Użądlenie pszczoły lub osy może być śmiertelnie niebezpieczne. Jak postąpić po użądleniu?

Użądlenie pszczoły, osy lub szerszenia jest bolesne i bardzo nieprzyjemne, a dla niektórych może być nawet bardzo niebezpieczne. W Polsce najgroźniejsze są owady błonkoskrzydłe, np. pszczoła, trzmiel, osa, szerszeń czy mrówka ognista. Jaki będzie skutek użądlenia tych owadów, zależy w dużej mierze od odporności organizmu na ich jad. W skrajnych przypadkach może wywołać on groźną reakcję uczuleniową – anafilaksję, czyli wstrząs anafilaktyczny.

1. Gdy pszczoła lub osa zaatakuje okolicę ust, gardła lub języka, ponieważ powstający obrzęk może być przyczyną niedrożności dróg oddechowych.
2. Gdy osoba użądlona jest uczulona na jad owada.

Jak są objawy uczulenia na jad pszczoły?

Pojedyncze użądlenia nie powinny być dla człowieka niebezpieczne. Trzeba jednak założyć, że niektóre osoby są bardziej wrażliwe na jad owadów. Najgroźniejsze są użądlenia w okolice szyi, podniebienia, języka, wewnętrznej powierzchni policzków. Powodują one bowiem obrzęk błon śluzowych, krtani i zablokowanie dróg oddechowych. Warto również pamiętać, że pszczoła żądli tylko raz, ale osa, trzmiel i szerszeń mogą żądlić wielokrotnie. Powtarzające się, spotęgowane ataki są szczególnie niebezpieczne dla osób uczulonych na jad owadów.

Objawy alergii na jad pszczół mogą być łagodne lub bardzo ciężkie. Z reguły objawy uczulenia określa się według

:

1. pokrzywka, świąd skóry, niepokój, złe samopoczucie;
2. obrzęk naczynioruchowy, ucisk w klatce piersiowej, ból brzucha, biegunka, nudności i wymioty, zawroty głowy;
3. duszności, świst krtaniowy, chrypka, zaburzenia połykania (dysfagia);
4. wstrząs anafilaktyczny, sinica, nietrzymanie moczu i stolca.

Bardzo niebezpieczne są osy – zabicie jednej powoduje atak wszystkich os z gniazda. W chwili zabicia tego owada rozrywa się woreczek jadowy, który uwalnia substancję chemiczną prowokującą owady do ataku.

Jak postępować w przypadku użądlenia pszczoły?

Pszczoły, w odróżnieniu od innych owadów, zostawiają żądło w miejscu użądlenia. W takiej sytuacji trzeba je natychmiast usunąć. Należy je delikatnie podważyć płaskim przedmiotem (np. kartą płatniczą) lub paznokciem. Nie wolno żądła wyciskać, bo w ten sposób można uszkodzić woreczek jadowy i uwolnić jeszcze więcej jadu.

Jeżeli miejsce użądlenia jest zaczerwienione, bolesne i pojawił się niewielki obrzęk, nie ma powodu do niepokoju. Taki stan może się utrzymać przez kilka godzin, a nawet dni, ale nie stanowi zagrożenia dla zdrowia czy życia osoby użądlonej. Aby złagodzić ból, można zrobić zimny okład, warto też zdezynfekować miejsce użądlenia lub umyć wodą z mydłem.

W miejscu użądlenia dobrze jest położyć zimny okład, ponieważ zmniejszy to obrzęk i spowolni rozprzestrzenianie się jadu.

Jeżeli obrzęk jest duży (ok. 10 cm średnicy), pojawiają się gorączka, dreszcze, ból głowy i ogólne osłabienie, należy udać się do apteki po lek antyhistaminowy (można go dostać bez recepty) lub wypić wapno. Miejsce użądlenia należy posmarować maścią z hydrokortyzonem. Jeśli to nie pomoże, należy skontaktować się z lekarzem, który prawdopodobnie przepisze leki sterydowe, które trzeba będzie stosować przez kilka dni.

