Gorączka to naturalna reakcja organizmu. Jak sobie z nią radzić?

Gorączka to podwyższona ciepłota ciała. Z jej powodu człowiek doświadcza wielu przykrych objawów, nie tylko uczucia ocieplenia, ale także potów, dreszczy i osłabienia. Przyjmuje się, że o gorączce można mówić, gdy ciepłota ciała jest wyższa niż 38°C. Natomiast zakres od 37,1 do 38°C uważany jest za tzw. stan podgorączkowy.

Prawidłowa ciepłota ciała człowieka wynosi mniej więcej 36,6°C, jeśli mierzona jest tradycyjnym termometrem (rtęciowym, ciekłokrystalicznym lub elektronicznym) pod pachą. Natomiast pomiar temperatury ciała w ustach lub odbytnicy bywa dokładniejszy, z reguły termometr pokazuje wtedy temperaturę wyższą o 35 kresek. Dlatego temperatura nieco wyższa, nawet dochodząca do 37°C, nie powinna budzić niepokoju.

Nie każdy źle znosi gorączkę, szczególnie stosunkowo niską. Niektórzy są w stanie chodzić do pracy i w miarę normalnie funkcjonować. Jednak większość osób z powodu gorączki czuje się wyjątkowo źle. Głównie ze względu na duże osłabienie, dreszcze i wiele innych dolegliwości, które towarzyszą wysokiej temperaturze.

Fizjologiczny stan podgorączkowy występuje często w ciąży, w drugiej fazie cyklu miesiączkowego oraz po wysiłku fizyczny. Temperatura jest także z reguły wyższa po południu niż rano.

Objawy gorączki

Gorączka, czyli podwyższona temperatura ciała, objawia się uczuciem gorąca rozpływającym się po ciele. Najczęściej wysoką temperaturę czujemy na czole i na karku. Gorączce towarzyszą z reguły inne nieprzyjemne objawy, takie jak:

• dreszcze;
• osłabienie;
• bladość skóry;
• wypieki na policzkach;
• gęsia skórka;
• problemy z koncentracją;
• potliwość.

Niezwykle groźnym stanem przebiegającym z wysoką temperaturą jest hipertermia. W jej przebiegu następuje wzrost ciepłoty ciała do 40-42°C. Niestety, pomimo starań temperatura nie spada i dochodzi wtedy do przegrzania organizmu, co może skutkować niewydolnością wielu narządów organizmu, a nawet śmiercią. Do przyczyn hipertermii zalicza się na przykład uszkodzenie mózgu w udarze cieplnym, zmiany naczyniowe mózgu spowodowane zatorem lub wylewem, a także nowotwory uszkadzające ośrodek termoregulacji.

Przyczyny gorączki

Gorączka jest jednym z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu. Jest wsparciem dla układu odpornościowego i odpowiedzią na ataki ze strony bakterii, wirusów, pasożytów lub grzybów. Gorączka jest objawem ogólnym, dotyczy całego organizmu. To częsty sygnał, że organizm broni się przed zagrożeniem. Z tego względu nie zawsze zaleca się szybkie zbijanie gorączki, która może być pomocna w zwalczaniu choroby.

Przyczyną gorączki, zazwyczaj niezbyt wysokiej, może być infekcja, przeziębienie lub zatrucie pokarmowe. Może także pojawiać się w przebiegu alergii, gdy organizm błędnie odczytuje zagrożenie ze strony antygenów, czynników niegroźnych. Podwyższona temperatura ciała i inne objawy alergii znikają zazwyczaj po usunięciu alergenów z otoczenia.

Gorączka może pojawiać się także bez wyraźnej przyczyny. Jeśli oprócz gorączki nie występują inne objawy, a wysoka temperatura wzbudza niepokój, konieczna jest konsultacja z lekarzem. W takich przypadkach konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, które wskażą przyczynę podwyższonej temperatury.

• Uwaga! Przedłużająca się gorączka może być objawem nowotworu lub nadczynności tarczycy.

