Uzależnienie od gier u dorosłych i dzieci: jak z tym walczyć?

Wiktoria Dróżka

10.02.2020

Aktualizacja: 06.11.2020 06:02

Gry komputerowe stają się coraz bardziej powszechną rozrywką wśród dzieci i dorosłych. Początkowo nieszkodliwa przyjemność, z czasem może stać się uzależnieniem. Choroba rozpoczyna się w momencie nadmiernego zaabsorbowania graniem. Jak z nią walczyć? Jak wygląda leczenie uzależnienia od gier? Co wskazuje na chorobę?

Uzależnienie od gier u dorosłych i dzieci: jak z tym walczyć?

Oceń

Jak rozwija się uzależnienie od gier?

Kajetan, 24 lata. Pochodzi z bogatej rodziny, jest jedynakiem, rodzice wiecznie zapracowani. Pierwszy komputer dostał w szkole podstawowej. Pierwszą grę, jaką otrzymał, była Heroes of Might and Magic. Oszołomiły go grafika i fabuła. Mógł grać cały czas i w ogóle go to nie nudziło. Rodzice jednak kontrolowali mu czas przy komputerze, chodził też na dodatkowe zajęcia pozalekcyjne. Ale już wtedy zaczęły się pierwsze objawy nadmiernego grania. Wolał grać niż wyjść z kolegami na boisko. Podczas wakacji wybierał granie zamiast wychodzenie z hotelu. Na jednym z wyjazdów zdarzyło się, że przez dwa tygodnie tylko raz poszedł na granie. Im był starszy, tym bardziej agresywnie reagował na próby ograniczenia mu przez rodziców czasu grania.

Badania wykazują, że okazjonalną aktywność z zakresie grania wykazuje około 70% nastolatków. Najwięcej patologicznych graczy jest w krajach azjatyckich, co jest wynikiem postępu technologicznego.

Z klinicznego punktu widzenia osoba uzależniona od gier wideo większość swojego czasu poświęca graniu. I chociaż czas poświęcony na granic nie stanowi wyznacznika uzależnienia, faktem jest, że osoby uzależnione zazwyczaj grają więcej niż inni. Aktywność związana z graniem staje się kompulsywna, gracze tęsknią za graniem, a im bardziej uczucia te stają się intensywne i wewnętrzne napięcie – silniejsze, tym bardziej gracze doświadczają trudności. Pojawia się irytacja i zmienność nastroju.

Do psychologicznych symptomów uzależnienia od gier wideo zalicza się wzrastające napięcie i związane z tym nasilenie negatywnych emocji. Ich konsekwencją mogą być zachowania agresywne. Objawom psychicznym towarzyszą też fizyczne symptomy uzależnienia. Należą do nich zarówno ignorowanie biologicznych potrzeb (snu, jedzenia czy higieny osobistej), jak i pojawiające się problemy zdrowotne, w tym przybieranie na wadze lub utrata masy ciała, suche lub przekrwione oczy, bóle głowy, pleców, zespół cieśni nadgarstka, ogólne poczucie zmęczenia lub wyczerpania.

Metodą kliniczną służącą diagnozowaniu zaburzeń związanych z uzależnieniem od gier stanowi wywiad.

U nałogowych graczy mogą wystąpić psychiczne i fizyczne konsekwencje, takie jak: padaczka fotogenna, moczenie nocne, nietrzymanie kału, problemy ze skóra, stawami, mięśniami, pęcherze skórne, modzele, drętwienie dłoni i palców. Niektóre z tych niepożądanych skutków są stosunkowo rzadkie i aby je „wyleczyć” wystarczy po prostu zaprzestać grać.

Poznaj 7 złotych reguł postępowania dla nauczycieli i rodziców, które pomogą zapobiegać uzależnieniom od gier wideo.

