Przez upały rośnie zanieczyszczenie powietrza ozonem. Czym jest ozon przyziemny?
Naukowcy z programu Copernicus ostrzegają przed silnym zanieczyszczeniem powietrza ozonem. Ma to związek z trwającą w całej Europie falą upałów i niszczycielskimi pożarami. Wysoki poziom zanieczyszczenia powierzchniowego tym gazem ma miejsce na dużym obszarze Europy. Rośnie również w Polsce.
Bardzo wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza ozonem przyziemnym (troposferycznym, przy powierzchni Ziemi) spowodowany falą upałów w Europie może także dotknąć regiony północno-zachodnie – ostrzegają naukowcy z Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS). Prognozy pojawiły się po tym, jak w Europie Zachodniej i Południowej wystąpiło ekstremalnie wysokie zanieczyszczenie powierzchniowe ozonem. Stało się tak zwłaszcza nad Półwyspem Iberyjskim i częścią północnych Włoch, gdzie w połowie lipca dzienne maksymalne wartości ozonu na powierzchni ziemi osiągnęły niezdrowy poziom. Wartości osiągały swój szczyt w środku dnia, przekraczając 200 μg/m3, podczas gdy dopuszczalna dawka ozonu to 120 μg/m3.
Ozon troposferyczny – co to jest?
Ozon na powierzchni Ziemi (tzw. ozon troposferyczny, przyziemny) jest głównym zanieczyszczeniem powietrza, które może wpływać na zdrowie ludzi, rolnictwo, a nawet całe ekosystemy. Jest czymś innym niż ozon stratosferyczny, czyli dobrze znana warstwa ozonowa, która znajduje się na wysokości 15-50 km i chroni życie na Ziemi przed promieniowaniem ultrafioletowym Słońca.
Na niższych wysokościach (do 15 km) ozon pełni inne role – jest m.in. składnikiem zanieczyszczenia powietrza (to jeden z głównych elementów smogu miejskiego). Jest to gaz wtórny, powstały w wyniku interakcji światła słonecznego z lotnymi związkami organicznymi i tlenkami azotu emitowanymi przez paliwa kopalne i z innych źródeł wytworzonych przez człowieka.
Ze względu na sposób tworzenia się ozonu wysokie jego stężenia występują w słoneczne i ciepłe dni o słabym wietrze, z najwyższymi wartościami w godzinach popołudniowych. Wysokie stężenia ozonu w Polsce występują w okresie od marca do września, najczęściej przy pogodzie wyżowej. Przekroczenia poziomu dopuszczalnego, wynoszącego 120 µg/m3, i poziomu informowania społeczeństwa (180 µg/m3) są obserwowane najczęściej w lipcu i sierpniu.
Jaki wpływ na zdrowie ma ozon przyziemny?
Ozon jest silnym utleniaczem, więc wnikając do dróg oddechowych człowieka, powoduje ich podrażnienie i dyskomfort w oddychaniu – podkreślają specjaliści z serwisu Nasze Powietrze. Krótkotrwała ekspozycja na wysokie stężenia może stanowić przyczynę stanów zapalnych dróg oddechowych. Jeśli sytuacja powtarza się lub trwa długo, prowadzi do nasilenia objawów. Narażenie na ozon jest szczególnie niebezpieczne dla osób cierpiących na schorzenia układu oddechowego oraz osoby o obniżonej odporności, przede wszystkim seniorzy i dzieci.
– Potencjalny wpływ bardzo wysokiego zanieczyszczenia ozonem na zdrowie ludzi może być znaczny zarówno w przypadku chorób układu oddechowego, jak i sercowo-naczyniowego – komentuje Mark Parrington, naukowiec z Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS). – Wyższe wartości mogą prowadzić do objawów, takich jak ból gardła, kaszel, ból głowy i zwiększone ryzyko ataków astmy. Organizacja Clean Air Alliance szacuje, że zanieczyszczenie ozonem powoduje około miliona dodatkowych zgonów rocznie. Dlatego tak ważne jest, abyśmy monitorowali poziom ozonu na powierzchni Ziemi – podkreśla.
Źródło: Powietrze.uni.wroc.pl/ Serwis Monitorowania Atmosfery Copernicus (A
Tu się dzieje
