Oceń
Każdy czasem rozmyśla o tym, jak wypadł w towarzystwie. Pewne gafy wspominamy latami, wstydząc się, że inni z pewnością zapamiętali tylko ten jeden drobny, zawstydzający szczegół. Zwykle dotyczy to młodości, gdy zdarza nam się robić różne rzeczy, które później odbieramy jako głupie czy żenujące.
Efekt reflektora to inaczej przecenianie uwagi, jaką poświęcają nam inni. Zjawisko towarzyszy nam bardzo często, głównie gdy jesteśmy w centrum krępującej sytuacji, np. w trakcie rozmowy o pracę. Wydaje nam się, że potencjalny pracodawca z pewnością zauważył jakąś “ukrytą wadę” podczas rozmowy. Mogą to być na przykład źle ułożone włosy (o czym wiemy tylko my!) lub błąd językowy (który też pamiętamy tylko my). Efekt reflektora u niektórych osób może być bardzo nasilony: wtedy nawet zwyczajne wyjście do sklepu jest stresujące. Może nam się zdawać, że najważniejszym elementem interakcji z ludźmi jest ocenianie nas przez nich. To sprawia, że godzinami zastanawiamy się, w co się ubrać, co powiedzieć.
Uspokajamy: inni poświęcają Ci dużo mniej czasu, niż Ci się wydaje. To udowodnione naukowo.
Dlaczego nie warto cały czas zastanawiać się, jak odbierają nas inni?
Thomas Dashiff Gilovich amerykański psycholog, profesor psychologii Irene Blecker Rosenfeld na Uniwersytecie Cornell, wiele lat temu przeprowadził ciekawe badanie. Eksperyment, w którym wzięli udział studenci, miał sprawdzić, na ile “przyglądamy się” innym. Uczestnicy założyli koszulki ze zdjęciem piosenkarza, którego słuchanie było wówczas powodem do wstydu i mieli w nich wejść do pełnej sali. Następnie studentów pytano o to, ile osób ich zdaniem, zauważyło nadruk na koszulce. Badani byli przekonani, że zwrócili uwagę przynajmniej połowy “publiczności”. Byli w błędzie: wizerunek na ich koszulkach zwrócił uwagę jedynie 25 proc. osób.
To dobra wiadomość dla wszystkich osób, dla których wyjście do pracy, publiczna prezentacja czy rozmowa z nowo poznanymi znajomymi, wiąże się z ogromnym stresem. Na to, jak patrzą na nas inni, warto spojrzeć z drugiej strony. Czy gdy słuchasz swojego rozmówcy, jesteś skupiony na szczegółach jego ubioru i wpadkach, jakie mu się przytrafiają? A może nie zwracasz na takie rzeczy uwagi?
Nawet gdy popełnisz towarzyskie faux pas, nie oznacza to, że inni myślą o Tobie wyłącznie przez pryzmat tego wydarzenia. Efekt reflektora, w najlepszym razie znacznie zaburza obraz samego siebie. Jednak może być też tak, że zjawisko to stworzy barierę nie do przejścia między nami, a innymi ludźmi. U osób, które zmagają się z lękami, efekt reflektora może nasilić objawy. Dlatego przed każdym stresującym wydarzeniem warto pamiętać, że inni myślą głównie… o sobie. A jeśli zdarza im się myśleć o nas, wcale nie muszą skupiać się na wadach. Bliscy zapamiętują głównie ogólne “wrażenie”, jakie towarzyszy im podczas spotkań z Tobą.
Źródło:
- Gilovich, T., Medvec, V. H., & Savitsky, K. (2000). The spotlight effect in social judgment: An egocentric bias in estimates of the salience of one's own actions and appearance. Journal of Personality and Social Psychology, 78(2), 211–222. https://doi.org/10.1037/0022-3514.78.2.211
- The Spotlight Effect or You're the Only One Who Knows You're Having a Bad Hair Day, http://psych-your-mind.blogspot.com
- instagram/przystanekmindfulness
- Michael A. Brown, Lusia Stopa , The spotlight effect and the illusion of transparency in social anxiety, Journal of Anxiety Disorders 21 (2007) 804–819
Oceń artykuł
Tu się dzieje
