Oceń
Czytanie horoskopów to zwyczajnie dobra rozrywka – często są śmieszne albo optymistyczne i poprawiają nastrój. Są łatwo dostępne – to też dobry powód, by je lubić. Czytanie ich może też być po prostu nawykiem. Można też do nich zaglądać, bo poruszane są w nich ważne życiowo tematy: zdrowie, szczęście, miłość, praca, nad którymi w codziennym zabieganiu rzadko się dłużej zastanawiamy. Czasami jednak czytamy horoskopy z bardziej ukrytych psychologicznych pobudek, np. dlatego, że pomagają nam podejmować decyzje albo… dają poczucie bezpieczeństwa. Jednym powodów może być też tzw. efekt Barnuma, polegający na tym, że ludzie są w stanie uwierzyć, że każdy opis osobowości do nich pasuje, jeśli opis ten jest sformułowany w bardzo ogólny sposób.
Kim był P. T. Barnum?
Phineas Taylor Barnum był amerykańskim XIX-wiecznym biznesmenem specjalizującym się w dostarczaniu ludziom rozrywki. Bywa uważany za pierwszego człowieka, który dorobił się milionów na przyjemnym zagospodarowywaniu innym ludziom wolnego czasu. Barnumowi przypisuje się autorstwo takich, między innymi, powiedzeń: „W każdej minucie rodzi się naiwniak” oraz „Mamy coś dla każdego”. Ten amerykański przedsiębiorca, impresario, przedsiębiorca cyrkowy był też… politykiem. Uważany jest za jednego z prekursorów nowoczesnego przemysłu rozrywkowego i reklamy.
Co to jest efekt Barnuma?
Efektem Barnuma nazywa się skłonność ludzi do akceptowania ogólnych i niejasnych opisów ich samych, do traktowania ich jako trafne, nawet jeśli są one w gruncie rzeczy przypadkowe i pozbawione sensu. Efekt Barnuma jest interpretowany różnie: jako przejaw łatwowierności, przeciwstawianej racjonalności, lub jako wyraz ludzkiej tendencji do zgadzania się z pozytywnymi twierdzeniami na swój temat, nawet gdy twierdzenia te są bezpodstawne.
Jak pisze Anna Tylikowska w artykule „Magia horoskopów”: „Bez względu na przyczyny działania efektu Barnuma, które mogą być złożone, horoskopowe opisy i ich popularność wydają się na tym efekcie bazować”. A na usprawiedliwienie horoskopów dodaje: »Podobnie chętnie zgadzamy się z komplementami typu: „Ładnie dzisiaj wyglądasz”, „Dobrze to wymyśliłaś”, jak również z interpretacjami rozmaitych testów psychologicznych, z których możemy dowiedzieć się na przykład, że w pewnych sytuacjach bywamy ostrożni, a w innych niepotrzebnie się stresujemy. Nie bez przyczyny astrologia bywa nazywana starszą siostrą psychologii«.
Już wiesz, dlaczego horoskopy czyta się tak miło? Jasne. Kłopot tylko w tym, że to na czym wciąż opiera się współczesna astrologia jest już… nieaktualne.
Znaki zodiaku są już nieaktualne?
Jak pisze w felietonie na stronach Psychologytoday.com dr Glenn Geher, psycholog, kłopot jest taki, że znaki zodiaku, które widnieją w dzisiejszych horoskopach, są w rzeczywistości oparte na tym, jak wyglądało niebo w ok. 600 r. p.n.e. i nie odpowiadają już temu, co znajduje się na nim w dzisiejszych czasach. Tak naprawdę z powodu naturalnego ruchu Ziemi (tzw. chwiania się, precesji) oraz grawitacyjnego oddziaływania na nią Księżyca oś obrotu Ziemi się zmieniła. I konstelacje wyznaczone ponad 2000 lat temu nie zgadzają się już z naszą rzeczywistością.
Słońce przechodzi dziś przez dany znak zodiaku w innym czasie niż kiedyś – różnica wynosi około miesiąca. Najprościej rzecz ujmując: z powodu naturalnych zmian na nocnym niebie znaki zodiaku, które istnieją nadal we współczesnej astrologii, są w rzeczywistości błędne i powinny być przesunięte o około miesiąc do tyłu. W tym twierdzeniu dr Geher opiera się na analizach astrofizyka z Uniwersytetu Stanowego Nowego Jorku w New Paltz, profesora Raja Pandyi. Profesor uważa, że aktualnie datę urodzenia należy wiązać ze znakiem zodiaku w taki sposób, jak przedstawiono w tabelce.
| Znak zodiaku | Tradycyjne daty (układ gwiazdy sprzed 2 tys. lat) | Aktualne daty (współczesny układ gwiazd) |
| Wodnik | 20 stycznia – 18 lutego | 16 lutego – 11 marca |
| Ryby | 19 lutego – 20 marca | 12 marca – 18 kwietnia |
| Baran | 21 marca – 19 kwietnia | 19 kwietnia – 13 maja |
| Byk | 20 kwietnia – 20 maja | 14 maja – 21 czerwca |
| Bliźnięta | 21 maja – 20 czerwca | 22 czerwca – 20 lipca |
| Rak | 21 czerwca – 22 lipca | 21 lipca – 10 sierpnia |
| Lew | 23 lipca – 22 sierpnia | 11 sierpnia – 15 września |
| Panna | 23 sierpnia – 22 września | 16 września – 30 października |
| Waga | 23 września – 22 października | 31 października – 23 listopada |
| Skorpion | 23 października – 21 listopada | 24 listopada – 29 listopada |
| Wężownik | – | 30 listopada – 17 grudnia |
| Strzelec | 22 listopada – 21 grudnia | 18 grudnia – 19 stycznia |
| Koziorożec | 22 grudnia – 19 stycznia | 20 stycznia – 15 lutego |
I co teraz zrobisz? Jeśli do tej pory byłeś Strzelcem, a teraz okazuje się, że jesteś Skorpionem? Wierzyć nie wierzyć? Trudno orzec...
Źródło: Psychologytoday.com / A. Tylikowska „Magia horoskopów” w: Kobiety i mężczyźni (z) kolorowych czasopism, red. A. Łysak, E. Zierkiewicz, Zeszyt Kół Naukowych, nr 6/2010
Oceń artykuł
