Kim jest hipochondryk? 11 oznak zaburzenia z lękiem przed chorobą
Nadmierna troska o swoje zdrowie i strach przed chorobą, nawet wtedy gdy badania są prawidłowe, a lekarze zapewniają o zdrowiu – życie hipochondryka bywa prawdziwym koszmarem. Co gorsza, takie osoby często spotkają się z lekceważącą reakcją otoczenia, a nawet wyśmiewaniem. Hipochondria to zaburzenie, które można leczyć. Jak rozpoznać – w sobie lub w kimś innym – hipochondryka?
- Hipochondria – czym jest to zaburzenie?
- Jakie cechy ma hipochondryk?
- Kiedy należy iść do lekarza?
- Jaka jest różnica między obawą o swoje zdrowie a hipochondrią?
Hipochondria była do niedawna określana jako jedna z nerwic, teraz zalicza się ją do zaburzeń lękowych. Powoduje ono poważne problemy w codziennym życiu, w pracy, utrudnia budowanie bliskich relacji, ponieważ hipochondrycy zwykle wywołują u innych ludzi zniecierpliwienie, irytację, złość czy znudzenie.
Jak się okazuje, hipochondria dotyka nawet 4-6 proc. populacji, w równym stopniu kobiet i mężczyzn. Może wystąpić w dowolnym wieku, ale najczęściej pojawia się u osób między 20. a 30. rokiem życia, czyli we wczesnej dorosłości. Występuje też u około 3 proc. studentów medycyny, ale ma u nich zwykle przejściowy charakter.
Hipochondria – czym jest to zaburzenie?
Ponieważ słowo hipochondria niesie ze sobą negatywne skojarzenia, stan ten częściej określa się teraz jako zaburzenie z lękiem przed chorobą lub po prostu nazywa lękiem o zdrowie. Schorzenie to polega na strachu o własne zdrowie i nadmiernej koncentracji na nim, wysokim poziomie niepokoju o swój stan fizyczny i błędnym, lękowym interpretowaniu zwykłych objawów występujących u większości ludzi, np. chrypki lub swędzenia. Nawet brak jakichkolwiek objawów chorobowych może być dla hipochondryka niepokojący, podobnie jak prawidłowe wyniki badań lub zapewnienia lekarza o zdrowiu.
Lęk o zdrowie może nasilać się zarówno w sytuacji, gdy lekarze zachowują się zbyt skrupulatnie, szukając przyczyn wystąpienia dolegliwości, jak i wówczas, gdy lekceważą problemy pacjenta. Oskarżenie hipochondryka o symulowanie choroby powoduje, że jego lęk staje się jeszcze bardziej dokuczliwy. Hipochondria może przejawiać się również przekonaniem o uczuciu bólu, który jest zlokalizowany w różnych częściach ciała, ale nie jest spowodowany żadną chorobą somatyczną.
Hipochondria to zaburzenie długotrwałe, którego nasilenie może się zmieniać – epizody z objawami mogą trwać miesiącami lub latami, okresy bezobjawowe miewają podobną długość. Zaburzenie może nasilać się z wiekiem lub w stresujących sytuacjach. Na szczęście można je leczyć.
Jakie cechy ma hipochondryk?
Przyczyny hipochondrii (zaburzenie z lękiem przed chorobą) leżą głównie w psychice danej osoby. Objawy hipochondrii są związane z koncentrowaniem się na chorobie w oparciu o normalne odczucia, jakie płyną z ciała, np. burczenie w brzuchu, lub drobne oznaki, np. lekką wysypkę. Osoba, która może być hipochondrykiem:
- koncentruje się na tym, że może poważnie zachorować lub już jest chora
- obawia się, że drobne objawy są oznaką ciężkiej choroby
- łatwo niepokoi się swoim stanem zdrowia
- ulgi nie sprawia jej wizyta u lekarza i prawidłowe wyniki badań
- nadmiernie skupia się na jakiejś chorobie lub ryzyku jej wystąpienia tylko dlatego, że wystąpiła ona w rodzinie
- jej niepokój związany z możliwymi chorobami jest tak duży, że trudno jest jej funkcjonować
- wielokrotne sprawdza swoje ciała pod kątem oznak choroby
- często chodzi do lekarza, aby mieć pewność co do swojego zdrowia albo przeciwnie: unika wizyt u lekarza z obawy przed zdiagnozowaniem poważnej choroby
- unikanie ludzi, miejsc lub wykonywania jakichś czynności z obawy przed zachorowaniem
- stale mówi o swoim zdrowiu i możliwych chorobach
- częste wyszukuje w internecie przyczyn lub objawy chorób.
Kiedy należy iść do lekarza?
Ponieważ hipochondria może w rezultacie powodować rzeczywiste problemy zdrowotne, ważne jest, aby poradzić się w tej sprawie swojego lekarza. Jeśli uzna on, że ryzyko zaburzeń lękowych związanych ze zdrowiem jest duże, może zaproponować wizytę u psychiatry.
Leczenie hipochondrii, podobnie jak innych zaburzeń lekowych, polega na psychoterapii, która daje dobre efekty, a niekiedy także przyjmowaniu leków. Warto wiedzieć, że hipochondrii często towarzyszy depresja lub inne zaburzenia lękowe.
Jaka jest różnica między obawą o swoje zdrowie a hipochondrią?
Gdy organizm wysyła znaki, że jesteśmy chorzy, to zupełnie normalne, że się martwimy. Racjonalną rzeczą jest wtedy pójście do lekarza. Hipochondria charakteryzuje się natomiast ciągłym przekonaniem, że ma się objawy poważnej choroby, i ogromnym niepokojem z tego powodu. Nie mija on nawet wtedy, gdy wyniki badań są prawidłowe, a lekarze zapewniają o zdrowiu.
Hipochondria to stan, który wykracza poza normalną troskę o zdrowie. Może on potencjalnie wpływać na jakość życia chorego, w tym na jego zdolność do pracy, funkcjonowania na co dzień oraz tworzenia związków i utrzymywania relacji z innymi ludźmi.
Źródła: J. Kocjan, Hipochondria (lęk o zdrowie): obecna konceptualizacja, klasyfikacja oraz podobieństwo do zaburzeń lękowych, Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(5):193-204 / Illness anxiety disorder, Mayoclinic / B. Stec-Szczęsna, M. Żebrowski, Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu lęku o zdrowie, Psychiatria 2016, tom 13, 2: 77-83
Tu się dzieje
