9 mln osób na świecie zmarło z tego powodu. Naukowcy alarmują
Zanieczyszczenie środowiska postępuje. Rośnie też liczba osób, które umierają z tego powodu. Potrzebne są globalne zmiany – apelują naukowcy.
9 milionów osób na świecie zmarło w 2019 r. z powodu zanieczyszczeń środowiska, z czego 75 proc. z powodu zanieczyszczeń powietrza – tak wynika z raportu opublikowanego na łamach "The Lancet Planetary Health". To oznacza, że zanieczyszczania były przyczyną zgonu 1 na 6 zmarłych osób.
Zanieczyszczenie środowiska to najczęstszy czynnik ryzyka chorób i przedwczesnej śmierci, zwłaszcza w krajach o niskich i średnich dochodach. Przyczynia się ono do rozwoju nowotworów (np. raka płuc, raka krtani czy gardła), problemów z układem oddechowym ( astma, POChP) czy choroby układu sercowo-naczyniowego (niewydolność mięśnia sercowego czy zawał). Oczywiście ta lista jest znacznie dłuższa.
Najwięcej osób umiera z powodu zanieczyszczeń powietrza
Co ciekawe, największe śmiertelne żniwo zbiera zanieczyszczenie powietrza. Okazuje się, że przyczyniło się do śmierci 6,67 miliona osób na całym świecie. Na drugim miejscu znalazły się toksyczne zanieczyszczenia chemiczne – 1,8 miliona zgonów (w tym zatrucie ołowiem – 900 tysięcy, oraz praca w toksycznych warunkach – 870 tysięcy), na trzecim zanieczyszczenie wody – 1,36 miliona przedwczesnych zgonów.
Spadek liczby zgonów spowodowanych „tradycyjnymi” zanieczyszczeniami (zanieczyszczenie powietrza w gospodarstwach domowym paliwami stałymi i skażoną wodą) od 2000 r. jest najbardziej widoczny w Afryce. Można to wytłumaczyć poprawą zaopatrzenia w wodę i urządzenia sanitarne, antybiotykami i leczeniem oraz czystszymi paliwami.
Niestety ten spadek śmiertelności został zrekompensowany znacznym wzrostem liczby zgonów spowodowanych narażeniem na zanieczyszczenia przemysłowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, zanieczyszczenie ołowiem i inne formy zanieczyszczenia chemicznego, we wszystkich regionach świata w ciągu ostatnich 20 lat. Jest to szczególnie widoczne w Azji Południowo-Wschodniej, gdzie rosnący poziom zanieczyszczeń przemysłowych łączy się ze starzeniem się populacji.
Ogólna liczba zgonów spowodowanych „współczesnymi” zanieczyszczeniami (powietrza i chemicznymi) wzrosła o 66 procent w ciągu ostatnich dwóch dekad – z szacunkowych 3,8 miliona zgonów w 2000 r. do 6,3 miliona zgonów w 2019 r. Nadmierna liczba zgonów z powodu zanieczyszczeń doprowadziła do strat gospodarczych w wysokości 4-6 bln dolarów w 2019 r., co odpowiada 2-6 proc. światowej produkcji gospodarczej.
Musimy działać globalnie, a nie lokalnie
Naukowcy zwracają również uwagę na dużą nierówność w obciążeniu skutkami zanieczyszczenia. Aż 92 proc. zgonów związanych z zanieczyszczeniem i największe obciążenie stratami ekonomicznymi związanymi z zanieczyszczeniem, występuje w krajach o niskich i średnich dochodach. Aby to zmienić, należy działać globalnie, a nie lokalnie.
– Dotychczas zanieczyszczenie środowiska było postrzegane jako problem, który należy rozwiązać za pomocą regulacji na szczeblu lokalnym i krajowym lub czasami w ramach polityki regionalnej w krajach o wyższych dochodach – tłumaczy Rachael Kupka, współautorka raportu i dyrektor wykonawczy Global Alliance on Health and Pollution, i apeluje – wraz z innymi naukowcami – by powołano niezależny, międzynarodowy panel ds. Zmian Klimatu ds. Zanieczyszczeń (na wzór IPCC) oraz do zwiększono budżety instytucji kontrolujących zanieczyszczenie w poszczególnych krajach. Pozwoli to, ich zdaniem, lepiej monitorować zanieczyszczenia i gromadzić dane.
– Zanieczyszczenie, zmiana klimatu i utrata różnorodności biologicznej są ze sobą ściśle powiązane. Skuteczna kontrola tych łączących się ze sobą zagrożeń wymaga wspieranego na całym świecie, formalnego punktu stycznego – nauka – polityka, aby informować o interwencji, wpływać na badania i kierować finansowaniem – tłumaczy Rachael Kupka i dodaje: – To jasne, że zanieczyszczenie jest zagrożeniem dla planety, a jego czynniki napędzające, rozproszenie i wpływ na zdrowie przekraczają lokalne granice i wymagają globalnej odpowiedzi. Potrzebne są globalne działania dotyczące wszystkich głównych współczesnych zanieczyszczeń.
Badanie zostało sfinansowane przez Szwajcarską Agencję ds. Rozwoju i Współpracy (SDC) oraz Ministerstwo Środowiska Szwecji przy wsparciu Globalnego Sojuszu na rzecz Zdrowia i Zanieczyszczeń (GAHP) oraz Pure Earth.
Źródło: The Lancet Planetary Health/ PAPUrszula Kaczorowska
Tu się dzieje
