,

Acting out: mechanizm obronny, nad którym nie panujesz. Na czym polega?

03.03.2023
Aktualizacja: 03.03.2023 08:28

Acting out może przytrafić się w najmniej spodziewanym momencie.To nagła, ekspresyjna reakcja na pewne sytuacje, która ma na celu uniknięcie napięcia i dyskomfortu. Jednym słowem, wolimy szybko rozładować emocje, niż się im przyjrzeć. Kiedy mechanizm ten może być niebezpieczny?

Acting out. Jak rozpoznać ten mechanizm obronny?
fot. Shutterstock
  1. Co nam daje mechanizm acting out?
  2. Acting out u dzieci

Nasz organizm w różny sposób broni się przed trudnymi emocjami i sytuacjami. Jednym z mechanizmów, który ma na celu uniknięcie przeżywania przykrych uczuć, jest acting out. To dosłownie “rozegranie w działaniu”. Jest zachowaniem, które uzewnętrznia konflikt wewnętrzny czy skomplikowane emocje, jakie nam towarzyszą, ale chcemy je wyprzeć. To zmiana lęku i słabości w działanie dające poczucie sprawstwa i władzy. Przykładem jest natychmiastowe reagowanie agresją na krytykę, jakiej doświadczamy lub niszczenie przedmiotów, gdy odczuwamy smutek czy złość.
Acting out to częsta reakcja na trudne rozmowy czy np. psychoterapię, która uświadamia nam lęki, z jakimi zmagamy się na co dzień.

Co nam daje mechanizm acting out?

Gdy następuje acting out, mamy pozorne wrażenie, że odzyskujemy kontrolę nad swoim życiem. Kompulsywne zachowanie służy stłumieniu emocji, z którymi sobie nie radzimy. Pozwala na chwilę zapomnieć o prawdziwym problemie, który musimy przepracować i dobrze o tym wiemy. Zamiast tego, zajmujemy umysł czymś innym, często szkodząc sobie i otoczeniu. Acting out to też ryzykowne zachowania, takie jak przypadkowy seks, szybka jazda samochodem, upijanie się, przemoc fizyczna w stosunku do nieznajomych (wdawanie się w bójki), kompulsywne kupowanie niepotrzebnych rzeczy, samookaleczenia.

Acting out jest jednym z najbardziej prymitywnych mechanizmów obronnych. U każdego wygląda trochę inaczej, ale służy głównie temu, by w najprostszy możliwy sposób uniknąć poświęcania uwagi trudnym tematom. Doskonale wiemy, że takie zachowanie nic nie zmieni w naszej sytuacji (wręcz może ją pogorszyć), ale kierujemy się głównie chęcią poczucia chwilowego komfortu.

Acting out u dzieci

Co ciekawe, acting out jest taktyką często stosowaną (nieświadomie) przez małe dzieci, najczęściej w wieku przedszkolnym. Dzieje się tak, gdy nie radzą sobie z pewnymi sytuacjami, np. odmową rodzica w konkretnej sprawie. Mama mówi, że nie kupi dziecku lalki, a maluch zaczyna na nią krzyczeć lub  kładzie się na podłodze w sklepie i płacze. Może też na przykład uciekać, chować się.  Podstawowym powodem emocjonalnego braku kontroli u dziecka, zwłaszcza powyżej trzeciego lub czwartego roku życia, jest to, że nie nauczyło się radzić sobie z własną frustracją. Im dziecko jest starsze, tym rzadziej przytrafiają mu się takie zachowania.
Ogólnie rzecz biorąc,  tego typu odreagowywanie jest destrukcyjne w każdym wieku iw każdym otoczeniu. Niestety w pewnych sytuacjach agresja tego typu wymaga formalnej interwencji, ponieważ stanowi zagrożenie dla innych.

Żródło: psychoterapiapsychodynamiczna.pl, healthofchildren.com;  K. Schick, Acting out and working through: Trauma and (in)security, .cambridge.org; C. Paniagua, "Acting In Revisited", International Journal of Psychoanalysis, vol. 79, pp. 499- 512.

Logo radiozet Dzieje się