Powiększone węzły chłonne szyjne, pachwinowe, pachowe i inne. O czym świadczą?

Powiększone węzły chłonne to objaw powszechny, choć często budzący niepokój. Wielu osobom powiększenie węzłów chłonnych kojarzy się z nowotworem. Tymczasem taki objaw może pojawić się nawet w czasie przeziębienia, anginy czy opryszczki. Nie zawsze powiększanie się węzłów chłonnych jest groźne, ale zawsze wymaga czujności i obserwacji.

Węzły chłonne są częścią układu odpornościowego. To maleńkie struktury występujące w organizmie, zbudowane ze specjalnej tkanki limfatycznej, która wychwytuje bakterie, wirusy czy komórki nowotworowe i unieszkodliwia je. Węzły chłonne przypominają ziarno fasoli, choć mogą różnić się wielkością i kształtem. W ich wnętrzu produkowane są limfocyty, czyli komórki krwi odpowiedzialne za unieszkodliwianie drobnoustrojów chorobotwórczych oraz komórek nowotworowych. Węzłów chłonnych jest w organizmie człowieka bardzo wiele, zazwyczaj występują one w grupach – pod skórą lub w okolicach głównych narządów.

Węzły chłonne powiększają się, gdy w ich obrębie dochodzi do zwiększenia liczby prawidłowych komórek lub komórek innego pochodzenia. Za węzły powiększone uważa się te, których rozmiar przekroczył 1 cm.

Gdzie znajdują się węzły chłonne? Występują wszędzie, w całym organizmie, jednak największe skupiska węzłów chłonnych znajdują się m.in. pod żuchwą, na szyi, w dołach pachowych, w jamie brzusznej, pachwinach, pod kolanami.

Powiększone węzły chłonne: przyczyny

Do powiększenia węzłów chłonnych dochodzi bardzo często, ale zazwyczaj są to sytuacje zupełnie niegroźne. Powiększenie węzłów chłonnych może być na przykład objawem infekcji dróg oddechowych.

Z reguły przyczyny powiększonych węzłów chłonnych dzieli się na infekcyjne i nieinfekcyjne.

Powiększenie węzłów chłonnych spowodowane infekcją dotyczy zazwyczaj powiększeniem węzłów chłonnych leżących najbliżej okolicy zajętej chorobą, towarzyszy temu bolesność, obrzęk i zaczerwienienie skóry w miejscu powiększenia węzłów.

Infekcje, w wyniku których może wystąpić powiększenie węzłów chłonnych:

• zakażenia wirusowe: odra, różyczka, ospa wietrzna, opryszczka, półpasiec, mononukleoza zakaźna, zakażenie wirusem HIV/AIDS, zakażenie wirusem cytomegalii, wirusowe zapalenie wątroby;
• zakażenia bakteryjne: gruźlica, szkarlatyna, kiła, angina, próchnica zębów, zakażenia skóry i tkanki podskórnej gronkowcem, jersinioza (zakaźna choroba układu pokarmowego), promienica;
• zakażenia grzybicze: histoplazmoza, kokcydioidomykoza, blastomykoza;
• choroby odzwierzęce: toksoplazmoza, choroba kociego pazura (bartonelloza), tularemia, riketsjoza.

Inne (nieinfekcyjne) przyczyny powiększenie węzłów chłonnych:

• nowotwory: głównie białaczki, chłoniaki, przerzuty nowotworowe;
• choroby autoimmunologiczne: reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie skórno-mięśniowe i inne;
• nadwrażliwość na niektóre zażywane leki;
• sarkoidoza – choroba atakująca układ immunologiczny organizmu;
• choroba Kawasaki: choroba naczyń (gorączkowa) u dzieci;
• choroba Castlemana: rzadka choroba polegająca na nienowotworowym rozroście komórek układu limfatycznego;
• histiocytoza X: choroba układu krwiotwórczego.

Powiększenie węzłów chłonnych określa się jako limfadenopatię. Wyróżnia się ponadto powiększenie węzłów w jednej lokalizacji, np. pod pachami (limfadenopatia zlokalizowana) oraz powiększenie węzłów chłonnych położonych w różnych partiach ciała (limfadenopatia uogólniona).

Powiększone węzły chłonne: niepokojące objawy

Powiększone węzły chłonne, jeśli towarzyszą infekcją, ulegają zmniejszeniu po zastosowaniu odpowiedniego leczenia (np. po podaniu antybiotyku). Powiększone węzły można zaobserwować nawet w czasie przeziębienia czy po operacji. Ważne jest jednak, by po stosunkowo krótkim czasie wracały do swoich prawidłowych rozmiarów i nie były wyczuwalne.

Niepokojące jest natomiast, gdy węzły wciąż się powiększają lub pomimo zastosowanego leczenia nie chcą się zmniejszyć. Niepokojącym objawem jest także zaczerwienienie, silny ból i obrzęk wokół powiększonych węzłów chłonnych, szczególnie gdy towarzyszy temu gorączka (może to sugerować zakażenie bakteryjne). Konsultacji lekarskiej wymagają również węzły chłonne bardzo miękkie, ropiejące i tworzące tzw. przetoki otwierające się na powierzchnię skóry.

Powiększenie węzłów chłonnych może również świadczyć o toczącym się w organizmie procesie nowotworowym. W takich przypadkach dochodzi zazwyczaj do powiększenia wielu węzłów chłonnych (uogólniona limfadenopatia) i jest to najczęściej bezbolesne.

Na co zwrócić uwagę? Powiększenie węzłów chłonnych powodowane przez infekcję (zakażenie) zwykle rozwija się szybko, a węzły chłonne są bolesne. Natomiast w przebiegu choroby nowotworowej tempo powiększania się węzłów chłonnych jest znacznie mniejsze. Mogą się one nawet okresowo zmniejszać, by po pewnym czasie znów się powiększyć.

Powiększone węzły chłonne: badania

Powiększone, wyczuwalne i bolesne węzły chłonne wymagają konsultacji z lekarzem i zazwyczaj wykonania badań.

Podstawowym badaniem diagnostycznym, które wykonuje się w przypadku powiększenia węzłów chłonnych, to badanie krwi:

• morfologia z rozmazem;
• ocena parametrów stanu zapalnego ( OB i CRP);
• badanie prób wątrobowych.

Inne badanie, które może zlecić lekarz, to m.in. USG jamy brzusznej, szyi, RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.

Lekarz, oceniając węzły chłonne, bierze pod uwagę ich wielkość, umiejscowienie, liczbę, bolesność, konsystencję, a także stan skóry, która znajduje się w okolicy powiększonych węzłów. Ważne jest również samopoczucie pacjenta, choroby przebyte, występujące dolegliwości.

Zobacz także

Choroby zakaźne (wirusowe) atakują dzieci i dorosłych. Poznaj częste objawy

Objawy, które mogą świadczyć o nowotworze. Jakie są objawy raka?

Źródło: hematologia.mp.pl; wezlychlonne.info.pl

Rachael Hough, Iftikhar Ul Haq, Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2005