Zatrucie rtęcią: objawy. Po jakim czasie występują?
Zatrucie rtęcią może wyrządzić ogromne szkody w organizmie. Często jednak problem długo pozostaje niezauważony. Wszystko dlatego, że zatrucie rtęcią nie daje charakterystycznych objawów. Sprawdź, na co warto zwrócić uwagę. Jakie symptomy mogą wskazywać na zatrucie rtęcią? WYJAŚNIAMY.
- Objawy zatrucia rtęcią. Na co zwrócić uwagę?
- Rozpoznanie zatrucia rtęcią. Jakie badania wykonać?
- Zatrucie rtęcią z ryb. Których gatunków unikać?
- Zatrucie rtęcią z termometru. Czy to groźne?
Zatrucie rtęcią to poważna sprawa. Rtęć łatwo przenika barierę krew-mózg, przechodzi przez łożysko do płodu, jest także obecna w mleku matki. Może wyrządzić duże szkody w organizmie. W klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia rtęć należy do 10 substancji najbardziej szkodliwych dla zdrowia człowieka.
Objawy zatrucia rtęcią. Na co zwrócić uwagę?
Zatrucie rtęcią może wywołać rtęcicę - chorobę, do której dochodzi głównie w wyniku spożywania zanieczyszczonego pokarmu, narażenia zawodowego (wydobycie złota) oraz podczas zabiegów dentystycznych z wykorzystaniem amalgamatów. Nadmiar rtęci zgromadzony w organizmie uszkadza centralny układ nerwowy człowieka oraz układ hormonalny. Może prowadzić do uszkodzenia warg, zębów i dziąseł. Długi okres narażenia na kontakt ze związkami rtęci prowadzić może do urazów mózgu oraz śmierci.
Objawy, które mogą wskazywać na zatrucie rtęcią:
- parestezja: drętwienie i mrowienie ust oraz palców u rąk i u nóg;
- problemy z koordynacją ruchów;
- zwężenie pola widzenia;
- utrata słuchu;
- upośledzenie mowy.
Parestezja pojawia się po kilku miesiącach od ekspozycji na duże ilości metylortęci. Natomiast ubytki neurologiczne spowodowane są ostrym zatruciem, co zdarza się bardzo rzadko.
Rozpoznanie zatrucia rtęcią. Jakie badania wykonać?
Zatrucie rtęcią można rozpoznać po oznaczenia poziomu rtęci w organizmie. Jeśli podejrzewamy u siebie zatrucie rtęcią, to właściwym kierunkiem jest lekarz pierwszego kontaktu, który pokieruje dalszą diagnostyką.
Materiałem do badania jest krew. Pacjent nie musi być na czczo. Koszt badania w pakiecie metale ciężkie - rtęć, kadm ołów - to wydatek rzędu 200-300 złotych. Czas oczekiwania na wynik to około 10 dni.
Zatrucie rtęcią z ryb. Których gatunków unikać?
Zatrucie rtęcią z ryb zdarza się rzadko, ale może mieć poważne konsekwencje. Obecna w rybach metylortęć w 95% wchłania się przez układ pokarmowy, a następnie przez krew transportowana jest do poszczególnych tkanek.
Zatrucie rtęcią może powodować zanik komórek w móżdżku i korze wzrokowej mózgu dorosłych ludzi, wywołując zaburzenia neurologiczne. Szacuje się, że zawartość metylortęci w komórkach płodu jest nawet o 30% większa niż w organizmie kobiet, co może prowadzić do rozległych uszkodzeń, przypominających porażenie mózgowe. Zatrucie metalami ciężkimi zwiększa również ryzyko zachorowania na raka.
Najwięcej rtęci, w postaci metylortęci, znajduje się w drapieżnych gatunkach ryb, takich jak: szczupak, rekin, tuńczyk czy miecznik. Jednak zawartość rtęci w rybach może się różnić nawet w obrębie jednego gatunku: w przypadku tuńczyka na przykład średnia zawartość metylortęci wynosi od 0,15 μg/g - tuńczyk bonito (Katsuwonus pelamis) do 0,49 μg/g - tuńczyk biały (Thunnus alalunga), tuńczyk błękitnopłetwy (Thunnus thynnus).
Zawartość rtęci w rybach i owocach morza:
- tuńczyk z puszki - 0,210 μg/g
- morszczuk - 0,157 μg/g
- sola - 0,126 μg/g
- homar - 0,092 μg/g
- halibut - 0,082 μg/g
- makrela - 0,072 μg/g
- flądra - 0,059 μg/g
- dorsz - 0,059 μg/g
- kalmar - 0,055 μg/g
- makrela wędzona - 0,042 μg/g
- małże - 0,038 μg/g
- łosoś - 0,038 μg/g
- łosoś wędzony - 0,037 μg/g
- śledź wędzony - 0,037 μg/g
- krewetki - 0,031 μg/g
- sardynka z puszki - 0,023 μg/g
- surimi - paluszki krabowe - 0,018 μg/g
- ostryga - 0,007 μg/g
- zupa rybna 0,007 μg/g
W 2004 roku Komisja Europejska wydała specjalne zalecenia dotyczące spożycia drapieżnych gatunków ryb przez najbardziej wrażliwe grupy konsumentów: kobiety w ciąży, planujące ciążę, matki karmiące piersią i dzieci. Rekin, miecznik, marlin i szczupak powinny być spożywane maksymalnie raz w tygodniu (ok. 100 g). Natomiast tuńczyk - maksymalnie dwa razy w tygodniu.
Generalnie jednak eksperci są zgodni, że korzyści płynące ze spożywania ryb, zwłaszcza tych tłustych, bogatych w kwasy Omega-3, przewyższają ryzyko związane z zatruciem rtęcią.
Gatunki ryb z najkorzystniejszym stosunkiem kwasów Omega-3 do metylortęci to:
- sardynki,
- makrela,
- łosoś,
- halibut.
Zatrucie rtęcią z termometru. Czy to groźne?
Zatrucie rtęcią z termometru to odrębny problem, dziś już spotykany bardzo rzadko. W 2009 roku Unia Europejska zakazała stosowania i sprzedaży termometrów rtęciowych i innych urządzeń zawierających rtęć, jednak w wielu polskich apteczkach taki sprzęt wciąż się znajduje.
Jednorazowe połknięcie rtęci z termometru lekarskiego nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i nie wywołuje objawów zatrucia, ponieważ rtęć metaliczna nie wchłania się z przewodu pokarmowego i prawie w całości wydalana jest ze stolcem.
Konieczny jest jednak pomiar stężenia rtęci we krwi i w moczu, dlatego też nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.
Źródło: "Ryby i owoce morza jako źródło narażenia człowieka na metylortęć" Rocznik PZH 2012, 63, Nr 3; mp.pl
Tu się dzieje
