Oceń
Czasem trudno jest nam podjąć decyzję i dokonać wyboru, innym razem po czasie dziwimy się, że zachowaliśmy się w jakiś konkretny sposób – to wszystko dzieje się za sprawą procesów zachodzących w mózgu. A właściwie w trzech mózgach. Choć jest wiele teorii na temat tego, jak działa mózg człowieka, to teoria stworzona w 1990 roku przez Paula MacLeana, lekarza zajmującego się neurobiologią, psychologią i psychiatrią, wydaje się ciekawa.
Teoria trzech mózgów: gadzi, małpi i ludzki
MacLean zaproponował podział struktury mózgu na trzy systemy mózgowe, czyli niejako trzy mózgi, które są ze sobą połączone. Opisał każdą strukturę i stworzył tzw. teorię trójjedynego / trójdzielnego mózgu. Czym charakteryzują się poszczególne trzy struktury mózgu?
- Mózg gadzi – zwany też instynktownym. To najstarsza ewolucyjnie część mózgu, która pobudzana jest w sytuacji zagrożenia życia – odpowiada za przetrwanie. Uruchamiane są wtedy ogromne pokłady siły, wytrzymałości, odporności na ból – niestety, kosztem racjonalnego myślenia, planowania oraz systemu wartości. Rolą gadziego mózgu jest działać szybko i instynktownie, aby zapewnić sobie przetrwanie.
- Mózg małpi – zwany też emocjonalnym. Pojawił się wraz z pierwszymi ssakami i rozwinął się później niż mózg gadzi. Jest uważany za centrum emocji – generuje je w naszym układzie nerwowym. Małpi mózg odpowiada za przetrwanie społeczne – przejmuje kontrolę, gdy zagrożony jest status człowieka w grupie. Choć sprawia pozory racjonalnego jest niezwykle emocjonalny. Działa zazwyczaj podświadomie. Większość konfliktów międzyludzkich pojawia się właśnie na poziomie małpiego mózgu.
- Mózg ludzki – zwany też racjonalnym. Odpowiada za racjonalne myślenie, rozwiązywanie konkretnych problemów w sposób strategiczny, łączy inteligencję, doświadczenie i mądrość. Jest, niestety, podległy dwóm starszym strukturom – w sytuacji zagrożenia życia włącza się mózg gadzi, a w sytuacji zagrożenia statusu w grupie mózg małpi.
Choć model MacLeana był krytykowany za zbytnie uproszczenia, jest on w stanie wyjaśnić nam wiele zachowań, które mają miejsce w przestrzeni społecznej.
Jak teoria trzech mózgów działa na poziomie społecznym?
Okazuje się, że to małpi mózg najczęściej wpędza nas w kłopoty i konflikty w domu, w pracy, w grupie przyjaciół. Żeby uniknąć wielu skomplikowanych sytuacji w życiu społecznym, warto dobrze poznać swój małpi mózg, by w konkretnej sytuacji nie wyparł on logicznie myślącego mózgu ludzkiego. Psychiatra Lech Dębski uważa, że kluczowe jest zrozumienie, że mózg małpi nie odróżnia poniżenia od śmierci. I jest gotów zrobić wszystko, by go uniknąć. – Aby zachować swój status w grupie innych małp, twoja wewnętrzna małpa może działać wbrew twoim interesom. I zamiast skupić się na rozwiązaniu problemu, skupisz się na tym, by udowodnić, że to ty masz rację, lub angażujesz się w rozgrywki mające uchronić twój status – pisze lekarz na swoim blogu.
Dodaje też, że zazwyczaj zupełnie podświadomie dajemy się wciągnąć w małpie gry. Oznaką, że daliśmy się wciągnąć w małpią grę jest to, że:
- czujemy silne emocje, najczęściej złość
- za wszelką cenę chcemy udowodnić swoją rację, zamiast rozwiązać problem
- szukamy wymówki, by zaprzeczyć słowom innej osoby
- szukamy usprawiedliwień, że to my jesteśmy w porządku, a inni nie
- uważamy, że jesteśmy racjonalni i lepsi od innych.
Jeśli zauważysz, że małpi mózg przejął nad tobą kontrolę: skup się na zadaniu, zajmuj się problemem, a nie osobą, zaś przyłapany na małpiej grze nie wypieraj się jej, zwłaszcza przed samym sobą. Można też „rzucić banana małpie drugiej osoby, żebyście mogli porozmawiać jak człowiek z człowiekiem” – radzi Lech Dębski, certyfikowany Trener NLP (programowania neurolingwistycznego).
Czy przypomina wam to jakieś sytuacje konfliktowe z własnego życia? Z pewnością. Łatwo można je też zaobserwować w życiu społecznym i politycznym.
Źródło: nlp.pl
Oceń artykuł
