Hemoglobina: niska i wysoka. O czym świadczy poziom hemoglobiny?

Hemoglobina (hb, HGB) to czerwony barwnik krwi. To białko zawarte w erytrocytach, czerwonych krwinkach, którego podstawową funkcją jest transport tlenu i dwutlenku węgla.

Normy hemoglobiny we krwi dorosłego człowieka wynoszą około 11,0-18 g/dl, jednak ze względu na różne metody pomiarowe każde laboratorium analityczne ustala własne normy. Należy również wiedzieć, że fizjologicznie stężenie hemoglobiny u mężczyzn jest wyższe niż u kobiet.

Normy hemoglobiny dla osób dorosłych:

• kobiety 12–16 g/dl (7,5–9,9 mmol/l);
• kobiety ciężarne 11–14 g/dl (6,9–8,8 mmol/l);
• mężczyźni 14–18 g/dl (8,7–11,2 mmol/l).

Normy hemoglobiny dla dzieci:

• 17–22 g/dl u noworodków;
• 15–20 g/dl w 1. tygodniu życia;
• 11–15 g/dl w 1. miesiącu życia;
• 11–13 g/dl u starszych dzieci.

Rola hemoglobiny

Hemoglobina to niezwykle ważny składnik krwi. Zapewnia bowiem natlenienie tkanek i organów, bez tlenu nie mogłyby one normalnie pracować i zachować swojej funkcji w organizmie. 

Dzięki cząstkom hemu w skład których wchodzi umiejscowiony centralnie atom żelaza, możliwe jest łączenie się cząstek tlenu z hemoglobiną. Podczas wdechu krew przepływająca przez naczynia krwionośne pęcherzyków płucnych ulega natlenowaniu dzięki połączeniu się tlenu z hemem.

Hemoglobina pobiera tlen w płucach, transportuje go i uwalnia w poszczególnych tkankach. Zapewnia również zwrotny transport dwutlenku węgla, dzięki czemu może on zostać wydalony z organizmu.

Jedna cząsteczka hemoglobiny może przyłączyć od jednej do czterech cząstek tlenu, występując w stanie „oddtlenowanym” lub różnym stopniu „utlenowania”.

Niska hemoglobina

Niski poziom hemoglobiny nie zawsze jest powodem do niepokoju, może bowiem wynikać z nieodpowiedniej, ubogiej w żelazo diety. Dlatego czasami, by wyrównać poziom hemoglobiny, wystarczy stosować przez jakiś czas właściwą dietę (czerwone mięso, jaja, orzechy, zielone warzywa). Niski poziom hemoglobiny wyklucza jednak kandydatów do oddawania krwi. 

Przy czym niski poziom hemoglobiny nie zawsze oznacza, że w organizmie jest za mało żelaza. Dlatego ewentualną suplementację należy najpierw omówić z lekarzem.

Za obniżone stężenie hemoglobiny mogą odpowiadać stany nadmiernej utraty hemoglobiny oraz sytuacje utrudniające lub uniemożliwiające jej produkcję. Tym, co prowadzi do utraty hemoglobiny, są stany przebiegające z nasilonym niszczeniem czerwonych krwinek lub utratą krwi. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku chorób autoimmunologicznych lub w przypadku nieprawidłowej budowy czerwonych krwinek bądź samej hemoglobiny. Są to przyczyny tzw. niedokrwistości hemolitycznej.

Do nadmiernej utraty krwi prowadzą natomiast silne lub przewlekłe krwawienia, na przykład wrzody żołądka, czy rak jelita grubego, rozległe urazy, częste i obfite miesiączki. 

Zaburzona produkcja hemoglobiny może być wynikiem niedoborem lub utratą składników odżywczych. Wtedy często rozwijają się tzw. anemie niedoborowe. Przyczyną może być również zaburzona synteza hemoglobiny, powodowana przez defekty genetyczne, a także ciężkie przewlekłe choroby nerek, uszkodzenie szpiku kostnego, aplazja, zespół mielodysplastyczny, białaczka.

ZOBACZ:  Anemia to coś więcej niż zmęczenie. Skąd się bierze niedokrwistość?

Wysoka hemoglobina

Zbyt wysoka hemoglobina może być wynikiem przewlekłego niedotlenienia, co zdarza się u osób przebywających na obszarach położonych wysoko ponad poziomem morza, a także u palaczy. 

Podwyższony poziom hemoglobiny towarzyszy także niektórym chorobom płuc (w tym przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc), które wiążą się z niewystarczającym zaopatrywaniem krwi w tlen, a także niektórym wadom wrodzonych serca.

Zdarza się również, że podwyższenie stężenia hemoglobiny nie wynika z jej zwiększonej ilości, ale z zagęszczenia krwi z powodu odwodnienia.

Zobacz także

Morfologia krwi: badanie podstawowe. Kiedy należy je wykonać?

OB (odczyn Biernackiego): co oznacza niskie lub wysokie OB?