Aleksytymia – kiedy nie potrafisz wyrażać swoich uczuć
Aleksytymia nie jest chorobą ani zaburzeniem sensu stricte, a raczej pewnym syndromem. Polega on na „analfabetyzmie” emocjonalnym: osoba z aleksytymią nie potrafi nazwać ani odróżnić przeżywanych przez siebie uczuć.
Aleksytymia to najprościej mówiąc – brak zdolności do rozumienia i rozpoznawania emocji, a także ich nazywania i wyrażania. Aleksytymicy przez to nie potrafią odróżnić swoich potrzeb emocjonalnych od fizjologicznych. Osoby z tym syndromem nie są w stanie rozładować w żaden sposób napięcia i uczucia lęku, a w przeżywaniu emocji skupiają się przede wszystkim na objawach somatycznych. Objawy te interpretują jako przejaw choroby.
Aleksytymia – przyczyny
Osoba z aleksytymią tak naprawdę nie zdaje sobie sprawy ze swojej przypadłości: emocji nie rozumie i nie wie, że są. Nie rozumie natury swojego pobudzenia, dlatego też nie potrafi nad nim zapanować, mylnie interpretując jego przyczynę.
Co leży u źródła analfabetyzmu emocjonalnego? Nie jest to choroba ani zaburzenie, które może przytrafić się jako konsekwencja traumy czy presji społecznej.
Przyjmuje się, że aleksytymia jest efektem przede wszystkim tego, jak wyglądało dzieciństwo. Jeśli dziecko wychowywane było w rodzinie, w której panował chłód emocjonalny, było powstrzymywane przed okazywaniem emocji i prowadzone przez rodziców „twardą ręką”, mogło nie nauczyć się przywiązywania uwagi do emocji i uczuć. Dorastanie w atmosferze surowości, krzyków i kar, a także napiętnowania odstępstw od normy, w dużym stopniu może odpowiadać za zamkniecie się w sobie i przeżywanie życia na swój sposób: oziębły, chłodny i przyziemny. Powstrzymywanie dziecka przed okazywaniem emocji, szczególnie zaś słabości, może doprowadzić do „upośledzenia” emocjonalnego. Dziecko uczy się, że emocje i przeżywanie uczuć jest złe i sukcesywnie staje się oziębłe.
Kolejną przyczyną niezdolności do rozpoznawania, przeżywania i okazywania uczuć, może być zupełne przeciwieństwo w wychowaniu, a więc nadmierne rozpieszczanie dziecka i nadopiekuńczość w chronieniu go przed doświadczaniem negatywnych emocji i sytuacji. Dziecko, które nie ma możliwości konfrontacji z negatywnymi emocjami i uczy się przeżywania tylko tych dobrych, będzie w przyszłości emocjonalnie kalekie.
Aleksytymia – leczenie oziębłości emocjonalnej
Aleksytymia bardzo utrudnia codzienne życie – nieumiejętność przeżywania i nazywania emocji prowadzi do poważnych problemów w kontaktach społecznych. Taka osoba jest zwykle samotnikiem, ponieważ nie potrafi nawiązać relacji z rówieśnikami, a im jest się starszym, tym trudniejsze staje się nawiązywanie kontaktów. Przekłada się to negatywnie także na życie zawodowe.
„Ślepotę emocjonalną”, jak bywa również nazywana aleksytymia, leczy się przede wszystkim za pomocą psychoterapii rozwojowej. Podstawą i główną jej osią jest uczenie się emocji i ich przeżywania – od przeżywania fizycznego, do psychicznego. Odwraca się uwagę od skupienia na bodźcach fizycznych i kieruje się je w stronę psychiki. Pacjent musi nauczyć się wsłuchiwać się w swój umysł i właściwie nazywać bodźce z niego płynące.
Tu się dzieje
