Doomscrolling – na czym polega to zjawisko i jak sobie z nim poradzić?
Stale przeglądasz informacje na temat wojny w Ukrainie, a wcześniej na temat pandemii lub innych ważnych wydarzeń? To może być doomscrolling. Sprawdź, na czym polega to zjawisko.
Czy przeglądasz serwisy i media społecznościowe w poszukiwaniu informacji na temat wojny w Ukrainie, a wcześniej na temat pandemii, liczby zakażeń koronawirusem etc.? Robisz to nawet wtedy, gdy czujesz, że to, co czytasz, pogarsza twoje samopoczucie, że coraz bardziej jesteś nieszczęśliwa/ nieszczęśliwy? To zjawisko nazywa się doomscrolling (inaczej doomsurfing) i jest definiowane jako aktywność polegająca na przewijaniu mediów w poszukiwaniu negatywnych wiadomości.
Doomscrolling – na czym polega to zjawisko?
Pojęcie to – jak twierdzi dziennikarka Karen Ho – zostało wymyślone przez użytkowników Twittera w 2018 roku. Jednak tak naprawdę popularne stało się dopiero w 2020 r., gdy wybuchała pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 i zaczęliśmy masowo wyszukiwać informacje na temat COVID-19 (choroby wywoływanej przez ten patogen), jej objawów i związanych z nią statystyk. Przymusowa izolacja (lockdowny) sprzyjały surfowaniu w sieci, a nagłówki typu "Liczba zgonów nadal rośnie" czy "Karetki z chorymi kursują pomiędzy szpitalami w poszukiwaniu miejsca" sprawiały, że ze strachu, ale i z niepokoju, że coś ważnego przegapimy, cały czas przeglądaliśmy te straszne nowiny. Podobnie jest teraz, gdy trwa wojna w Ukrainie.
– Budzę się i sięgam po telefon. Sprawdzam, jak wygląda sytuacja w Ukrainie, czy nic się nie stało prezydentowi Ukrainy, merowi Kijowa, jak wygląda sytuacja w Charkowie, Mariupolu – opowiada pani Joanna i dodaje: – Nie jestem w stanie odłożyć telefonu nawet w czasie jedzenia śniadania, czy jazdy do pracy. Gdy nie mogę sprawdzać informacji, bo np. mam klienta lub jestem na spotkaniu, zaczynam się denerwować, że omija mnie coś ważnego.
Do podobnych odczuć przyznaje się o wiele więcej osób. Badania wykazują, że ludzie mają tendencję do wyszukiwania informacji (zwłaszcza tych negatywnych) w niepewnych czasach – to naturalny mechanizm radzenia sobie z sytuacją. Żeby zredukować lęk i uporać się z poczuciem bezradności, zaczynamy poszukiwać informacji, które mają pomóc nam przygotować się na nadejście niebezpieczeństwa. Problem pojawia się, gdy ta naturalna potrzeba zamienia się w uporczywe poszukiwanie informacji. Właśnie w tej ostatniej sytuacji mamy do czynienia z doomscrollingiem. Działa on na zasadzie błędnego koła, napędzanego przez algorytmy social mediów i wyszukiwarek, które wyświetlają na naszych ekranach treści zgodne z wcześniej wyszukiwanymi hasłami.
Jak doomscrolling wpływa na psychikę?
Niestety to ciągłe narażenie na negatywne wiadomości ma szkodliwy wpływ na naszą psychikę. Jedno z badań przeprowadzonych w marcu 2020 r. z udziałem 6 tys. Amerykanów wykazało, że im więcej spędzamy czasu na oglądaniu lub czytaniu negatywnych wiadomości, tym bardziej jesteśmy nieszczęśliwi, a to z kolei może prowadzić do zaburzeń psychicznych – zwiększonego stresu, poczucia bezradności, niepokoju i złości. Potwierdzają to psychologowie.
– Widzimy znaczny ruch wokół terminu doomscrollingu i przytłoczenia negatywnymi informacjami w sieci. Pacjenci, którzy poszukują pomocy online, właśnie z tymi problemami przychodzą do nas najczęściej – dodaje Artur Jężak, opiekun portalu Zaufany Terapeuta, i dodaje, że w obliczu poważnego kryzysu nie powinniśmy zapominać o własnej higienie psychicznej, spróbować się coś na chwilę odciąć od informacji na temat wojny.
