Seksoholizm (erotomania): jak rozpoznać uzależnienie od seksu?

Seksoholizm (erotomania) to uzależnienie od seksu, które jest tzw. ,,uzależnieniem bez substancji''. Seksoholik ma obsesyjny stosunek do seksu, buduje wypaczone relacje z osobami i przedmiotami, co wpływa na jego nastrój i postępowanie.

Ważne jest, by zrozumieć, że uzależnienie od seksu nie polega wyłącznie na oglądaniu pornografii, masturbowaniu się czy częstym odbywaniu stosunków seksualnych. Chodzi raczej o to, jak dana osoba jest zaabsorbowana i uzależniona od planowania, ukrywania i realizowania swoich czynności. Nie może przestać nawet wtedy, gdy wie jak poważne konsekwencje ma jej postępowanie.

Uzależnienie cechuje brak kontroli. Seksoholik podejmuje zaplanowane przez siebie czynności mimo że jego postępowanie niszczy rodzinę, jego życie osobiste i relacje z ludźmi. Uzależnienie od seksu pochłania również czas, pieniądze i energię. Zaspokajanie własnych potrzeb ma miejsce kosztem relacji z partnerem, dziećmi, rodzicami.

Osoby uzależnione często nie widzą tych strat dopóki nie zaprzestaną swojego zachowania. Wydaje im się, że nie robią nic złego lub kontrolują sytuację. Okłamują nie tylko swoje otoczenie, ale także samych siebie nie widząc związku pomiędzy swoim zachowaniem i wynikającymi z niego konsekwencjami.

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zachowania te mogą być klasyfikowane jako: nadmierny popęd seksualny, inne zaburzenia nawyków i popędów (impulsów) lub zaburzenia nawyków i popędów nieokreślone.

Erotomania u kobiet określa się jako nimfomanię, u mężczyzn – satyryzm. Klasyfikacja ICD-10 zalicza nimfomanię i satyryzm do dysfunkcji seksualnych niewywołanych przez zaburzenia organiczne i choroby, a związanych z nadmierną potrzebą seksualną.

Zobacz także

Seksomnia, czyli zespół Morfeusza - seksualne zaburzenie snu

Gdy seks jest jak narkotyk

osoby uzależnione od seksu nie cieszą się relacją intymną ani więzią z drugim człowiekiem. Nie potrafią cieszyć się seksem w sposób naturalny, zamiast tego relacje seksualne i zachowania mają u nich charakter obsesyjny. Ciągła masturbacja, relacje seksualne z przypadkowymi osobami, płacenie prostytutkom za seks, wyszukiwanie treści pornograficznych w sieci, snucie obsesyjnych fantazji seksualnych, ekshibicjonizm, voyeuryzm (oglądactwo), sadomasochizm, korzystanie z usług erotycznych przez telefon - to objawy towarzyszące uzależnieniu od seksu.

Seks dla osób uzależnionych staje się obsesją, działa jak narkotyk. Są wstanie zrobić wszystko, by zaspokoić swoja potrzebę.

Dla osoby uzależnionej seks może być środkiem do pozbycia się stresu, ucieczką od nieprzyjemnych uczuć, sposobem na rozładowanie złych emocji.

Gdy seks wywołuje poczucie winy

Osoby uzależnione od seksu tracą zdolność dokonywania wyborów. Nie potrafią oprzeć się pokusie i zrezygnować z narastającej potrzeby, nawet wtedy, gdy zdają sobie sprawę z konsekwencji. Cechą charakterystyczną uzależnienia jest duża euforia związana z chęcią realizacji celu - odbycia stosunku seksualnego, masturbacji, która znika wraz z końcem rytuału. Następnie pojawia się smutek, poczucie winy i świadomość, że jest się oszustem lub tchórzem.

Bardzo często uzależnienie od seksu wchodzi w sprzeczność z wyznawanych przez daną osobę systemem wartości. Dlatego obsesyjne zaspokajanie swoich potrzeb niesie za sobą uczucie nikczemności, braku kontroli i poczucie wstydu.

Negatywne myśli na temat samego siebie tworzą błędne koło. Po zaspokojeniu potrzeby osoby uzależnione czują się źle i szukają pocieszenia i przyjemności w seksie. Tu koło się zamyka. Powstaje natomiast ogromna presja ciągłego zaspokajania potrzeb i poprawiania sobie samopoczucia.

Jak rozpoznać osobę uzależnioną od seksu?

Nie zawsze duża potrzeba odbywania stosunków świadczy o uzależnieniu. Niektóre osoby mają duży temperament seksualny i czerpią przyjemność z seksu. Seksoholizm opiera się bowiem nie na samej potrzebie odbycia stosunku lub masturbacji, a obsesyjnym podejściu do seksu.

Patrick Carnes, znany badacz uzależnienia od seksu twierdzi, że pewne zachowania i typy osobowości kształtują podatność na uzależnienie od seksu. Do cech, które mogą zwiększać ryzyko uzależnienia od seksu zaliczył:

• Wykorzystywanie innych – wykorzystywanie podatności drugiego człowieka na zranienie i przez swoją intruzywność lub użycie siły czynienie z niego ofiary.
• Brak wzajemności – zachowanie oparte na przewadze lub podporządkowaniu.
• Uprzedmiotowienie – dehumanizacja ludzi.
• Niezaspokojenie – fizyczna przyjemność seksualna znieczula na chwilę ból, ale go nigdy nie leczy.
• Nawarstwianie się wstydu.
• Zakorzenienie w lęku – podniecenie seksualne i pobudzenie psychiczne rosną wprost proporcjonalnie do poziomu lęku, który wywołują.

