Czy stres może uzależniać? Dla niektórych jest jak narkotyk

Ciągły bieg, nadmiar obowiązków, problemy które spotykamy na swojej drodze: cały czas działamy na najwyższych obrotach. Gdy wydaje nam się, że nie mamy sił, by pokonać kolejne przeszkody, do działania motywuje nas adrenalina. To dlatego, gdy zaczyna się weekend lub urlop, tak trudno nam wypocząć. Stres może również pełnić inną funkcję: wyciszać uczucia, których nie chcemy przeżywać.
Naukowcy alarmują: uzależnienie od stresu to bardzo powszechne zjawisko i może przytrafić się każdemu z nas.

Na czym polega uzależnienie od stresu?

Uzależnienie od stresu to nieświadome poszukiwanie sytuacji, które podtrzymują w organizmie wysoki poziom adrenaliny, nawet gdy konsekwencje są dla nas szkodliwe. Stres uwalnia w mózgu substancje chemiczne, takie jak kortyzol i dopamina. Dopamina dodaje energii, motywacji. Skok dopaminy może także przyczyniać się do chwilowego uczucia szczęścia i spełnienia. W dłuższej perspektywie działa to jak narkotyk. Wtedy pojawia się błędne koło, z którego ciężko się wydostać. U niektórych osób taki tryb wiąże się z dorastaniem w domu, gdzie poziom stresu cały czas był wysoki. W takiej sytuacji, po wielu latach codziennej walki o przetrwanie, ciężko nagle nauczyć się innego funkcjonowania, nawet jeśli żyjemy w spokojnym otoczeniu.

Zobacz także

Jak nieświadomie przyczyniasz się do własnego stresu? 6 przykładów

Lęk to nie tylko szybsze bicie serca. 6 dziwnych objawów skrajnego stresu

Niepokojące symptomy uzależnienia od stresu

Nieustanne przeżywanie trudnych emocji nie pozostaje bez wpływu na nasz organizm. Stres jest szkodliwy: prowadzi do rozwoju schorzeń sercowo-naczyniowych, przyczynia się do depresji, nerwicy; wpływa na gospodarkę hormonalną i przede wszystkim… utrudnia życie. Dlatego uzależnienie od stresu warto leczyć. Sygnały, na które należy zwrócić uwagę, to m.in.:

• angażowanie się w sytuacje, które nas nie dotyczą (byle przeżyć coś emocjonującego)
• uczucie znudzenia, gdy nie jesteśmy pod wpływem stresu, a nawet tęsknota za stresem
• ciągłe narażanie się na konflikty i dyskusje, które wywołują stres
• przypływ pozytywnej energii pod wpływem stresu (niektóre osoby obserwują lepszą koncentrację i skupienie, gdy są zestresowane)
• zgadzanie się na pewne rzeczy wbrew sobie, samoutrudnianie (by sprowokować trudną sytuację)
• nieumiejętność odpoczywania, szukanie okazji do wykonywania dodatkowych obowiązków
• nieustanne zamartwianie się o przyszłość, planowanie odległych rzeczy (szukanie powodu do zmartwień)
• bycie zajętym przez cały czas, z przerwą na sen
• ciągłe sprawdzanie telefonu, maila

Uzależnienie od stresu widać również w naszym ciele, które zaczyna domagać się pomocy. Pod wpływem ciągłego stresu wzrasta ciśnienie krwi, pojawia się fizyczne wyczerpanie, problemy ze snem, brak apetytu (albo kompulsywne objadanie się). Gdy przestajemy się stresować, możemy zauważyć objawy odstawienne: drażliwość, znudzenie.
Jak wygrać ze stresem?

Oprócz psychoterapii, która pomaga dotrzeć do korzeni takich tendencji i je przezwyciężyć, ważne są codzienne ćwiczenia (m.in. oddechowe) i delikatna zmiana codziennych nawyków. Osoby uzależnione od stresu potrzebują zbudować swoją rzeczywistość na nowo, bez wyniszczających rytuałów, które sprawiają, że przez cały czas są “na haju”. To trudne i może trwać nawet wiele lat, dlatego potrzebna jest pomoc specjalisty.

Jak tłumaczy mgr Magdalena Pala, psychoterapeutka specjalizująca się w leczeniu traumy, osoby, które doświadczały ogromnego stresu w dzieciństwie, w dorosłości cały czas działają tak, jakby za chwilę miało wydarzyć się coś złego.                

– Ogólnie mózg, który jest straumatyzowany czuje się nieswojo, kiedy jest spokojnie. Dlatego masz problem z odpoczywaniem, ciągle coś robisz, czy podświadomie szukasz dramatów.  Stopniowo możesz wprowadzać momenty spokoju, zatrzymania się—obserwacji stresu w ciele. W ciągu dnia postaraj się wprowadzać minutowe przerwy—zatrzymaj się i obserwuj, co mówi Twoje ciało. Nie oceniaj i nie zmieniaj tych odczuć. Być może potrzebujesz więcej czasu w samotności – wyjaśnia specjalistka.

Zobacz także

Zapytaliśmy dzieci o sposoby na stres. Można się od nich wiele nauczyć

Jak odzyskać stabilność emocjonalną? Unikaj tych 7 błędów

Źródło:

• Afsaneh Hassanbeigi, Jafar Askari, Dordaneh Hassanbeigi, Zahra Pourmovahed, The Relationship between Stress and Addiction, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 84, 2013, Pages 1333-1340,ISSN 1877-0428, doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.06.752.
• magdalenapala.pl
• Gabor Maté, Addiction: Childhood Trauma, Stress and the Biology of Addiction, September 2012, Journal of Restorative Medicine 1(1):56-6, doi:10.14200/jrm.2012.1.1005