Oceń
Z wypaleniem zawodowym zmaga się coraz więcej osób wykonujących różne zawody. Jest to widoczne szczególnie po wakacjach, kiedy pracownicy mają problem z powrotem do pracy. Psycholożki z Uniwersytetu SWPS przeprowadziły badanie „Wypalenie zawodowe – znak czasów? Jak świadomie zapobiegać wypaleniu zawodowemu”, w którym wskazują, kto jest najbardziej narażony. Czynniki, które sprzyjają wypaleniu zawodowemu, to m.in.:
- perfekcjonizm
- praca na obciążających psychicznie stanowiskach
- praca polegająca na pomaganiu innym
- wysoka wrażliwość
W grupie wysokiego ryzyka są ludzie młodzi i w średnim wieku, dążący do sukcesu, odznaczający się wysokim poziomem perfekcjonizmu, a także wrażliwi i nieumiejący przyjmować konstruktywnej krytyki.– Definiując wypalenie zawodowe możemy powiedzieć, że jest to stan danego pracownika lub pracowniczki. Warto jednak zwrócić uwagę, że gdy chcemy zastanowić się nad jego przyczynami i konsekwencjami, to powinniśmy myśleć o procesie, który trwa, a samo wypalenie nie pojawia się z dnia na dzień – tłumaczy prof. Katarzyna Januszkiewicz, psycholożka i specjalistka ds. organizacji i zarządzania, dziekanka Wydziału Nauk Społecznych w Warszawie Uniwersytetu SWPS.
Pierwsze, niepokojące objawy wypalenia zawodowego
Jak rozpoznać wypalenie zawodowe? Jak mówią prof. Katarzyna Januszkiewicz i dr Agnieszka Golińska, autorki badania, o wypaleniu zawodowym świadczą charakterystyczne objawy, takie jak:
zmęczenie związane z samym myśleniem o pracy
- bóle brzucha
- osłabienie
- problemy z oddychaniem podczas zbliżania się do miejsca pracy
- poczucie, że zaniedbujemy bliskich z powodu obowiązków służbowych
Niepokój powinny również budzić brak nadziei na polepszenie sytuacji w pracy, brak poczucia przyjemności z wykonywania obowiązków zawodowych, które kiedyś sprawiały nam radość.
– Nie każda dysfunkcja w zachowaniu organizacyjnym czy stosunku do pracy jest wypaleniem zawodowym. Nie są nim trudne emocje, które często pojawiają się w pracy, np. zdenerwowanie ciężką rozmową z klientem. Oczywiście odpowiednie natężenie i czas trwania takich emocji może prowadzić do wypalenia, ale taka diagnoza powinna spełniać określone kryteria – zastrzega prof. Januszkiewicz.
Problem pracowników narasta. Co może pomóc?
Ryzyko wypalenia zawodowego dotyczy niemal każdej profesji, a ucieczka - ani na urlop, ani do nowej firmy czy instytucji - nie jest rozwiązaniem. Psychologowie radzą, aby oddzielać czas prywatny od zawodowego i zadbać o różnorodność zadań w pracy. By zmniejszyć skalę problemu, bardzo ważne są kompleksowe zmiany.
Wypalenie jest związane z charakterystyką wykonywanej pracy, a nie z sektorem gospodarki. Sytuacja, w której pracownik lub pracowniczka wykonują rutynowe zadania, nie wiedzą, jaki cel przyświeca ich obowiązkom i nie dostają informacji zwrotnych na temat swojej pracy od przełożonych, to (według prof. Januszkiewicz) prosta droga do wypalenia.
– Człowiek idący ulicą zobaczył trzech mężczyzn pracujących na budowie. Postanowił zapytać, co robią. Pierwszy z nich odpowiedział, że kładzie cegły, drugi, że buduje ściany, a trzeci, że buduje katedrę. Jeśli ktoś ma taką perspektywę, że jedyne co robi to kładzie cegły, czyli nie widzi większego sensu i celu swojej pracy, to w przypadku takiej osoby wypalenie zawodowe jest dużo bardziej prawdopodobne – zauważa dr Agnieszka Golińska, psycholożka i specjalistka ds. zarządzania, adiunkt na Wydziale Nauk Społecznych w Warszawie Uniwersytetu SWPS.
Zatem ryzyko wypalenia zawodowego zmniejsza się wtedy, gdy zwiększa się świadomość sensu i celu pracy, którą wykonujemy. Złudne rozwiązanie to, zdaniem psycholożek, ucieczka na urlop, za granicę lub zmiana pracy.
Ekspertki przypominają, że nowe środowisko to wiele wyzwań i stresujących sytuacji. Wszystko dlatego, że zmieniając pracę wchodzi się w nowe środowisko, nową kulturę organizacyjną oraz społeczną, jeśli podejmuje się pracę w innym kraju. Uciekając od jednych problemów, trafiamy na kolejne. Radzą, że należy m.in. nauczyć się odpoczywać, oddzielać czas prywatny od zawodowego i zadbać o różnorodność zadań w pracy. Warto pozbyć się lęku przed zmianami, co pozwoli nam poszukać nowej pracy, gdy obecna przestanie sprawiać nam satysfakcję.
Motywację do działania i rozwiązanie problemów w pracy ułatwiają kontakty z członkami rodziny lub przyjaciółmi, albo z osobami, które również zmagają się lub zmagały z wypaleniem zawodowym. W sytuacji, kiedy nie potrafimy sobie poradzić ze stanem chronicznego zmęczenia pracą i brakiem satysfakcji, pomocne mogą być konsultacje z psychologiem lub terapeutą.
Oceń artykuł
Tu się dzieje
