Alienacja rodzicielska to forma przemocy wobec dziecka. Na czym polega?
Alienacja rodzicielska to przemoc emocjonalna, która powoduje poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego dziecka. Może wywoływać też dolegliwości fizyczne. Jak rozpoznać zespół alienacji rodzicielskiej i czy rodzice mogą zostać ukarani za taką formę przemocy emocjonalnej?
- Na czym polega alienacja rodzicielska?
- Syndrom dziecka alienowanego: najważniejsze objawy
- Zespół alienacji rodzicielskiej: czy to karalne?
W Polsce cały czas rośnie liczba rozwodów. Według danych ministerstwa sprawiedliwości tylko z trzech półroczy lat 2019-2021, łącznie do sądów wpłynęło ponad 115 tys. spraw o rozwód. Alienacja rodzicielska (inaczej PAS, czyli Parental alienation syndrome) to zjawisko najczęściej związane z rozwodem/rozstaniem rodziców, chociaż może wystąpić również w małżeństwie. Dotyka dzieci, których rodzice wymuszają opowiedzenie się po jednej ze stron konfliktu. Alienacja rodzicielska obejmuje wiele toksycznych zachowań, które mają zaszkodzić drugiemu rodzicowi, ale niestety najbardziej dotykają dziecko, które nie chce tracić kontaktu z najważniejszymi dla siebie osobami. Jak rozpoznać syndrom alienacji rodzicielskiej?
Na czym polega alienacja rodzicielska?
Alienacja rodzicielska to utrudnianie przez jednego rodzica kontaktu dziecka z drugim rodzicem. Może przybierać różne formy, od wymyślania przeszkód dotyczących spotkań z rodzicem, po tworzenie negatywnego obrazu rodzica w głowie dziecka. Alienacja rodzicielska to toksyczne zachowania, takie jak:
- ciągłe wymuszanie deklaracji uczuć przez dziecko
- oferowanie dziecku korzyści materialnych w zamian za niechęć i negatywny stosunek do drugiego rodzica
- niesłuszne oskarżanie rodzica
- manipulowanie dzieckiem dla osiągnięcia własnych korzyści
- mówienie o rodzicu w pogardliwy sposób w obecności dziecka
- obarczanie dziecka swoimi trudnymi emocjami związanymi z konfliktem małżeńskim
Syndrom dziecka alienowanego: najważniejsze objawy
U dziecka zaangażowanego w konflikt między rodzicami może pojawić się wiele dolegliwości fizycznych, takich jak bóle brzucha, zawroty głowy, problemy z oddychaniem, biegunka, zaburzenia snu, problemy z apetytem, nagła utrata wagi. Syndrom dziecka alienowanego to długotrwałe skutki o podłożu psychicznym. Osoby wychowywane w takiej toksycznej relacji bardzo często mają zaburzony obraz siebie, wykazują zachowania autodestrukcyjne. W dorosłym życiu dzieci, których rodzice stosowali alienację rodzicielską, nierzadko zrywają wszelkie kontakty zarówno z matką, jak i ojcem.
U dziecka doświadczającego tego typu toksycznych zachowań ze strony rodziców, mogą pojawić się nietypowe, agresywne zachowania. U nastolatków może dojść do zaburzeń seksualnych i trudności w nawiązaniu relacji z innymi. Alienacja rodzicielska powoduje u dziecka skłonność do uzależnień.
Zespół alienacji rodzicielskiej: czy to karalne?
Prawo obowiązujące w Polsce pomaga zwalczać zjawisko alienacji rodzicielskiej. Jeżeli jeden z rodziców świadomie wyklucza drugiego rodzica z życia dziecka, może otrzymać karę pieniężną (dzieje się tak w sytuacji, gdy kontakty zostały uregulowane sądownie). Podczas rozwodu należy pamiętać o właściwych zapisach, które zostaną zawarte w orzeczeniu sądowym. Jeśli podejrzewamy, że drugi rodzic może chcieć mścić się poprzez ograniczanie kontaktów z dzieckiem, należy stworzyć zapis mówiący o karach za takie zachowanie.
W skrajnych przypadkach można udowodnić rodzicowi popełnienie przestępstwa znęcania się nad dzieckiem. W takiej sytuacji stosuje się art.207 kodeksu karnego, dotyczący przestępstwa znęcania się nad dzieckiem. Zachowanie rodzica względem dziecka musi jednak wypełniać znamiona tego przestępstwa, dlatego jeśli zauważymy zmianę w zachowaniu dziecka, warto poszukać specjalistycznej pomocy. Psycholog pomoże dziecku przejść przez konflikt rodziców.
Rozstanie przy dziecku nigdy nie jest proste, jednak to właśnie jego dobro powinno być dla rodziców najważniejsze. Mimo że rozwód często związany jest z silnymi emocjami i krzywdą, jakiej doświadczają obie strony, należy myśleć przede wszystkim o poczuciu bezpieczeństwa dziecka, które i tak zostało zachwiane. Nawet najbardziej „pokojowy” rozwód może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych u dziecka.
Źródło: infor.pl, psychocare.pl, alienacjarodzicielska.pl
Tu się dzieje
