Świąd skóry to objaw wielu chorób. Na co zwrócić uwagę?
Świąd skóry może być związany zarówno z chorobami skóry, jak i z chorobami wewnętrznymi. Swędzenie skóry to objaw znany każdemu. Szacuje się, że dotyczy nawet 12-20 proc. populacji. Może występować okresowo, na przykład przy okazji uczulenia lub podrażnienia skóry, lub trwać długo i się nasilać. Dowiedz się, o czym świadczy przedłużające się swędzenie skóry.
Świąd skóry to jeden z częściej występujących objawów. Towarzyszy podrażnieniom skóry, przesuszeniu, alergii lub chorobie skóry. Niestety, równie często towarzyszy schorzeniom narządów wewnętrznych, może mieć także charakter idiopatyczny, czyli niewiadome pochodzenie. Uporczywe, przedłużające się swędzenie skóry może być objawem poważnych zaburzeń ogólnoustrojowych. Świąd skóry to wyzwanie dla lekarza, który w procesie diagnostycznym musi brać pod uwagę nie tylko samo swędzenie, ale także ogólny stan zdrowia pacjenta, historię przebytych chorób i charakter świądu.
Świąd skóry nie jest chorobą a objawem. Leczenie świądu polega na ustaleniu jego przyczyny, a lecząc przyczynę, usuwa się objaw. Leczenie objawowe polega na stosowaniu leków antyhistaminowych oraz preparatów łagodzących swędzenie.
Świąd skóry: przyczyny swędzenia
Świąd skóry jest irytującym uczuciem, które zmusza do ciągłego drapania i drażnienia skóry. W zależności od przyczyny swędząca skóra może wyglądać całkowicie normalnie lub może być szorstka i zaczerwieniona, na jej powierzchni mogą tworzyć się guzki i pęcherze. Ciągłe drapanie skóry może natomiast powodować pogorszenie jej stanu i powiększenie się swędzącego obszaru. Mocne drapanie prowadzi nierzadko do powstawania ran, krwawienia i zakażenia.
Samo uczucie świądu może być wywołane przez bodźce mechaniczne, chemiczne, termiczne, elektryczne. To doznanie wyzwalane przez bodźce, które są przewodzone z wolnych zakończeń włókien nerwowych do układu nerwowego poprzez boczne części tylnych korzeni rdzeniowych oraz nerwy czaszkowe. Taki impuls dociera początkowo do ośrodków podkorowych, gdzie zostaje wygaszony lub przesłany dalej do kory mózgowej — w tym właśnie momencie odczuwamy świąd i towarzyszącą mu potrzebę drapania. Nadal nie jest jasne, czy świąd jest formą odczuwania bólu, czy stanowi zupełnie odrębną jakość doznań.
Świąd skóry można podzielić ze względu na przyczynę występowania. Rozróżnia się np. świąd wywołany czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi, chorobami skóry oraz bodźcami przekazywanymi z innych narządów.
Świąd skóry jako objaw chorób skóry
- Suchość skóry — powodowana konkretną chorobą skóry (np. AZS lub łuszczycą) lub zmniejszeniem nawilżenia naskórka wywołanym zaburzeniami gospodarki hormonalnej lub procesem starzenia się skóry.
- Infekcje bakteryjne i grzybicze oraz choroby wywołane przez pasożyty zwierzęce — grzybice skóry, wszawica, świerzb lub ukąszenia owadów.
- Uszkodzenia skóry — wysuszenie i pękanie skóry, podrażnienia, otarcia, oparzenia słoneczne.
- Nowotwory skóry — pojawiające się na skórze zmiany, które swędzą, zmieniają swoją objętość, krwawią.
Świąd skóry jako objaw chorób ogólnoustrojowych
Swędzenie skóry trwa długo lub nasila się, a na skórze nie widać przyczyny? To może być objaw schorzeń układowych. W takim przypadku konieczna jest konsultacja z lekarzem i wykonanie niezbędnych badań. W celu określenia przyczyny świądu, oprócz wywiadu i badania skóry, lekarz zleca badania dodatkowe, takie jak: RTG klatki piersiowej, morfologię krwi z rozmazem, badanie poziomu bilirubiny, badanie poziomu mocznika i kreatyniny, a także stężenie glukozy we krwi, poziomu hormonów tarczycy, badanie ogólne moczu i test na krew utajoną w kale.
NOWOTWORY ZŁOŚLIWE — uporczywy świąd bywa objawem złośliwych guzów litych. Świąd uogólniony może być jednym z objawów rakowiaka, raka piersi, żołądka, płuc, okrężnicy, odbytu, sromu lub prostaty.
CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO — świąd skóry może występować w stwardnieniu rozsianym i udarze mózgu, a także w zaburzeniach psychicznych i nerwowych, np. u osób cierpiących na nerwicę. Swędzenie skóry może być także powodowane przez sytuacje nerwowe, stres, emocje.
ZABURZENIA ENDOKRYNOLOGICZNE — przedłużający się świąd skóry może towarzyszyć nadczynności lub niedoczynności tarczycy.
CUKRZYCA — choroba charakteryzuje się przesuszaniem i pękaniem skóry, czemu towarzyszy świąd. Skóra cukrzyka jest też bardziej podatna na infekcję oraz zakażenia grzybicze. Cukrzycy towarzyszy nierzadko świąd sromu i odbytu.
CHOROBY KRWI (HEMATOLOGICZNE) — świąd skóry towarzyszy często chorobom krwi, takim jak: chłoniak Hodkina (ziarnica złośliwa), ziarniniak grzybiasty, szpiczak mnogi, czerwienica prawdziwa i anemia spowodowana niedoborem żelaza.
CHOROBY NEREK — świąd skóry może być objawem choroby nerek. Męczący i przedłużający się świąd towarzyszy przewlekłej niewydolności nerek.
CHOROBY WĄTROBY — w chorobach wątroby przebiegających z cholestazą świąd bywa pierwszym objawem. Dotyczy głównie dłoni, stóp i miejsc, w których jest większy ucisk.
ŻÓŁTACZKA CIĘŻARNYCH — świąd skóry może pojawiać się w trzecim trymestrze ciąży i towarzyszyć łagodnej żółtaczce. Uczucie swędzenia ustępuje po porodzie.
Zobacz także
Świąd skóry: inne przyczyny
- Świąd polekowy — swędzenie skóry może być skutkiem ubocznym zażywania leków wyzwalających histaminę, takich jak: morfina, kodeina, atropina, papaweryna i środki znieczulające, a także środków wywołujących cholestazę, np: estrogeny, progestageny.
- Świąd starczy — pojawia się najczęściej po 60. roku życia i jest wynikiem naturalnego procesu starzenia się skóry.
- Świąd odbytu — może być konsekwencją infekcji pasożytniczej przewodu pokarmowego, guzków krwawniczych odbytu, zaparć lub chorób jelit.
Źródło: Ewa Szpringer, Świąd skóry, Katedra i Zakład Patofizjologii Akademii Medycznej w Lublinie, Borgis - Nowa Medycyna 11/2000/ czytelniamedyczna.pl
Tu się dzieje