Rodzice powinni towarzyszyć dzieciom w graniu i monitorowaniu ich działań w sieci. Korzystniej dla dzieci jest, gdy rodzice grają z nimi, niż gdy grają samotnie.
Należy dbać o wczesną profilaktykę, nie dawać do zabawy małym dzieciom telefonów komórkowych, tabletów itp.
To rodzice powinni wybierać dzieciom gry, kładąc nacisk na treść i dostosować do wieku. Warto przy tym pamiętać, żeby nie kierować się tylko oznaczeniem zaproponowanym przez producenta, ale samemu obejrzeć grę i sprawdzić i jej zawartość.
Rodzice powinni wspierać rozwój u dzieci samokontroli w zakresie czasu spędzania na graniu. Pomocne mogą być budziki, przypominające o upływającym czasie.
Rodzice i nauczyciele powinni zadbać o atrakcyjne alternatywne formy spędzania wolnego czasu. Pomóc dzieciom w rozwijaniu zainteresowań, wspierać ich zasoby i talenty. Wspólnie prowadzić aktywny tryb życia, własnym przykładem zachęcić do ruchu i uprawiania sportów.
Należy unikać korzystania z gier na urządzeniu przenośnym. Przestrzegać zdrowych nawyków korzystania z komputerów obejmujących: odpowiednią pozycję ciała, dobrze oświetlone pomieszczenie, monitor o zmniejszonej jasności oraz niekorzystanie z gier w celu poprawy nastroju.
W momencie zauważenia niepokojących objawów (np. zbyt długie granie, zaniedbywanie obowiązków, problemy ze snem lub skupieniem uwagi) należy czasowo wyeliminować możliwość grania.

Często grasz w gry? Sprawdź, czy to już uzależnienie

Pytania, które pomogą w diagnozowaniu uzależnienia od gier.

Kiedy nie grasz, jak często myślisz o graniu lub o tym, kiedy w końcu zagrasz?
Jak często grasz dłużej, niż zamierzałeś?
Jak często czujesz się przygnębiony lub zdenerwowany, gdy nie grasz, a uczucie znika, gdy zaczynasz grać?
Jak często czujesz, że powinieneś ograniczyć czas poświęcony na granie?
Jak często ludzie z twojego otoczenia skarżą się, że za dużo grasz?
Jak często rezygnujesz ze spotkania z znajomymi, ponieważ akurat grasz?
Jak często marzysz i fantazjujesz o graniu?
Jak często w trakcie grania tracisz poczucie czasu?
Jak często czujesz się podenerwowany, rozdrażniony lub niespokojny, gdy nie możesz grać tak dużo, jak byś chciał?
Jak często próbowałeś bez powodzenia ograniczyć granie?
Jak często kłócisz się z rodzicami lub partnerką/partnerem z powodu grania?
Jak często rezygnujesz z innych przyjemności, bo wolisz raczej grać?
Jak często masz wrażenia w trakcie grania, że czas się zatrzymał?
Jak często czujesz się niespokojny lub rozdrażniony, kiedy nie możesz grać kilka dni pod rząd?
Jak często wybierasz granie zamiast wyjścia lub spotkania ze znajomymi?
Jak często jesteś tak zajęty graniem, że zapominasz jeść?
Jak często jesteś rozdrażniony lub niespokojny, gdy nie możesz grać?

Leczenie uzależnienia od gier: jak wygląda terapia?

Uzależnienie prowadzi do pojawienia się w życiu jednostki wielu negatywnych konsekwencji, które mogą wzmocnić patologiczne objawy do poziomu wymagającego profesjonalnej interwencji.

Podobnie jak w innych uzależnieniach, proces zdrowienia zaczyna się od uświadomienia sobie istnienia problemu i podjęcia wewnętrznej decyzji o zmianie. Osoby szukają wówczas pomocy na zewnątrz, w postaci profesjonalnej terapii albo próbują ograniczyć lub porzucić granie na własną rękę. Jeśli jednak uwzględnić potencjalną uzależniającą naturę problemu, w wielu przypadkach istnieją duże prawdopodobieństwa nawrotów.

Celem wszystkich programów terapeutycznych jest rozwijanie umiejętności społecznych osoby uzależnionej przez aktywność społeczną w życiu realnym i wykorzystanie do tego czasu powstałego z ograniczenia grania. Dodatkowo podejmuje się psychoterapię problemów leżących u podłoża uzależnienia behawioralnego lub współwystępujących z nim zaburzeń, takich jak lęk czy depresja.