Nowa metoda leczenia lęku, depresji, PTSD. Zastąpi antydepresanty?
Wyobraźcie sobie, że ktoś stracił osobę w wypadku samochodowym. Teraz zawsze, gdy widzi samochód, słyszy pisk opon i myśli o tej tragedii. Ciało migdałowate jest hiperaktywne, powracają myśli, emocje, obrazy z przeszłości. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca EMDR jako terapię zespołu stresu pourazowego.
Terapia EMDR – czym jest?
W 1987 roku amerykańska psycholog Francine Shapiro opracowała nowy rodzaj psychoterapii znany jako EMDR, (z ang. Desensitization Eye Movement i Reprocessing). Terapia EMDR stała się w ostatnich latach częstym sposobem leczenia lęku, paniki, PTSD lub urazów mózgu.
EMDR, czyli terapia odwrażliwiania, została wynaleziona przez amerykańską psycholog Francine Shapiro. Za pomocą ruchu gałek ocznych, stymulowany jest mózg tak, że zaczyna on pracować w sposób podobny, jak we śnie. Jest formą terapii opartej na ekspozycji, polegającej na tym, że pacjent ma kontakt ze swoimi traumatycznymi wspomnieniami, cierpieniem, którego doświadcza. Ten proces pomaga poradzić sobie z bolesnymi życiowymi wydarzeniami, takimi jak: wypadek, wykorzystanie seksualne, choroba onkologiczna, przemoc.
W czasie terapii pacjent w określonych wspomnieniach koncentruje się na traumatycznych wspomnieniach. Terapeuta w tym czasie wodzi palcem przed oczami pacjenta. Według prof. Marco Pagani, neurofizjologa, pracownika w Instytucie Nauk i Technologii Poznawczych Państwowej Rady Badań Naukowych we Włoszech, EMDR przynosi efekty znacznie szybciej niż inne formy terapii. Czasem poprawę można zobaczyć już po 2-3 sesjach. Inne formy terapii wymagają tygodni, miesięcy, a nawet lat.
Co dzieje się w mózgu pacjenta podczas terapii EMDR?
W czasie stymulacji bilateralnej, poprzez ruch palcem czy dotyk, w mózgu dominują fale wolne, te same, które pojawiają się podczas snu, gdy w pamięci zachowywane informacje. W ten sposób mózg pacjenta zalewany jest wieloma wolnymi fal, które ułatwiają przeniesienie wspomnienia z ciała migdałowatego do kory nowej.
Traumatyczne wspomnienie jest uwięzione w ciele migdałowatym – strukturze mózgu odgrywającej kluczową rolę w tworzeniu i przechowywaniu wspomnień emocjonalnych – i nie może zostać przetworzone poznawczo. Za każdym razem, kiedy zostaje przywołane, ciało migdałowate ulega nadmiernemu pobudzeniu. Stąd bierze się cierpienie osób z PTSD, czyli zespołu stresu pourazowego.
Jak wygląda sesja EMDR?
Podczas sesji EMDR pacjent wielokrotnie wraca do traumatycznych zdarzeń, każdy z tych momentów trwa 20-30 sekund. Wtedy właśnie stosowana jest stymulacja bilateralna. Taka praca nad traumą jest łatwiejsza dla pacjenta. Pacjent podczas EMDR nie musi wyrażać swojej traumy. Co jeszcze różni EMDR od innych terapii? Terapeuta prosi, aby osoba w ciągu tygodnia poprzedzającego sesję nie koncentrował się na bolesnym wydarzeniu, jak np.: w terapii poznawczo-behawioralnej robienie prac domowych.
Sesje zazwyczaj trwają godzinę. Istnieje teoria, że EMDR działa, ponieważ „obustronna stymulacja” omija obszar mózgu, który przetwarza wspomnienia, które utknęły na skutek urazu i uniemożliwia mózgowi prawidłowe przetwarzanie i przechowywanie pamięci. Podczas EMDR osoby przetwarzają pamięć bezpiecznie i to prowadzi do zwiększenia wglądu, zarówno we wcześniejsze niepokojące zdarzenie, jak i negatywne myśli o sobie, które wyrosły z pierwotnego traumatycznego wydarzenia.
EMDR jest naukową interwencją terapeutyczną, opartą na licznych dowodach. Badania prowadzone przez Marzenę Olędzką i Monikę Szpringer potwierdziły, że EMDR poprawia samopoczucie psychiczne pacjentów ze złośliwym nowotworem mózgu.
Jak działa terapia EMDR?
- Ukierunkowanie uwagi na traumę. Kiedy pacjent kieruje uwagę na traumę w obecności terapeuty i w bezpiecznym otoczeniu, odprężony w efekcie bilateralnej stymulacji, wówczas związane z nią pobudzenie i cierpienie się zmniejsza.
- Pamięć robocza. Kiedy pacjent koncentruje się na traumatycznych wydarzeniach, a jednocześnie poddawany jest stymulacji bilateralnej, wówczas zmniejsza się uwaga poświęcona traumie.
- Rola wzgórza. Wzgórze odgrywa ważną rolę podczas wspomnień. Jeśli połączenie z nimi zostaje odcięte, wówczas niemożliwe jest wygaszenie wspomnienia. Stymulacja bilateralna reaktywuje jądra wzgórza, odłączone przez traumatyczne wydarzenia, ułatwiając integrację wspomnienia emocjonalnego w mózgu.
- REM – istnieje podobieństwo między EMDR i snem REM, podczas którego następuje intensywna konsolidacja wspomnień. Stymulacja bilateralna sprawia, że mózg przechodzi w tryb przetwarzania wspomnień podobny do tego, jaki ma miejsce podczas snu REM.
Dla kogo terapia EMDR?
Terapia EMDR wykorzystywana jest w depresji, lęku, zaburzeń dysocjacyjnych. W przypadku terapii osoby cierpiącej na depresję identyfikujemy wcześniej zdarzenia traumatyczne. Do ważnych wniosków doszedł Simone Proudlock. W swoim badaniu udowodnił, że metoda EMDR nie tylko obniża lęk i depresję, ale zmniejsza też pragnienie odebrania sobie życia.
Podawanie selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny, czyli antydepresantów nowej generacji, sprawia, że wzrasta skłonność do samobójstw. U pacjenta zażywającego leki zwiększa się poziom serotoniny, w ten sposób sprawia, że przechodzi on od stanu depresyjnego do stanu nadmiernego pobudzenia, prawie jak pacjent cierpiący na chorobę afektywną dwubiegunową. Gdy pacjent znajduje się w stanie nadmiernego pobudzenia, wzrasta ryzyko samobójstwa. Lekarze powinni zatem zachować ostrożność, przepisując leki do dłuższego stosowania.
Jeśli szukasz terapeuty EMDR, zajrzyj na stronę Polskiego Towarzystwa EMDR: www.emdr.org.pl/terapeuci
Źródło: Psychom, Charaktery, PTT EMDR.
Tu się dzieje
