Schizofrenia: pierwsze, wczesne objawy. Jakie są objawy początkowe?

13.04.2021
Aktualizacja: 14.04.2021 09:51

Chorobliwa zazdrość, teorie spiskowe, opowieści o jasnowidzeniu i przewidywaniu przyszłości, nieadekwatny, nierealny odbiór rzeczywistości - tego typu zachowania są przez ludzi wyśmiewane, wyszydzane, tymczasem mogą one świadczyć o schizofrenii. Pierwsze, wczesne objawy schizofrenii są do rozpoznania. Dowiedz się, na co zwrócić uwagę. Jakie zachowania powinny niepokoić?

Pierwsze objawy schizofrenii
fot. Shutterstock

Schizofrenia (z gr. Schizo - rozszczepiam, rozdzieram oraz fren - serce, umysł, wola) to choroba umysłowa, wpływająca na myślenie, uczucia i zachowanie człowieka. Charakteryzuje się nieadekwatnym postrzeganiem, przeżywaniem, odbiorem i oceną rzeczywistości.

Chorzy na schizofrenię mają problem z krytyczną, realistyczną oceną własnej osoby, otoczenia, relacji z innymi. Mogą być niezdolni do nawiązywania głębokich relacji rodzinnych i towarzyskich. Są przez to spychani na margines społeczny.

Pierwsze objawy schizofrenii pojawiają się zwykle u ludzi bardzo młodych, bo ta podstępna choroba zaczyna rozwijać się u nastolatków i młodych dorosłych. Typowy wiek pierwszego epizodu to okres pomiędzy 18. a 25. rokiem życia. Średni wiek rozpoznania schizofrenii u mężczyzn wynosi 15-24 lata, a u kobiet 25-34 lata.

Pierwsze objawy schizofrenii. Na co zwrócić uwagę?

Pierwsze objawy schizofrenii, które potem są diagnozowane jako schizofrenia, występują często na kilka miesięcy albo nawet na kilka lat przed pierwszymi wyraźnymi jej objawami. W tym czasie chory zazwyczaj wypiera to, że coś mu dolega i nie chce podjąć leczenia. Im jednak wcześniej rozpocznie się leczenie, tym bardziej jest ono skuteczne.

Początek schizofrenii może być nagły (choroba rozwija się w ciągu kilku dni), szybki (rozwija się przez kilka tygodni) lub też stopniowy – z objawami narastającymi powoli przez kilka miesięcy, a nawet lat. 

W przypadku schizofrenii nagłej objawy pojawiają się szybko i zwykle stan osoby chorej nie budzi żadnych wątpliwości. Rodina, bliscy widzą, że dzieje się coś niedobrego i szukają pomocy specjalistów.

Natomiast schizofrenia, która rozwija się stopniowo, może pozostać niezauważona przez długi czas. Objawy nie są tak ostre, jak w przypadku schizofrenii nagłej, narastają z czasem, a sam chory, jak i jego otoczenie zwykle tłumaczą niepokojące zmiany wieloma traumatycznymi wydarzeniami czy trudnościami w życiu osobistym.

Pierwsze, wczesne objawy schizofrenii:

  • stopniowe wycofywanie się z życia społecznego,
  • podejrzliwość,
  • nieufność,
  • stopniowe zamykanie się w sobie,
  • unikanie relacji z ludźmi i niewychodzenie z domu,
  • wypowiedzi nieadekwatne do sytuacji,
  • pogłębiająca się obojętność (nawet w trudnych sytuacjach życiowych/rodzinnych),
  • oziębłość/brak zainteresowania cudzymi uczuciami,
  • niemożność kontynuacji dotychczasowych planów edukacyjnych, zawodowych, życiowych,
  • zubożenie i upośledzenie życia emocjonalnego,
  • złudzenia, zniekształcone spostrzeżenia, których chory nie koryguje pomimo dowodów na ich błędność,
  • omamy wzrokowe, słuchowe - np. widzenie błysków/plam, słyszenie trzasków/pukania/szmerów,
  • urojenia - np. przekonanie o byciu zdradzanym, o ciężkiej chorobie (hipochondria), o byciu śledzonym, podsłuchiwanym bez podstaw i dowodów.

Warto wiedzieć

Paragnomen - początek schizofrenii

Wybuch schizofrenii jest często na kilka tygodni lub miesięcy poprzedzony krótkim epizodem niezwykłego zachowania się, zupełnie niezgodnego z charakterem chorego i zaskakującym dla jego otoczenia. Może to być niespodziewany czyn, pozbawiony motywu, którego nikt się nie spodziewa (chory jest spokojny i nic tego nie zapowiada). Chociaż paragnomen nie decyduje o rozpoznaniu i rokowaniu choroby, to może decydować o bezpieczeństwie chorego i jego otoczenia.

W schizofrenii występują pozytywne lub negatywne objawy, które jednak nie oznaczają ''pozytywnego'' lub ''negatywnego'' wpływu na przebieg choroby. Wskazują one na pewien ''nadmiar'' lub ''niedobór'' postrzegania rzeczywistości.

Objawy pozytywne:

  • urojenia - zaburzenia myślenia zniekształcające albo kreujące rzeczywistość,
  • omamy - zaburzenie spostrzegania obejmujące zmysły wzroku, słuchu, smaku, węchu, dotyku,
  • katatonia - zesztywnienie mięśniowe, znieruchomienie,
  • trudności w komunikacji.

Objawy negatywne:

  • anhedonia - utrata zdolności odczuwania przyjemności,
  • apatia - zobojętnienie, brak reakcji na bodźce,
  • otępienie,
  • zaburzenia uwagi,
  • ubóstwo werbalne - wypowiadanie się pojedynczymi słowami o ubogiej treści, małe zróżnicowanie wypowiedzi,
  • wyobcowanie,
  • zaburzenia ekspresji twarzy,
  • mniejsza dbałość o siebie.

Uwaga!

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.

Źródło: Medycyna Praktyczna (mpl.pl), marekjuraszek.pl