Kreatynina w surowicy krwi - kiedy wykonuje się to badanie?
Ten związek organiczny bardzo wiele mówi o naszym zdrowiu. Kreatynina, bo to o niej mowa, pozwala kontrolować pracę nerek oraz metabolizm. Wiele mówi o naszym życiu, wysiłku fizycznym, masie mięśniowej, przyjmowanych lekach etc. Dowiedz się, kiedy warto wykonać badanie na oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi.
Kreatynina, organiczny związek chemiczny, wytwarzana jest w mięśniach, głównie szkieletowych, w procesie przemiany materii, a wydalana jest przez nerki. Jej stężenie oznacza się w badaniu krwi i moczu. Dzięki niej możemy monitorować pracę nerek, a dokładnie utratę przez nie funkcji filtracyjnej (w przypadku upośledzenia funkcji nerek, dochodzi do nadmiernego gromadzenia kreatyniny w osoczu). Jest ona również przydatna w diagnostyce chorób przemiany materii.
Na podstawie stężenia kreatyniny oblicza się dokładniejszy wskaźnik sprawności nerek, tzw. eGFR. To szacunkowy współczynnik filtracji kłębuszkowej, uwzględniający charakterystyczne dane pacjenta, takie jak wiek, waga, powierzchnia ciała, płeć, rasa, poziom kreatyniny w surowicy.
Kreatynina - jakie są wskazania do wykonanie tego badania?
Oznaczenie stężenia kreatyniny zleca się, aby ocenić pracę nerek. Badanie to wykonuje się w przypadku podejrzenia ostrej lub przewlekłej choroby nerek, a także podejrzenia uszkodzenie ich przez działanie toksyn i leków. Poziom kreatyniny powinien być również kontrolowany u osób cierpiących na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, choroby tkanki łącznej oraz osób dializowanych.
Oznaczenie stężenia kreatyniny zleca się także przed obrazowymi badaniami diagnostycznymi, w których konieczne jest podanie pacjentowi kontrastu. Zalicza się do nich: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, koronografię, arterografię. Wskazaniem są również zabiegi operacyjne (np. chirurgii ogólnej) oraz operacje kardiochirurgiczne.
Kreatynina - jak się przygotować do badania?
W przypadku oznaczenia poziomu kreatyniny w surowicy krwi pacjent powinien zgłosić się na badanie rano, na czczo. Ostatni posiłek powinien zostać spożyty przynajmniej 12 godzin przed badaniem. Przed pobraniem krwi nie należy też pić kawy i herbaty. W miarę możliwości badanie należy zrobić przed przyjęciem porannej porcji leków chyba, że lekarz zaleci inaczej. Należy się też powstrzymać na 2-3 dni przed zrobieniem badania od picia alkoholu.
Przed badaniem pacjent powinien pozostawać w spoczynku w pozycji siedzącej przez 10-15 minut.
Kreatynina - jak odczytywać wynik badania?
Normy kreatyniny mogą się różnić w zależności od laboratorium, w którym zostały wykonane, oraz stosowanej metody pomiaru oraz użytego sprzętu. Dlatego na wyniku badania podany jest zawsze zakres normy oraz wynik pacjenta.
Przyjmuje się, że normą jest 0,6-1,3 mg/dl (u mężczyzn), 0,5-1,1 mg/dl (dla kobiet), 0,2-0,4 mg/dl (u małych dzieci, poniżej 5. roku życia)
Ważne! U kobiet w ciąży norma jest niższa z uwagi na fizjologiczne zwiększenie przepływu krwi przez nerki. U ciężarnych stężenie kreatyniny w osoczu obniża się, za prawidłową wartość uznaje się wynik poniżej 50 umol/l.
Kreatynina powyżej normy - o czym świadczy?
Zwiększone stężenie kreatyniny w surowicy krwi (tzn. wynik powyżej górnej granicy normy) świadczy o pogorszeniu czynności nerek. Może mieć ona charakter ostry lub przejściowy. Na podwyższone normy kreatyniny może wpływać cukrzyca, przyjmowane leki (np. antybiotyki z grupy tetracyklin), wiek, a także masa mięśniowa (im większa masa mięśniowa tym stężenie kreatyniny wyższe). Wyższa kreatynina może pojawić się również w przypadku kwasicy ketonowej, w przypadku nadmiernego wysiłku fizycznego oraz u osób cierpiących na gigantyzm.
Kreatynina poniżej normy - o czym świadczy?
Małe stężenie kreatyniny w surowicy krwi występuje u osób z chorobami prowadzącymi do zaniku mięśni, niedożywionych, wyniszczonych, z ciężką chorobą wątroby, u osób z małą masą mięśni szkieletowych (np. po amputacjach kończyn) oraz u kobiet w ciąży. Niska kreatynina może pojawić się również u osób przyjmujących leki sterydowe, np. przeciwzapalne lub preparaty moczopędne.
Tu się dzieje
