Jakie mogą być powody nudności?

Nudności (inaczej mdłości) to nie choroba, ale objaw choroby, a właściwie objaw wielu chorób. Pacjenci często opisują go jako nieprzyjemne uczucie potrzeby zwymiotowania. Towarzyszą temu inne objawy, np. ból brzucha, pocenie się, bladość skóry, ślinotok czy przyspieszone bicie serca.

Mdłości mogą zwiastować wymioty, choć nie zawsze po nich pojawiają się wymioty i nie zawsze przed wymiotami pojawiają się nudności. Przyczyny nudności dzieli się na fizyczne (czyli te, które mają fizyczną przyczynę) oraz psychiczne. Te ostatnie wciąż stanowią zagadkę i wyzwanie dla lekarzy.

Nudności - jakie choroby mogą być przyczyną?

Najczęstszą przyczyną nudności są przejedzenie, nadwrażliwość pokarmowa, niestrawność i zatrucia pokarmowe, czyli dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Nudności mogą również pojawić się w przypadku niedrożności jelita cienkiego lub grubego, wrzodach żołądka i dwunastnicy. Objaw ten jest też charakterystyczny przy zapaleniu wyrostka robaczkowego, zapaleniu pęcherzyka żółciowego (potocznie zwanego woreczkiem żółciowym) czy zapaleniu trzustki. W przypadku tych chorób nudności stanowią bardzo ważny element diagnostyki, a to dlatego, że wchodzą w skład zespołu chorobowego o nazwie "ostry brzuch". Pojawia się on, gdy proces zapalny przechodzi na otrzewną, czyli na błonę surowiczą, która wyściela ściany jamy brzusznej i zawartych w niej organów. Towarzyszą temu właśnie nudności oraz wymioty.

Mdłości to również objaw typowy dla chorób układu sercowo-naczyniowego, np. zawału serca (a właściwie ściany dolnej mięśnia sercowego). Pojawia się on zwykle w towarzystwie wymiotów, bólu brzucha i nadmiernego pocenia się. Nudności są też charakterystyczne dla choroby niedokrwiennej serca czy zastoinowej niewydolności serca. Mogą pojawić się także w przypadku różnego rodzaju krwotoków czy krwawień.

To cię może zaciekawić: Ból w podbrzuszu kłuje i ciągnie. Jak rozpoznać jego źródło?

Nudności bardzo często towarzyszą chorobom lub urazom związanym z układem nerwowym, np. udarowi mózgu, krwotokowi śródczaszkowemu, migrenie. Ten objaw pojawia się również przy urazach głowy, problemach z błędnikiem (np. w chorobie lokomocyjnej). Nudności współwystępują z innymi objawami oponowymi (grupa objawów neurologicznych charakterystyczna nie tylko dla zapalenia mózgu czy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych), przy zaburzeniach świadomości.

Przyczyną pojawienia się nudności mogą być również choroby endokrynologiczne i metaboliczne. Mdłości mogą pojawić się u osób, które cierpią na chorobę Addisona (pierwotna niedoczynność kory nadnerczy), a także na choroby tarczycy i przytarczyc (m.in. nadczynność czy niedoczynność tarczycy). Mdłości towarzyszą również kwasicy ketonowej w przebiegu cukrzycy.  Nudności mogą być też objawem niewydolności nerek i najczęściej pojawiają się w przypadku mocznicy, kamicy nerkowej, kolki nerkowej, a także w przypadku zapalenia kłębuszkowego i odmiedniczkowego).

Bardzo często mdłości są objawem ciąży. Szacuje się, że w pierwszym trymestrze odczuwa je około 85% kobiet w ciąży. Są one normalnym objawem wynikającym ze zmian hormonalnych oraz metabolicznych, które zachodzą w organizmie ciężarnej.

Innymi przyczynami mogą być długotrwałe głodówki lub zatrucia wywołane grzybami lub alkoholem.

Zobacz także: Kwasica ketonowa: groźne powikłanie cukrzycy. Uwaga na kwaśny zapach z ust

Mdłości (nudności) - jakie leki mogą się do tego przyczynić?

Stosowanie niektórych leków może przyczynić się do pojawienia się nudności. Ten objaw może pojawić się u osób stosujących leki hormonalne (w tym antykoncepcję hormonalną), leki kardiologiczne czy niesteroidowe leki przeciwzapalne, a także antybiotyki. Niestety zawsze ten objaw pojawia się podczas stosowania chemioterapii czy radioterapii (jest typowym powikłaniem tego leczenia). Może również pojawić się w czasie stosowania leków psychotropowych, a także preparatów wielowitaminowych zawierających żelazo.

Polecamy: Grypa żołądkowa przypomina zatrucie pokarmowe. Jak leczyć jelitówkę?

Dlaczego problemy psychiczne mogą być przyczyną mdłości?

Bardzo wiele osób odczuwa mdłości bez żadnego fizycznego powodu. Mogą one pojawiać się w przypadku długotrwałego stresu, depresji, a także w przypadku zaburzeń odżywiania (np. jadłowstręcie psychicznym czy bulimii). Nudności często pojawiają się po spożyciu produktów, które wywołują wstręt u osoby, która je spożyła (np. u wegetarian po zjedzeniu mięsa).

Nudności, jako objaw utrzymujący się przez dłuższy czas i związany ze stresem, znacznie obniżają samopoczucie osoby, która je odczuwa. Wielu pacjentów przyznaje, że nudności są trudniejsze do zniesienia niż ból związany z daną chorobą, a towarzysząca temu objawowi utrata wagi, może mieć negatywny wpływ na zdrowie.

W czasopismach medycznych opisane są historie pacjentów, u których niepokój w połączeniu z depresją objawiał się jako nudności. Depresja może istnieć w "zamaskowanej" postaci i powodować objawy, takie jak zmęczenie, utrata masy ciała, nudności i ból głowy, niekoniecznie powodując smutek lub obniżenie nastroju.

Zobacz także:  Domowe sposoby na mdłości – pozbądź się ich naturalnie

Mdłości - co pomoże w ustaleniu przyczyny nudności?

Zgłaszając się do lekarza z przedłużającym się uczuciem mdłości (dłużej niż 7 dni), warto przypomnieć sobie, w jakich sytuacjach ta dolegliwość się nasila i jakie inne objawy temu towarzyszą. To ma fundamentalne znaczenie dla dalszej diagnostyki. Przykładowo jeśli nudnościom towarzyszą zawroty głowy ("jak na karuzeli") to może to sugerować choroby związane z błędnikiem, jeśli ból i sztywność karku, to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Natomiast ból brzucha, zaparcie, brak gazów i nudności mogą sugerować zapalenie otrzewnej.

Następnie lekarz przeprowadzi badanie przedmiotowe i - ewentualnie - zleci badania dodatkowe, np. badanie krwi na stężenie glukozy, poziom kreatyniny czy poziom hormonów lub badanie moczu. W przypadku kobiet może zasugerować zrobienie testu ciążowego.

Jeśli te podstawowe badania nie wyjaśnią wątpliwości, a nudności nadal będą się utrzymywać, lekarz może rozważyć poszerzenie diagnostyki o kolejne badania, np. badania obrazowe czaszki, pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego, badanie radiologiczne, koronografię, badania endoskopowe lub USG lub tomografię komputerową brzucha.

Dowiedz się więcej: Wymioty to odruch obronny organizmu. Jakie są przyczyny wymiotów?