Nawykowe przeglądanie tragicznych wiadomości nie pozostaje obojętne dla naszego zdrowia i psychiki. Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Sussex (Wielka Brytania) dowodzą, że złe wieści są przez nas lepiej pamiętane i oddziałują nas silniej niż te dobre i neutralne. Doomscrolling może prowadzić do wzrostu niepokoju, lęku, pojawiania się stanów depresyjnych, a nawet wystąpienia ataków paniki.
Ile czasu spędzonego na doomscrollingu zaczyna być problemem? Kiedy wiadomości zaczynają na nas negatywnie działać? Aby się tego dowiedzieć, naukowcy z Wielkiej Brytanii przeprowadzili w 2020 r. badanie, w którym uczestnikom przez dwie do czterech minut pokazywali treści ze świata rzeczywistego na Twitterze lub YouTube. Następnie badanym mierzono nastrój za pomocą kwestionariusza i porównywano go z nastrojami uczestników badania, którzy w ogóle nie angażowali się w żadne treści.
Okazało się, że osoby, którym pokazywano ogólne wiadomości związane z COVID-19, doświadczyły gorszych nastrojów niż osoby, które w ogóle nie oglądały takich wiadomości. Natomiast u osób, którym pokazywano wiadomości o pandemii, ale te pozytywne, na przykład o aktach życzliwości, nastrój się nie zmieniał. Nie było poprawy, jak oczekiwano.
Podsumowując, z badania wynika, że oglądanie przez 2-4 minuty negatywnych wiadomości może mieć szkodliwy wpływ na nasz nastrój i w dłuższej perspektywie czasu wpływać na nasze samopoczucie. Jakie kroki podjąć, by poprawić nasze złe samopoczucie?
Jak wyzwolić się z doomscrollingu? 8 rad
Eksperci z Zaufanego Terapeuty wskazują, na kilka ważnych kwestii:
- Najpierw musisz ograniczyć czas przeglądania takich wiadomości. Przyjmij, że wiadomości sprawdzasz rano i/lub po południu przez maksymalnie kilka minut (warto wtedy skorzystać z rzetelnych podsumowań).
- Wybierz maksymalnie 3 serwisy informacyjne, z których będziesz czerpać informacje i ustal sobie czas, jaki poświęcisz na ich przeglądanie. Staraj się trzymać tej zasady.
- Wycisz lub wyłącz powiadomienia z portali społecznościowych i kanałów informacyjnych.
- Nie czytaj negatywnych informacji tuż przed snem. W ogóle odłóż telefon, laptop i inne urządzenia elektroniczne na co najmniej dwie godziny przed snem. W tym czasie zrelaksuj się, poczytaj książkę, posłuchaj ulubionej muzyki, pomedytuj.
- Jeśli czujesz lęk, porozmawiaj z kimś o tym. Rodziną, przyjacielem lub poproś o pomoc specjalistę, psychologa.
- Staraj się dbać o dobre relacje towarzyskie. Spotykaj się z rodziną, przyjaciółmi. Dobre jedzenie, przyjazna, miła atmosfera pozwoli wam na chwilę zapomnieć o rzeczywistości.
- Nie stosuj używek, żeby zapomnieć o lęku. Alkohol nie jest lekiem na lęk i niepokój, bo zamiast je likwidować, pogłębia je.
- Dbaj o regenerację organizmu, relaks i odpowiednią ilość snu.
Pamiętaj, że czasem warto jest wiedzieć mniej, ale czuć się lepiej. Jeśli zauważymy, że lęk i niepokój zaczynają nas przytłaczać, powinniśmy poprosić o pomoc specjalistę.
Źródło: Zaufany Terapeuta/ Charaktery/ "Brief ex-posure to social media during the COVID-19 pandemic: Doom-scrolling has negative emotional consequences, but kindness-scrolling does not", K. Buchanan, L.B. Aknin, S. Lotun, G.M. Sandstrom, 2021
Tu się dzieje
