Depresja u młodzieży. Poznajmy dwa typy osobowości

• Depresja u młodzieży najczęściej występuje w dwóch typach osobowości: zależnej i samokrytycznej. 
• Wiele badań potwierdza, że posiadanie matki cierpiącej na depresję, jest silnym czynnikiem ryzyka zachorowania, zarówno w okresie dzieciństwa, jak i w okresie dorastania. 

Rozpoznanie depresji u dzieci i młodzieży

Depresja to zaburzenie nastroju. Niestety, podobnie jak w przypadku innych problemów psychicznych, rozpoczynający się epizod depresji jest trudniej zauważyć niż chorobę fizyczną, na przykład wysypkę. Jak bowiem możemy zobaczyć nastrój?

Często rozpoznanie, że dzieje się coś złego z dzieckiem, ułatwiają te objawy depresji, które wiążą się ze zmianą zachowania. Zazwyczaj to zaniedbywanie swojego wyglądu, zaleganie w łóżku do późnych godzin, problemy z koncentracją, trudności szkolne, izolowanie się od kolegów i koleżanek, spędzanie mnóstwo czasu przed komputerem.

Wiele nastolatków dostrzega u siebie wspomniane objawy, ale z różnych powodów nie wiąże ich z depresją. Młodzi ludzie mówią o zmęczeniu, zbyt dużej ilości nauki, lenistwie, braku motywacji do życia, osłabieniu po chorobie i tym podobnych, ale nie wiedzą, że może się to wiązać z chorobą. Zamiast szukać przyczyn spadku energii, szukają często sposobów na zagłuszanie złego samopoczucia. Mówi się maskowaniu depresji u młodzieży poprzez:

• nadużywanie substancji psychoaktywnych (narkotyki, dopalacze, alkohol);
• spędzanie mnóstwo czasu przed komputerem lub w Internecie;
• odmowa jedzenia.

Nie każda młoda osoba, która eksperymentuje z substancjami psychoaktywnymi, jest od nich uzależniona bądź stanie się  uzależniona. Niekiedy palenie marihuany czy picie alkoholu nie wywiera zgubnego wpływu na życie nastolatków stosujących te używki.

Depresja dotyka osoby z osobowością zależną i samokrytyczną

Jeśli chodzi o osoby podatne na depresję, badacze i badaczki wyróżnili dwa ogólne podtypy: podtyp zależny i podtyp samokrytyczny. Podtyp zależny może wykształcić się wtedy, gdy w dzieciństwie ktoś doświadcza w relacji z opiekunami lękowo-ambiwalentnego przywiązania. Oznacza to, że rodzic lub opiekun raz był wspierający i dostępny, a innym razem był niedostępny i nie odpowiadał na jego potrzeby. Tacy rodzice czasem bywają nadmiernie pobłażliwi i bliscy, a kiedy indziej mogą zaniedbywać  potrzeby dziecka.

Dziecko nigdy nie jest pewne, czy otrzyma oczekiwaną opiekę i wsparcie. Zaczyna wówczas robić wszystko, żeby zwrócić uwagę rodzica. Gdy wszyscy wraca do normy, dziecko przywiera do niego, może reagować też silnymi emocjami i złością. Dla dzieci, u których występuje podtyp zależny najważniejsza jest obecność opiekuna i innych ludzi – poczucie własnej wartości uzależniają od innych.

Osoby reprezentujące podtyp samokrytyczny charakteryzują się  nadmierną, kompulsywną samodzielnością. Wiele z nich wychowali rodzice, którzy z różnych powodów byli nadmiernie kontrolujący, odrzucający i krzyczący. Opiekunowie nie okazywali zbyt wielu ciepłych uczuć, byli nastawieni raczej na efekty i zadania. Dzieci takich rodziców uczą się nie okazywać emocji (nawet gdy reagują  smutkiem czy złością, rodzice ich nie uspokajają), nastawiają się bardziej na wykonanie zadań, a nie na budowanie relacji Poczucie własnej wartości uzależniają od osiągnięć i poczucia autonomii, a możliwą porażkę czy błąd traktują w kategoriach być albo nie być.

Trudności i deficyty w rodzinie, które mogą wpływać na rozwój depresji u dziecka:

• brak wystarczającego wsparcia i opieki;
• zaniedbanie;
• maltretowanie;
• wykorzystywanie seksualne;
• nadmiernie karząca dyscyplina;
• brak poczucia bezpieczeństwa;
• wysoki poziom negatywnych emocji.

Pierwsze symptomy u dziecka są często poprzedzone trudnymi wydarzeniami. Może to być:

• konflikt w rodzinie;
• rozwód rodziców;
• choroba somatyczna;
• utrata przyjaciół;
• zawód miłosny. 

Źródło: Depresja nastolatków. Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać. Konrad Ambroziak, Artur Kołakowski, Klaudia Siwek, GWP. 

Zobacz także

Depresja bierze nas w niewolę, trzyma w garści – po czym można ją rozpoznać?

7 objawów, które dowodzą, że depresja jest nie tylko „w głowie”