Kolonoskopia wymaga specjalnego przygotowania. Na czym polega?

Kolonoskopia to badanie endoskopowe okrężnicy — dolnego odcinka przewodu pokarmowego, w tym jelita grubego i końcowego odcinka jelita cienkiego. Badanie polega na wprowadzeniu przez odbyt giętkiej rurki zakończonej kamerą i źródłem światła, a także kanałem dla dodatkowych narzędzi służących do ewentualnego pobrania wycinków do badania histopatologicznego czy mikrobiologicznego.

Czy kolonoskopia boli? Jest to badanie nieprzyjemne i mało komfortowe, dla większości osób także bolesne. Przed zabiegiem pacjent otrzymuje leki uspokajające i znieczulenie (czasami trzeba je wykupić oddzielnie). W przypadku dzieci stosuje się znieczulenie ogólne. W trakcie badani może być odczuwalne parcie na jelito.

Wskazania do kolonoskopii

Kolonoskopię wykonuje się w celach diagnostycznych, gdy zachodzi podejrzenie choroby lub gdy pojawiają się niepokojące objawy. Można ją stosować także w celach terapeutycznych, na przykład do pobrania wycinków, usunięcia polipów, zahamowania krwawienia z wad rozwojowych naczyń, owrzodzeń i guzów, usuwania ciał obcych, poszerzania zwężeń jelita grubego i zmniejszenia ciśnienia w jelicie objętym toksycznym poszerzeniem jelita grubego.

Wskazania do wykonania kolonoskopii:

• podejrzenie raka jelita grubego;
• niedokrwistość z niedoboru żelaza o niewyjaśnionej przyczynie;
• nieuzasadniona, szybka utrata masy ciała,
• nasilona biegunka o nieznanej przyczynie;
• biegunki i zaparcia występujące naprzemiennie;
• podejrzenie polipów i wykluczenie wczesnej postaci raka;
• podejrzenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniowskiego i Crohna;
• duże problemy z wypróżnianiem o nieznanej przyczynie, a także obecność krwi i śluzu w kale.

Przeciwwskazania do wykonania kolonoskopii:

• zaostrzenie chorób zapalnych jelita grubego (wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniowskiego i Crohna);
• objawy zapalenia otrzewnej (tzw. deskowaty brzuch, bardzo silna bolesność przy dotykaniu);
• ciężkie choroby serca i płuc (niestabilna choroba wieńcowa, niewydolność serca, ostra niewydolność oddechowa);
• ostatnie sześć miesięcy ciąży;
• zaburzenia krzepnięcia krwi (przy biopsji lub wycięciu polipa).

Przygotowanie do kolonoskopii

Do kolonoskopii trzeba się odpowiednio przygotować. Na 24-48 godzin przed badaniem pacjent powinien być na diecie płynnej i zaprzestać spożywania stałych pokarmów, kawy, alkoholu, napojów gazowanych.  W tym czasie należy także przyjmować preparaty przeczyszczające. Jest kilka preparatów zalecanych do stosowanie przed kolonoskopią. O konieczności ich stosowania powinien powiadomić lekarz. Niektóre ośrodki stosują także lewatywę na krótko przed zabiegiem. O wszystkich zaleceniach powinien poinformować lekarz kierujący na badanie.

Przebieg kolonoskopii

Badanie wykonuje się za pomocą kolonoskopu, czyli cienkiej, elastycznej rurki, którą powoli wprowadza się przez odbyt i dalej przez odbytnicę do okrężnicy zstępującej, okrężnicy poprzecznej i okrężnicy wstępującej. Podczas kolonoskopii lekarz ogląda jelito dzięki kamerze zamieszczonej na końcu kolonoskopu. Obraz pojawia się na monitorze i umożliwia śledzenie przemieszczającej się rurki.

Badanie jest przeprowadzane w pozycji leżącej. Pacjent może odczuwać ból i rozpieranie w czasie, gdy aparat pokonuje kolejne zgięcia jelita grubego. Z tego względu niektóre gabinety oferują znieczulenie w pakiecie z badaniem, w innych miejscach za taką możliwość trzeba dodatkowo zapłacić.

Dowiedz się więcej na temat badania. Sprawdź, na czym polega kolonoskopia:

Dzięki możliwości obejrzenia wnętrza jelita grubego lekarz może wykluczyć poważne choroby lub potwierdzić ich występowanie już na wczesnym etapie. Kolonoskopia uznawana jest za jedno ze skuteczniejszych badań pozwalających na wczesne wykrycie raka jelita grubego.

Postępowanie po kolonoskopii

Jeśli stosowane było znieczulenie, to po badaniu nie wolno jeść i pić przez następne 2 godziny. Nie wolno także prowadzić pojazdów mechanicznych i najlepiej w tym dniu skorzystać z pomocy drugiej osoby.

Powikłania po kolonoskopii

Kolonoskopia jest badanie inwazyjnym i obciążającym dla pacjenta. Z tego względu po badaniu mogą wystąpić objawy niepożądane. Odczuwalne wzdęcia i gazy są efektem wprowadzonego powietrza, które jest konieczne dla uwidocznienia całego światła jelita i wszelkich zmian patologicznych podczas badania. To objawy normalne, ale ich nasilenie wymaga konsultacji z lekarzem.

Do powikłań po kolonoskopii należą:

• ból brzucha;
• krwawienia;
• gorączka i dreszcze;
• smolisty, czarny stolec;
• twardy, napięty brzuch,
• przebicie przewodu pokarmowego w trakcie badania (zdarza się rzadko).

Wszystkie wymienione wyżej objawy wymagają szybkiej konsultacji z lekarzem.

Zobacz także

Biegunka może być groźna. Jak radzić sobie z rozwolnieniem?

Zaparcia utrudniają normalne funkcjonowanie. Jak się ich pozbyć?

Źródło: Kolonoskopia, lek. Michał Tomaszewski (gastrologia.mp.pl); Kolonoskopia, dr n. med. Anna Mokrowiecka (gastrologia.mp.pl)