Oceń
- Co to jest związek LAT?
- Kto najczęściej wchodzi w związki LAT?
- Jakie są motywacje do wchodzenia w związki LAT?
- Czy związki LAT są trwałe?
Najbardziej poważanym w społeczeństwie rodzajem związku wciąż jest małżeństwo – to sformalizowany związek, a osoby będące w nim mieszkają razem, prowadząc wspólne gospodarstwo domowe. To tradycyjny układ. Coraz częściej ludzie dokonują innych wyborów, choć gwarancji na sukces nie ma. Oprócz zawarcia małżeństwa można po prostu być singlem, stworzyć związek kohabitacyjny (mieszkanie razem, ale bez małżeństwa), ale można też wejść w układ LAT (Living Apart Together), kiedy to partnerzy pozostają w związku, ale mieszkają osobno. Choć to nienowy rodzaj związku – przykłady tego typu relacji można znaleźć już w okresie międzywojennym, a nawet w XIX wieku, choć to prawda, że raczej w kręgach artystycznych – to na takie konkurencyjne dla tradycyjnych relacji rozwiązanie decyduje się dziś całkiem sporo osób. Taki układ ma swoje zalety, ale i zagrożenia.
Co to jest związek LAT?
Living Apart Together (LAT) to rodzaj związku, gdy para nie dzieli wspólnego gospodarstwa domowego ani mieszkania. Przez socjologów nazywany jest także „związkiem na odległość”, „partnerstwem bez wspólnego mieszkania”, a nawet „pozornym brakiem partnera” czy „nie całkiem singiel i nie całkiem w parze”. Pary pozostające w układzie LAT nazywają jednak swoją relację związkiem. Związek typu LAT musi spełniać trzy warunki:
- para powinna sama określać siebie jako parę
- inne osoby powinny postrzegać partnerów jako parę
- każdy z partnerów musi mieszkać we własnym mieszkaniu.
Socjologowie podkreślają, że takie związek zakłada monogamiczność, istnienie relacji seksualnych (to jednak sprawa dyskusyjna), brak przypadkowości i okresowości.
Co ciekawe, nie wszystkie pary wprowadzają jednak partnerów w grono swojej rodziny czy znajomych. Jak twierdzą naukowcy, 66 proc. osób znało zarówno rodzinę, jak i znajomych partnera, część tylko znajomych partnera, ale już nie rodzinę, a 7 proc. w ogóle nie wprowadzało partnera w krąg swoich znajomych i rodziny. Być może społeczne postrzeganie relacji LAT jako związku nie zawsze jest więc konieczne, by partnerzy uznawali go za związek.
Badania nad związkami typu LAT wskazują, że 36 proc. przebadanych par spotykało się prawie codziennie, 51 proc. co najmniej raz w tygodniu, a 12 proc. przynajmniej raz w miesiącu.
Kto najczęściej wchodzi w związki LAT?
W związki LAT wchodzą różne grupy osób, w różnych sytuacjach życiowych i w różnym wieku, ale najczęściej są to osoby młode, dla których układ LAT zawierany jest na krócej i traktowany jako przejściowy, ponieważ planują one wspólne zamieszkanie z partnerem (małżeństwo lub kohabitację). Wyróżniono cztery grupy osób pozostających w układach LAT:
- poniżej 25 lat – są to osoby bez dzieci i bez wcześniejszych doświadczeń małżeńskich i najczęściej także nigdy niemieszkające z partnerem
- tzw. młodzi-dorośli (lub „poza rodziną”) – to osoby w wieku 25-34 lata, raczej bez dzieci i bez doświadczeń małżeńskich, ale już mający za sobą mieszkanie z partnerem (związek kohabitacyjny)
- samotni rodzice – są w wieku powyżej 30. roku życia, mają co najmniej jedno dziecko, a większość była wcześniej w małżeństwie
- starsza grupa – głównie osoby powyżej 45 lat z wcześniejszymi doświadczeniami bycia w związku małżeńskim, mający dorosłe dzieci niemieszkające już z nimi.
Badania dowodzą, że kobiety chętniej wchodzą w związki typu LAT.
Jakie są motywacje do wchodzenia w związki LAT?
Układ typu LAT zakłada bliskość z drugą osobą, ale jednocześnie pozwala zachować niezależność i w większości przypadków wcześniejszy, istniejący przed związkiem, sposób życia i aktywności. Duże znaczenie ma tu przyjaźń między partnerami, a nieco mniejsze relacja seksualna. Związek LAT daje partnerom dużą wolność i dowolność kształtowania relacji: nie ma w nim zobowiązań, wspólnego dzielenia wydatków, prowadzenia gospodarstwa domowego, bycia ze sobą na co dzień i związanych z tym uciążliwości. Daje możliwość kontynuowania dotychczasowego życia, ale czerpania też korzyści z bycia w relacji romantycznej i dostosowania jej do siebie, oczywiście w porozumieniu z partnerem. Są pary, które wybierają taki styl życia, żeby uniknąć rutyny, pułapek małżeńskiej codzienności. LAT to coś pomiędzy byciem parą a singlem – jest czymś więcej niż przypadkowym związkiem.
Czy związki LAT są trwałe?
Układ LAT to jeden z rodzajów niesformalizowanych związków. Trend do wchodzenia w tego typu relacje nasila się ostatnio, zwłaszcza w Europie Zachodniej i Skandynawii, ale przybywa ich też w Polsce. W Wielkiej Brytanii ok. 9 proc. wszystkich związków nie zakłada wspólnego gospodarstwa domowego.
Naukowcy sugerują, że relacje LAT kończą się szybciej niż związki kohabitacyjne, choć z obu rodzajów relacji pozostający w nich partnerzy są zadowoleni w podobnym stopniu. Prawidłowość jest taka, że z upływem czasu (z wiekiem) jest większe prawdopodobieństwo, że pary będące w układzie LAT będą mieszkać oddzielnie. Tego typu związki są wyraźnie efektem zmian zachodzących w oczekiwaniach ludzi dotyczących bycia w bliskiej relacji. Partnerzy w takich związkach bardzo cenią sobie niezależność i życie na własnych zasadach. Tego typu związek pozwala im na pozostawanie w relacji, ale także na realizowanie własnych planów, co zwykle jest dużo trudniejsze, gdy się z kimś mieszka, a kiedyś było nawet niemożliwe, zwłaszcza w przypadku kobiet. Związek, najczęściej małżeński, zwykle powodował w ich życiu konieczność porzucenia większości dotychczasowych aktywności.
Źródła: A. Kwak, Współczesny świat zmian – alternatywy dla małżeństwa, Acta Univesitatis Lodziensis, Folia Sociologica 51, 2014 / K. Rodziejczak, Doświadczanie wdowieństwa a nowe związki romantyczne w okresie późnej dorosłości, Człowiek i Społeczeństwo, T. LI, 2021
Oceń artykuł
Tu się dzieje