Uwaga! Należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, gdy żądło jest w okolicy jamy ustnej lub gdy mamy do czynienia ze wstrząsem anafilaktycznym. Występuje on niezwykle rzadko, ale gdy się pojawi, może prowadzić do zatrzymania krążenia, uszkodzenia serca czy nerek.

Zobacz także

Odczulanie - ratunek dla alergików. Na czym polega ta metoda leczenia?

Jak rozpoznać wstrząs anafilaktyczny?

Ze wstrząsem anafilaktycznym mamy do czynienia, gdy kilka chwil po użądleniu pojawiają się:

• duszności i świszczący oddech,
• pokrzywka i obrzęk,
• bóle brzucha,
• hipotensja (czyli znaczny spadek ciśnienia tętniczego),
• zawroty głowy,
• omdlenie,
• nudności i/lub wymioty,
• biegunka,
• blokada nosa,
• drgawki.

W takiej sytuacji należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe. Taki stan wymaga szybkiej interwencji i podania leków dożylnie i domięśniowo. Wstrząs anafilaktyczny może prowadzić do śmierci, choć nie zdarza się to często. U dzieci wstrząs anafilaktyczny występuje rzadziej niż u dorosłych i niemal nigdy nie dochodzi z tego powodu do śmierci. Wstrząs anafilaktyczny może być jednak groźny dla osób w podeszłym wieku, co ma związek z występowaniem chorób układu sercowo-naczyniowego.

Samica pszczoły może użądlić tylko raz i po użądleniu ginie. Osa może natomiast żądlić wielokrotnie, ale porcja jadu jest mniejsza niż w przypadku pszczoły.

Czy można się uchronić przed użądleniem pszczoły?

Owady błonkoskrzydłe zwykle atakują jedynie w obronie własnej lub swojego gniazda. Środki odstraszające – repelenty – są w ich przypadku nieskuteczne. Dlatego, aby uchronić się przed użądleniem, należy zachować środki ostrożności. Jeśli organizujemy grilla, to lepiej wybrać miejsce, w pobliżu którego nie ma sadów, uli czy śmietników. Nie należy chodzić boso po trawie i lepiej zamontować w oknach siatki zabezpieczające.

Ponadto żądlące owady wybierają kolory ciemne, dlatego, by zminimalizować ryzyko użądlenia, najlepiej wybierać jasne ubrania. Warto również unikać stosowania perfum, płynów po goleniu i innych wonnych preparatów.

Jeśli doświadczyłeś już kiedyś ciężkich reakcji uczuleniowych, poproś swojego lekarza rodzinnego o skierowanie do alergologa – nie jest wykluczone, że będziesz musiał przejść odczulanie. Warto też zaopatrzyć się w ampułkostrzykawkę z lekiem przeciwalergicznym.

Alergia na jad pszczół – czy można to wcześniej zbadać?

Aby potwierdzić laboratoryjnie uczulenie na jad konkretnego owada, wykonuje się testy skórne i oznacza się swoisty poziom przeciwciał IgE w surowicy krwi. Takie badania można wykonać nie wcześniej niż 4. tygodnie po użądleniu.

ZOBACZ TAKŻE:

• Pszczoły pomogą nam poznać przyczyny autyzmu?
• W miodzie są te same pestycydy, które doprowadziły do zagłady pszczół?
• Dlaczego masowo giną pszczoły? Winne są pestycydy
• Pszczoły rozumieją koncept „zera” – dowodzą nowe badania
• Papier, który ratuje pszczoły. Polski wynalazek właśnie wchodzi na rynek!

Zobacz także

Odczulanie - ratunek dla alergików. Na czym polega ta metoda leczenia?

Uczulenie na komary ma niemal każdy, ale dzieci cierpią szczególnie mocno

Źródło: gis.gov.pl