na niewierność, czasami nachodzi w pracy, wydzwania i urządza bezpodstawne awantury. Zespół Otella częściej dotyka mężczyzn, ale pojawia się też u kobiet. To zaburzenie psychotyczne towarzyszy często uzależnieniu od alkoholu lub narkotyków, ale może występować także u osób bez nałogów, a także u chorych na schizofrenię paranoidalną.

Nazwa ''zespół Otella'' została pierwszy raz zastosowana przez angielskiego psychiatrę Johna Todda w artykule opublikowanym w 1955 roku. Todd opisał cechy obsesji, jaką odczuwa osoba dotknięta chorobliwą zazdrością. Zespół Otella bywa również nazywany zazdrością seksualną i zespołem erotycznej zazdrości opiera się bowiem na ciągłych podejrzeniach o zdradę cielesną. Zespół Otella może być bardzo niebezpieczny i powodować zakłócenia w małżeństwie, przemoc fizyczną i psychiczną, alkoholizm, a także zabójstwa i samobójstwa.

Warto wiedzieć

Szekspirowski Otello

Nazwa zespołu została zaczerpnięta ze sztuki Williama Szekspira. Tytułowy Otello to przywódca weneckiej armii, który żeni się z córką senatora, Desdemoną. Choć żona pozostaje mu wierna, Otello w chorobliwy sposób poszukuje dowodów jej zdrady, aż w końcu daje się porwać obsesji na temat jej niewierności. Opętany przez swoją paranoję dusi żonę i sam popełnia samobójstwo.

Jak poznać zespół Otella?

Osoby dotknięte zespołem Otella z pozoru zachowują się normalnie. Wydają się opiekuńcze i zaangażowane w relację z partnerem, jednak w miarę upływu czasu zaczynają nadmiernie kontrolować i ograniczać drugą osobę. Swoje zachowanie tłumaczą zazdrością o partnera i obawą, że mogą zostać zdradzone. Usprawiedliwiają swoje zachowanie głębokim uczuciem i zaangażowaniem. Nie docierają do nich argumenty, które całkowicie przeczą ich teorii o niewierności. Chorobliwa zazdrość przeradza się w obsesję na temat drugiej osoby. Osoby zaburzone zaczynają sprawdzać korespondencję, przeszukiwać torebkę, kieszenie i telefon, podsłuchiwać rozmowy i śledzić partnera w miejscu pracy lub w miejscu publicznym.

Obłęd zazdrości dotyka osoby, które mają osobowość paranoiczną i mają skłonność do tworzenia teorii spiskowych, knucia i doszukiwania się we wszystkim podstępu. Osoby zaburzone starają się za wszelką cenę izolować partnerów od rodziny i znajomych, nawet zwykłe wyjście na zakupy sprawia, że zaczynają podejrzewać partnera o szukanie okazji do miłosnej schadzki. Gdy ''Otello'' popadnie w paranoję, nierzadko decyduje się na wynajęcie prywatnego detektywa, który śledzi drugą połówkę i doszukuje się dowodów jej niewierności. Współmałżonkowie lub partnerzy myślą, że gdy ograniczą kontakty z innymi ludźmi, to uspokoją tym samym zazdrość partnera. Niestety, chorobliwy zazdrośnik nigdy nie przestaje szukać okazji do oskarżeń o zdradę. Już nawet zwykłe spojrzenie obcego mężczyzny może wywoływać grad pytań i oskarżeń.

Co może świadczyć o tym, że partner/partnerka cierpi na zespół Otella?

  • wciąż podejrzewa o zdradę, mimo że nie ma ku temu powodów,
  • sprawdza telefon i komputer, a także rachunki i bilingi,
  • często mówi o tym, jak źle zniósłby zdradę,
  • wpada we wściekłość, gdy w pobliżu pojawiają się koledzy, koleżanki lub osoby przeciwnej płci,
  • jest zazdrosny o aktorów i aktorki, które pojawia się na ekranie telewizora,
  • podejrzewa partnera/partnerkę o nawiązywanie romansów w pracy,
  • wypytuje o kontakty seksualne z innymi ludźmi lub o chęć ich nawiązania,
  • podgląda i śledzi partnera,
  • każdą zmianę wyglądu postrzega jako chęć dokonania zdrady lub przypodobania się kochance/kochankowi,
  • reaguje agresywnie na próbę rozmowy,
  • podejrzewa znajome osoby o romans z partnerką/partnerem,
  • wypytuje o szczegóły dot. życia seksualnego z rzekomym kochankiem lub kochanką,
  • podejrzewa inne osoby o uczestnictwo w spisku.

Przyznanie się do stawianych oskarżeń dodatkowo komplikuje sprawę. ''Otello'' czuje się wtedy pewny siebie uważa, że zyskał dodatkowe przyzwolenie na dręczenie ofiary. Traktuje partnera gorzej niż zwykle uważając, że musi odpokutować za rzekomą zdradę.

Zespół Otella u alkoholików i narkomanów

Zespół Otella jest szczególnie groźny, gdy towarzyszy chorobie alkoholowej lub narkomanii. Osoba pod wpływem alkoholu lub narkotyków nie kontroluje swoich działań, ma urojenia, jest często agresywna, obraża partnera i nierzadko stosuje przemoc fizyczną. Osoby uzależnione od alkoholu są częściej narażone na występowanie tego zaburzenia. Przyczyną może być uszkodzenie układu nerwowego spowodowane alkoholem, który powoduje degradację układu nerwowego. Chorobliwa, zupełnie bezpodstawna zazdrość, może prowadzić do psychicznego i fizycznego prześladowania partnera.

Szacuje się, że obłęd alkoholowy (zespół Otella) występuje u ok. 30 proc. osób uzależnionych od alkoholu.

Leczenie zespołu Otella

Samo nakłonienie osoby chorej do leczenia może być bardzo trudne. Osoby dotknięte zespołem Otella cierpią na psychozę urojeniową i najczęściej nie widzą absurdalności swojego postępowania. Nawet, gdy przychodzi moment trzeźwego myślenia, to wystarczy impuls, by po raz kolejny dały się wciągnąć w paranoję. Psychoza ta ma przebieg przewlekły i wymaga intensywnego leczenia. W przypadku osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków abstynencja jest warunkiem koniecznym, ale równolegle musi toczyć się psychoterapia. Terapię najlepiej odbywać w trybie indywidualnym oraz grupowym - razem z całą rodziną.

Osoby wyjątkowo agresywne, które znęcają się nad partnerami, prześladują je i maja objawy zaburzeń psychicznych, wymagają leczenia psychiatrycznego. Jeśli osoba z zespołem Otella jest agresywna, ale nie zgadza się na leczenie, można uzyskać zgodę sądową na leczenie przymusowe. Jeśli objawy są wyjątkowo drastyczne, należy wezwać pogotowie, a nawet policję. Obłęd zazdrości przypomina opętanie, osoby chore będą ukrywać swoje objawy, maskować skłonności do podejrzeń, by uniknąć leczenia. Niestety, rokowania dla tej choroby nie są pomyślne. Terapię nierzadko trzeba prowadzić przez całe życie, bez gwarancji powodzenia.

loader