 Symptomy uzależnienia od seksu wg Carnesa:

• Utrata kontroli nad zachowaniami seksualnymi i ich dotkliwe konsekwencje.
• Niezdolność do zaprzestania mimo negatywnych konsekwencji.
• Powroty do autodestrukcyjnych zachowań i sytuacji wysokiego ryzyka.
• Uporczywe wysiłki lub chęć, by się ograniczyć lub przestać.
• Obsesja seksu i fantazjowanie jako główna strategia radzenia sobie w życiu.
• Rosnąca ilość doznań seksualnych – dotychczasowy poziom aktywności przestaje wystarczać.
• Głębokie zmiany usposobienia w wyniku seksualnych zachowań.
• Tracenie czasu na obsesyjne myśli i fantazje, zdobywanie seksu, uprawianie go i radzenie sobie z konsekwencjami.
• Zaniedbywanie spraw zawodowych, rodzinnych czy wypoczynku.

Osoba uzależniona od seksu przestaje panować nad swoją pożądliwością i angażuje się w obsesyjne praktyki, takie jak częsta masturbacja, pornografia, upokarzające relacje seksualne, seks przez telefon, fetyszyzm, sadyzm lub masochizm.

W miarę upływu czasu osoba uzależniona przekracza kolejne granice - wcześniej walczyła z własnymi instynktami, teraz dała im swobodny upust.

Carnes twierdzi, że uzależnienie od seksu może wejść na kolejny poziom, gdzie zachowanie osoby uzależnionej angażuje inne osoby, stające się ofiarami takiego stanu rzeczy. Seksoholik (erotoman) może dokonywać aktów ekshibicjonizmu, nekrofilii, ocieractwa, zachowywać się obscenicznie w miejscach publicznych, prowadzić obsceniczne rozmowy z nieznajomymi czy molestować je seksualnie.

Choć tak ekstremalne zachowania mające nierzadko konsekwencje prawne nie występują zawsze i nie dotyczą każdego seksoholika, to pogłębiające się uzależnienie może prowadzić do depresji, obniżenia własnej samooceny, poczucia beznadziei, a nawet prób odebrania sobie życia.

• Zrób test pomagający ocenić, czy masz problem z uzależnieniem od seksu

Jakie są przyczyny uzależnienia od seksu?

U podłoża seksoholizmu mogą leżeć m.in. nieśmiałość, poczucie niższości, niepewność i brak wiary we własne możliwości seksualne, co wymusza ciągłe sprawdzanie swojej wydolności.

Wiadomo także, że podniecenie seksualne i orgazm powodują uwolnienie endogennych opioidów, które wpływają na struktury mózgu określane jako „układ nagrody". Z tego względu wielu badaczy doszukuje się działania podobnych mechanizmów jak w przypadku innych uzależnień.

Jak leczyć uzależnienie od seksu?

Jeśli pojawi się problem ze sposobem realizowania lub zaspakajania potrzeb seksualnych, który narasta i staje się ewidentny, zwłaszcza dla osób z bliskiego otoczenia, to pomocy należy szukać u certyfikowanego specjalisty terapii uzależnień lub u specjalisty seksuologa, z przygotowaniem psychologicznym.

Należy pamiętać, że osoba uzależniona od seksu ponosi konsekwencje seksoholizmu na poziomie emocjonalnym i fizycznym, a także społecznym i finansowym. Błędnie uważa się, że seksoholicy czerpią wyłącznie przyjemność z seksu. Tak naprawdę osiąganie przyjemności łączy się z poczuciem pustki i beznadziei, nie przynosi wcale ulgi i ukojenia.

Do fizycznych konsekwencji zaliczyć można na przykład zaburzenia seksualne, takie jak przedwczesny wytrysk i anorgazmię oraz choroby weneryczne, zakaźne (AIDS), chorobę wrzodową, wycieńczenie organizmu i zaburzenia snu.

Uzależnienie od seksu wygłusza uczucia, człowiek uzależniony staje się obojętny na potrzeby inny osób, staje się apatyczny, zaniedbany. Z obawy przed odrzuceniem nie potrafią zaakceptować prawdziwej miłości i intymności. Poza tym myślenie uzależnionego w pewnym momencie opiera się na kłamstwie, usprawiedliwieniu, zaprzeczeniu i bagatelizowaniu.

Problemy seksoholika dotykają jego rodziny i znajomych. Osoby uzależnione absorbują uwagę, tracą czas i pieniądze, często przekonują samych siebie, że kochają swoich małżonków i dzieci jednocześnie ignorując ich potrzeby i raniąc ich.

Seksoholizm leczy się podobnie, jak inne uzależnienia. Podstawową formą leczenia jest psychoterapia, a najlepsze efekty przynosi terapia poznawczo-behawioralna. Leczenie polega na uczeniu się zawiązywania nowych, zdrowych więzi z ludźmi, budowie trwałego intymnego związku oraz na nauce wyrażania i zaspokajania swojego popędu seksualnego w sposób niedestrukcyjny.

W niektórych przypadkach podejmuje się próby leczenia farmakologicznego uzależnienia od seksu. Taka forma leczenia polega na zmniejszeniu pobudzenia seksualnego i ograniczeniu związanych z nim zachowań patologicznych. Leczenie farmakologiczne dotyczy głównie osób skazanych za przestępstwa seksualne.

Uzależnienie od seksu podlega podobnej terapii, jak w przypadku alkoholizmu. Program 12 kroków realizowany jest w ramach Wspólnoty Anonimowych Seksoholików - sa.org.pl

Zobacz także

Zdrada w związku. Dlaczego jesteśmy niewierni?

Źródło: uzaleznieniabehawioralne.pl; seksoholizm.com; psychiatria.mp.pl/uzaleznienia

________

zdrowie.radiozet.pl/nk