Oceń
Kaszel to jeden z mechanizmów obronnych układu oddechowego, który umożliwia usuwanie z dróg oddechowych wydzieliny lub innych ciał obcych.
Rodzaje kaszlu w zależności od czasu jego trwania
- Kaszel ostry
Kaszel ostry, nagły, utrzymujący się do 3 tygodni. Może on się pojawić w wyniku infekcji wirusowych górnych lub dolnych dróg oddechowych, aspiracji ciała obcego, zatorowości płucnej, czy zaostrzenia astmy lub POChP. Wśród innych przyczyn kaszlu nagłego można wymienić zaburzenia rytmu serca, niewydolność krążenia czy zaburzenia krtaniowe.
- Kaszel przewlekający się
Kaszel przewlekający się, trwający od 3 do 8 tygodni. Jest to najczęściej kaszel poinfekcyjny.
- Kaszel przewlekły
Kaszel przewlekły trwający dłużej niż 8 tygodni. Może on być efektem zespołu kaszlowego górnych dróg oddechowych, astmy, przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz rozstrzenia oskrzeli, choroby refluksowej przełyku (GERD), nadwrażliwości poinfekcyjnej. Kaszel przewlekły może być również efektem długotrwałego przyjmowania niektórych leków (np. inhibitorów ACE), przerośniętego migdałka gardłowego, chrapania, zespołu obturacyjnego bezdechu śródsennego, a nawet zalegania woskowiny czy ciała obcego w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Kaszel przewlekły może być również objawem towarzyszącym wielu chorobom, np. niedoczynności tarczycy, przedwczesnym skurczom komorowym, zakażeniu grzybiczemu, a nawet chorobom krążenia, takim jak tętniak aorty, niewydolność krążenia.
Co ciekawe, kaszel przewlekły może również pojawić się u kobiet otyłych w średnim wieku z obiektywnymi cechami zaburzeń dotyczących dróg oddechowych, w tym nadwrażliwością kaszlową i procesem zapalnym. Często stwierdza się u nich choroby autoimmunologiczne, co może sugerować autoimmunologiczne tło zmian w drogach oddechowych. Czasami przyczyna kaszlu przewlekłego może mieć tło psychogenne.
Kaszel mokry, kaszel suchy
Kaszel możemy również podzielić na kaszel suchy (nieproduktywny) oraz kaszel mokry lub wilgotny (produktywny, z odkrztuszaniem). Kaszel suchy najczęściej pojawia się przy refluksie żołądkowo-przełykowym, w chorobach śródmiąższowych płuc, może być również efektem polekowym (np. mogą go aktywować niektóre leki długo stosowane). Natomiast kaszel mokry może pojawiać się, np. w POChP, mukowiscydozie, infekcjach wirusowych czy bakteryjnych.
Kaszel przewlekły – jak wygląda diagnostyka?
Każdy rodzaj kaszlu warto skonsultować z lekarzem, oczywiście najpilniej kaszel nagły i ostry. Lekarz zwykle robi badanie przedmiotowe (osłuchuje chorego i sprawdza stan jego gardła), a także przeprowadza wywiad z pacjentem, by ustalić przyczyny dolegliwości, a także dopytać, czy towarzyszą temu objawowi inne dolegliwości (np. gorączka, poty, utrata masy ciała) lub czy chory pracuje w szkodliwych warunkach, lub miał kontakt z substancjami, które mogły podrażniać układ oddechowych. Lekarz może również zapytać o styl życia, np. czy chory pali papierosy lub jest narażony na palenie bierne. Czasami konieczne jest zlecenie dodatkowych badań, takich jak RTG klatki piersiowej, spirometria, konsultacja laryngologiczna, bronchofiberoskopia, czy badania bakteriologiczne i serologiczne, aby wykluczyć stan zapalny.
Kaszel przewlekły – jak wygląda leczenie?
Leczenie kaszlu zależy od jego przyczyny i każdorazowo powinien o nim decydować lekarz. W przypadku infekcji zaleci on leczenie przeciwwirusowe, a w przypadku pojawienia się nadkażenia bakteryjnego może zlecić nawet podanie antybiotyku. W przypadku alergii lub astmy może zlecić leczenie sterydami, a w przypadku choroby refluksowej przełyku czy chorób układu krążenia oprócz leków może zlecić również zmianę stylu życia (m.in. utratę zbędnych kilogramów, odstawienia alkoholu czy papierosów). Jeśli kaszel ma charakter polekowy, to lekarz może zlecić odstawienie leku i zastąpienie go lekiem alternatywnym.
U chorych z ciężkimi napadami kaszlu poinfekcyjnego czasami lekarz może zlecić, bez względu na przyczynę kaszlu, krótkotrwałe podanie sterydów. W przypadku braku poprawy może zlecić podanie leków przeciwkaszlowych o działaniu centralnym.
Źródło: "Kaszel – trudny problem kliniczny", Halina Batura-Gabryel, Nowa Medycyna 1/2012/ "Uporczywy kaszel – trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej", Aleksandra Undrunas, Krzysztof Kuziemski, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 4, 149–155
Oceń artykuł
