OB (odczyn Biernackiego): co oznacza niskie lub wysokie OB?
OB (odczyn Biernackiego) to badanie krwi, które ma na celu ocenę stanu zdrowia człowieka. W badaniu ocenia się tempo opadania czerwonych krwinek, czyli erytrocytów. Na tej podstawie można stwierdzić, czy w organizmie nie rozwija się zakażenie lub poważna choroba. OB wykorzystuje się także w monitorowaniu przebiegu choroby. Jest to badanie łatwo dostępne i tanie, ale mało precyzyjne. Dlatego OB wchodzi najczęściej w skład badań profilaktycznych lub morfologii krwi.
OB, czyli odczyn Biernackiego lub opad Biernackiego, to wskaźnik opadania erytrocytów. Badanie laboratoryjne polega na pobraniu krwi do probówki z substancją przeciwkrzepliwą (cytrynian sodu lub wersenian potasu) i ocenie tempa opadu czerwonych krwinek po godzinie od pobrania próbki.
Spis treści:
- Na czym polega badanie OB?
- O czym świadczy podwyższone OB?
- O czym świadczy niskie OB?
- Jakie są normy OB?
- Krótka historia OB
Na badanie trzeba przyjść na czczo, czyli przynajmniej 6 godzin po ostatnim posiłku.
OB (odczyn Biernackiego): na czym polega badanie?
W środowisku zewnętrznym o obniżonej temperaturze, w tym przypadku w probówce, czerwone krwinki zlepiają się ze sobą (aglomeracja) dzięki białkom występującym we krwi. Badanie OB ocenia szybkość opadania tych zlepionych krwinek. Białka krwi, które sprzyjają zlepianiu się erytrocytów, to m.in. fibrynogen, immunoglobuliny i inne białka ostrej fazy. Natomiast białka hamujące aglomerację (zlepianie się) erytrocytów to albuminy.
Przyspieszony opad krwinek czerwonych może być zatem spowodowany zbyt dużą ilością białek aglomerująych (zlepiających krwinki) lub zbyt małą ilością białek hamujących aglomerację (albuminy). Powodem może być także zbyt mała ilość samych erytrocytów, czyli czerwonych krwinek.
Badanie OB polega na pobraniu krwi, najczęściej wykonuje się je dodatkowo przy morfologii krwi.
jest zazwyczaj podejrzenie choroby zapalnej — zakażenia, choroby tkanki łącznej lub monitorowanie procesu zapalnego i postępów w leczeniu.
Podwyższone OB (odczyn Biernackiego): o czym świadczy?
Przyczyną podwyższonego OB nie zawsze jest choroba. Fizjologicznie podwyższone OB występuje na przykład przed miesiączką i w jej trakcie. Wyższe wynik OB pojawia się także ok. 10-11 tygodnia ciąży i utrzymuje się aż do 6. tygodni po porodzie. Przyczyną jest lekka niedokrwistość, która występuje w czasie miesiączki i ciąży. Krwinek czerwonych (hemoglobiny) jest mniej, dlatego szybciej opadają na dno probówki.
Podwyższone OB można także zauważyć:
- po posiłku: ponieważ komórki wchłaniają wodę, która potrzebna jest do trawienia. Krew zostaje rozrzedzona, a czerwone krwinki swobodniej opadają. Ten stan szybko się normuje. Badanie po posiłku wskaże wyższe OB.
- w silnym stresie: ponieważ stres podnosi ciśnienie krwi. Doprowadza do tego obkurczenie naczyń krwionośnych i zatrzymanie przez nerki wody w organizmie, który nie może szybko wytworzyć większej ilości czerwonych krwinek i zwiększa ilość osocza, co doprowadza do rozrzedzenia krwi. Badanie wykonane w silnym, nawet przewlekłym stresie może wskazać podwyższone OB.
Przyczyny patologiczne podwyższonego OB obejmują:
- ostre i przewlekłe stany zapalne;
- urazy i zabiegi operacyjne;
- nowotwory;
- chorobę reumatyczną;
- marskość wątroby;
- zespół nerczycowy;
- niedokrwistość;
- martwicę tkanek (np. w zawale serca);
- niedoczynność i nadczynność tarczycy;
- hipercholesterolemię.
Wynik badania świadczący o podwyższonym OB (z wyjątkiem okresu ciąży, połogu i miesiączki) należy konsultować z lekarzem. Zwiększenie wartości OB może świadczyć o występowaniu choroby.
Niskie OB (odczyn Biernackiego): o czym świadczy?
Spowolnienie opadania czerwonych krwinek może występować w przypadku:
- niedokrwistości sierpowatej spowodowanej nieprawidłową budową erytrocytów;
- niedoborów fibrynogenu — białka osocza krwi wytwarzanego w wątrobie, biorącego udział w końcowej fazie procesu krzepnięcia krwi;
- objawowych nadkrwistości i czerwienicy prawdziwej spowodowanych zwiększeniem liczby erytrocytów;
- niektórych alergii;
- malarii;
- żółtaczki;
- przewlekłej niewydolności krążenia.
OB (odczyn Biernackiego): normy
OB, czyli odczyn Biernackiego, według zaleceń Międzynarodowego Komitetu ds. Standaryzacji w Hematologii (ICSH) wyraża się w milimetrach. Wartości referencyjne (wynik) zależą od płci, wieku człowieka i stosowanej metody. Dokładne wartości referencyjne ustala laboratorium, dlatego wyniki mogą różnić się w zależności od tego, gdzie zostało wykonane badanie. Wynik należy konsultować z lekarzem prowadzącym.
OB to polski wynalazek
Odczyn opadania czerwonych krwinek został odkryty przez polskiego patologa Edmunda Biernackiego, który już w 1897 roku opublikował wyniki swoich badań dotyczące szybkości opadania erytrocytów w zależności od schorzenia. W 1918 roku szwedzki hematolog Robin Fåhræus opublikował rozprawę na ten temat i powołał się na badania Biernackiego. Trzy lata później, wraz ze szwedzkim patologiem Alfem Westergrenem, opisał metodę oznaczania OB. Z tego względu w niektórych krajach zamiast o odczynie Biernackiego mówi się o teście Fåhræusa-Westergrena lub teście Westergrena.
Tu się dzieje