Leczenie gorączki

Gorączka nie zawsze wymaga leczenia. Ponieważ jest to mechanizm obronny, zaleca się raczej jej obniżenie, a nie szybkie zbijanie. Postępowanie uzależnione jest także od ogólnego samopoczucia chorego i okoliczności występowania gorączki, jej wysokości i szybkości narastania.

Jeśli gorączka jest niewysoka, a poza uczuciem rozbicia i osłabienia nie ma innych objawów, to bardzo prawdopodobne, że podwyższenie temperatury jest wynikiem infekcji wirusowej. W takim przypadku warto ograniczyć się do odpoczynku w domu i próby obniżenia temperatury lekami dostępnymi bez recepty. Do lekarza należy zgłosić się wtedy, gdy temperatura nie ustąpi po kilku dniach, będzie narastać lub pojawiają się dodatkowe, niepokojące objawy.

Konsultacji z lekarzem wymaga gorączka, które towarzyszą takie objawy, jak: silny ból głowy i zaburzenia świadomości, kaszel, katar, zapalenie spojówek, angina, ból gardła, bóle brzucha, nudności, wymioty, trudności z oddawaniem moczu lub zwiększona potrzeba oddawania moczu.

Niepokój powinna budzić gorączka, najczęściej wysoka, która utrzymuje się od jakiegoś czasu i nie towarzyszą jej charakterystyczne objawy chorobowe. Taki stan należy konsultować z lekarzem, ponieważ utrzymująca się gorączka jest zagrożeniem dla zdrowia człowieka.

Jak zbić gorączkę? W celu obniżenia gorączki zaleca się przyjmowanie leków przeciwgorączkowych z paracetamolem lub ibuprofenem. Można także stosować chłodne okłady, na przykład na czoło i kark oraz kąpiele w wodzie chłodniejszej o 2°C od aktualnej temperatury ciała. Jeśli gorączka jest wysoka i prowadzi do ogromnego osłabienia lub utraty kontaktu z rzeczywistością, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Zobacz także

Zbij temperaturę naturalnie. Domowe sposoby na gorączkę

Gorączka u dziecka

Gorączka u dziecka jest przeważnie stanem poważniejszym niż w przypadku osób dorosłych. Choć niektóre dzieci stosunkowo dobrze znoszą podwyższoną temperaturę, to wysokiej gorączki nie wolno lekceważyć. Wysoka gorączka jest przyczyną złego samopoczucia, dreszczy, bólów głowy i mięśni. Leczenie gorączki u dzieci powinno polegać na łagodzeniu objawów. W tym celu podaje się zazwyczaj leki z paracetamolem i ibuprofenem.

Należy jednak pamiętać, że gorączka wzmacnia obronę organizmu przez zakażeniem. Z tego względu nie zawsze zaleca się szybkie zbijanie temperatury. Radykalne kroki podejmuje się zazwyczaj w przypadku dzieci, u których temperatura ciała przekracza 39°C.

Gorączka u dzieci nie jest chorobą, może być jednak jej objawem. Zaleca się obserwację dziecka i kontakt z lekarzem, gdy pojawi się wysoka temperatura, a także, gdy gorączka będzie wzrastać. Warto również zwracać uwagę na objawy towarzyszące gorączce, które mogą dawać obraz stanu zdrowia dziecka.

Gorączka u niemowlaka jest wskazaniem do wizyty u lekarza pediatry. Wcześniej można podać małemu dziecku leki przeciwgorączkowe — ibuprofen, paracetamol, które można podawać zależnie od siebie lub według wskazań lekarza.

Źródło: dr hab. n. med. Piotr Kopiński, Gorączka, NZOZ „Atopia” Kraków, Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia (reumatologia.mp.pl); dr med. Dorota Gieruszczak-Białek, specjalista pediatrii, genetyki klinicznej, Gorączka u niemowlęcia – jakie stosować leki?, Klinika Pediatrii, Warszawski Uniwersytet Medyczny (pediatria.mp.pl)

________

zdrowie.radiozet.pl/nk