Arsen w dopływie Odry. 100-krotnie przewyższa normy wody pitnej
Nysa Kłodzka, duży dopływ Odry, może być poważnie zanieczyszczona. Zespół badaczy odkrył w wodach Nysy Kłodzkiej bardzo groźny dla zdrowia rakotwórczy pierwiastek, którego stężenia wielokrotnie przekraczają przyjęte przez WHO normy.
Zespół badaczy z Uniwersytetu Wrocławskiego odkrył, że stężenie arsenu w Trującej, czyli jednym z dopływów Nysy Kłodzkiej, aż 100-krotnie przewyższa normy wody pitnej, ustanowione przez Światową Organizację Zdrowia. Nysa Kłodzka jest największym dopływem Odry.
Zanieczyszczenie wody i gleby arsenem jest problemem w ponad 70 krajach i dotyka ponad 140 milionów ludzi. Arsen stwarza zagrożenia dla zdrowia związane ze spożywaniem zanieczyszczonej tym pierwiastkiem wody i żywności. Arsen ma m.in. działanie rakotwórcze.
Podwyższone stężenie arsenu w wodach gruntowych przyczynia się do zanieczyszczenia gleby na obszarach rolniczych, powodując włączenie arsenu do łańcucha pokarmowego.
Wysoki poziom arsenu w rzece Trującej
Zanieczyszczenie wody i osadów arsenem i metalami ciężkimi to poważny problem wpływający na zdrowie ludzi, dlatego zespół badaczy z Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego postanowił sprawdzić, jak duże jest zanieczyszczenie wód powierzchniowych i osadów arsenem w okolicach dawnej kopalni złota i arsenu w Złotym Stoku.
Badania terenowe trwały dwa lata. Przez ten czas pobrano kilkadziesiąt próbek gleby i wody. Rozmawiano z okolicznymi mieszkańcami. Po badaniach terenowych naukowcy przenieśli się do laboratoriów i rozpoczęli prace zmierzające do oznaczenia zawartości rakotwórczego pierwiastka w próbkach wody i gleb.
Okazało się, że strumień masy arsenu, czyli całkowita masa arsenu, która w ciągu doby może dopływać z Trującej do zbiornika na Nysie Kłodzkiej, przekraczał 8 kg na dobę. Wynik ten aż 100-krotnie przewyższa przyjęte przez WHO normy. Za podwyższone stężenie arsenu w pobliżu ujścia rzeki Trującej do Nysy Kłodzkiej odpowiedzialny jest proces uwalniania pierwiastka z powierzchni cząsteczek osadu do roztworu wodnego.
Skąd arsen w Nysie Kłodzkiej? Kopalnie arsenu w regionie Złotego Stoku działały aż do 1961 roku. Arsen był tam wydobywany przez siedem wieków, co pozostawiło ślad w środowisku naturalnym. Mieszkańcy Złotego Stoku od lat przeczuwali, że woda w okolicach dawnej kopalni nie jest najlepszej jakości. Jedną z pobliskich rzek, dopływ Nysy Kłodzkiej, nazwali nawet Trującą.
Chociaż badacze potwierdzili przypuszczenia mieszkańców Złotego Stoku, że woda w ich okolicy ma złą jakość, to twierdzą, że zdrowie okolicznej ludność nie pogarsza się. Ostrzegają jednak, że zagrożenia nie wolno lekceważyć. Podejrzewają, że niedobór zasobów wodnych w przyszłości może doprowadzić do jeszcze większego wzrostu zanieczyszczenia wody powierzchniowej i podziemnej w okolicach byłej kopalni złota arszenikiem. Zespół z Uniwersytetu Wrocławskiego zapowiada kolejne badania.
Arsen ma właściwości rakotwórcze
Związki arsenu były znane od starożytności. Wtedy już mieszaniny zawierające aurypigment i realgar stosowano do leczenia chorób płuc i skóry. W XVIII i XIX wieku arsen na dobre zakorzenił się w farmakologii. Preparaty arsenowe stosowane były w produkcji past, roztworów, tabletek, zastrzyków dożylnych i podskórnych. Arsenu używano do zwalczania większości chorób: reumatyzmu, astmy, malarii, gruźlicy, cukrzycy, nadciśnienia, wrzodów żołądka, zgagi, egzemy, łuszczycy, białaczki. Jednak w drugiej połowie XX wieku wycofano z obiegu niemal wszystkie leki arsenowe z powodu ich właściwości rakotwórczych. Obecnie poza nielicznymi wyjątkami arsenu nie stosuje się w lecznictwie.
Nadmiar arsenu powoduje niezwykle silne zatrucia. Wszystkie jego związki mają właściwości rakotwórcze.
Objawy zatrucia przewlekłego występują zwykle po kilku latach. To między innymi nowotwory skóry, płuc, nerek, wątroby, pęcherza moczowego. Sam długotrwały kontakt skóry z pyłem arsenowym może wywołać zmiany skórne, nawet nowotwory.
Źródło: Arsenic pollution in Quaternary sediments and water near a former gold mine
Tu się dzieje
