,

Identyfikacja projekcyjna to ulubiona manipulacja narcyzów. Na czym polega?

28.02.2023
Aktualizacja: 28.02.2023 09:23

Kontakt z narcyzem jest bardzo trudny dla otoczenia, zwłaszcza najbliższych. Narcyz manipuluje praktycznie cały czas. Jedną z technik, po które często sięga, jest identyfikacja projekcyjna. Jak rozpoznać to toksyczne zachowanie?

Identyfikaja projekcyjna: na czym polega?
fot. Shutterstock

Narcyz komunikuje się z innymi w taki sposób, by uzyskać jak największą przewagę. Relacja z bliskimi jest dla niego pewnego rodzaju grą, którą prowadzi przez cały czas: aż przejmie kontrolę. Narcyz jest “zakochany” głównie w sobie, nie wystarcza mu już empatii dla innych. Osoby z tą cechą są naprawdę przekonane, że zasługują na specjalne, lepsze traktowanie. Mają silny wpływ na otoczenie i potrafią nakłonić bliskich, by spełniali ich potrzeby.

Osoby, które są blisko z narcyzem, często mają poczucie winy, że nie są w stanie go uszczęśliwić.
Narcyz wobec innych często jest arogancki, wywyższa się. Robi to przy tym w taki sposób, by “ofiara” nie rozpoznała manipulacji. Jedną z ulubionych metod narcyza jest identyfikacja projekcyjna. Na czym polega?

Identyfikacja projekcyjna: przypisywanie innym własnych cech

Identyfikacja projekcyjna jest mechanizmem obronnym, który polega na projektowaniu własnych przeżyć na inną osobę, przy jednoczesnym skłanianiu jej do zachowania się zgodnie z daną projekcją. Przykładowo: narcyz posądza bliskiego o agresję (mimo że dana osoba zachowuje się przyjaźnie), tylko po to, by usprawiedliwić swoje agresywne zachowania. W innej sytuacji narcyz czuje złość, którą ciężko mu zaakceptować, więc wyobraża sobie, że to partner jest zły, a następnie ma do niego żal.

To przypisywanie drugiej osobie negatywnych cech, które narcyz wykorzystuje w komunikacji. Mimo że partner nie ma nic wspólnego z projektowanym zachowaniem, narcyz czuje się urażony i reaguje na swoje własne projekcje dotyczące drugiej osoby. Zaczyna się obrażać, stosuje uniki, potrafi milczeć przez kilka dni. Ofiara identyfikacji projekcyjnej jest cały czas pod presją. Czuje, że powinna zachowywać się w określony sposób, mimo że jest to sprzeczne z jej naturą.
Z  identyfikacją projekcyjną często mamy do czynienia w łagodnej postaci, na przykład w sytuacji, gdy:

  • ktoś, kto sam nie uprawia żadnego sportu, poucza innych w kwestii aktywności fizycznej
  • palacz mówi innym o szkodliwości palenia
  • osoba, która nie chodzi na wybory, tłumaczy innym, dlaczego głosowanie jest ważne dla całego społeczeństwa

Taki sposób manipulacji pomaga  w pokrętny sposób “rozprawić się” z własnymi, nieakceptowanymi wadami.

Źródło: Waska RT. Projective identification, countertransference, and the struggle for understanding over acting out. J Psychother Pract Res. 1999 Spring;8(2):155-61. PMID: 10079462; PMCID: PMC3330531; psychologytoday.com

Logo radiozet Dzieje się