Badanie cholesterolu (lipidogram) ocenia ryzyko chorób układu krążenia

Badanie cholesterolu jest stosunkowo łatwe i można wykonać je w domu za pomocą specjalnych testów dostępnych w aptece. Jednak to lipidogram, zwany profilem lipidowym, jest najbardziej skutecznym badaniem określającym poziom cholesterolu całkowitego i jego frakcji oraz poziom trójglicerydów we krwi.

Lipidogram to tak naprawdę wynik badania laboratoryjnego poddającego ocenie stężenie cholesterolu całkowitego, stężenie cholesterolu LDL, stężenie cholesterolu HDL i stężenie triglicerydów. Na podstawie wyników wszystkich składowych profilu lipidowetgo można ocenić gospodarkę tłuszczową (lipidową) organizmu. To od niej zależy stan układu krążenia. Zatem wszelkie nieprawidłowości mogą wpływać na zwiększenie ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia, takie jak: miażdżyca, chorobą wieńcowa, zawał serca i udar mózgu.

Zobacz także

Hipercholesterolemia rodzinna: choroba, którą można dostać w genach. Jak rozpoznać objawy?

Wykonanie lipidogramu, czyli badania cholesterolu, zaleca się:

• mężczyznom powyżej 40. roku życia i kobietom powyżej 50. roku życia lub po menopauzie razem z oceną innych czynników ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia;
• osobom z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową;
• osobom z rozpoznaną cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, przewlekła chorobą nerek lub przewlekłą chorobą zapalną;
• osobom otyłym;
• palącym nałogowo papierosy;
• wszystkim osobom z dodatnim wywiadem rodzinnym (również dzieciom) w kierunku przedwczesnego występowania chorób sercowo-naczyniowych i/lub dyslipidemii;
• pacjentom z ostrym zespołem wieńcowym - badanie wykonuje się w ciągu pierwszych 24 godzin od początku objawów.

Badanie cholesterolu: jak przygotować się do badania krwi?

By wynik oznaczeń lipidogramu był wiarygodny, na badanie należy zgłosić się na czczo, co najmniej 12 godzin po zjedzeniu ostatniego posiłku. Leki zalecone przez lekarza należy przyjąć o stałej porze, można o tym poinformować personel laboratorium. Krew pobierana jest rano, najczęściej pomiędzy godziną 7 a 10, przed badaniem można napić się wody.

Oznaczenia lipidogramu należy wykonywać średnio raz na dwa lata u mężczyzn powyżej 40. roku życia i kobiet w okresie menopauzy lub powyżej 50. roku życia.

Badanie cholesterolu: normy

Dla układu krążenia najważniejsze jest stężenie cholesterolu LDL, którego normy różnią się dla osób zdrowych i osób chorujących na cukrzycę i choroby układu krążenia. Wyniki badania mogą się od siebie różnić w zależności od laboratorium. Zależy to od poziomu obliczania lipidów.

Prawidłowe wyniki profilu lipidowego:

fot.

Podwyższony poziom cholesterolu całkowitego lub cholesterolu LDL świadczy o hipercholesterolemii, czyli podwyższonym powyżej normy cholesterolu w osoczu krwi. To nie choroba, ale stan nieprawidłowy, który może towarzyszyć innym chorobom. Hipercholesterolemia jest też ważnym czynnikiem ryzyka występowania poważnych chorób układu krążenia.

Podwyższony poziom trójglicerydów świadczy natomiast o hipertriglicerydemii, która może doprowadzić do miażdżycy, zawału serca a nawet ostrego zapalenia trzustki.

Podwyższone stężenia zarówno triglicerydów jak i cholesterolu całkowitego lub cholesterolu LDL świadczy o hiperlipidemii mieszanej.

Osoby po zawale serca nie powinny mieć wyniku cholesterolu całkowitego wyższego niż 180 mg/dl, cukrzycy nie powinni przekraczać wyniku 165 mg/dl.

Poziom cholesterolu: wysoki lub niski

Cholesterol to substancja tłuszczowa niezbędna do budowy tkanek organizmu. Służy także do budowy niektórych hormonów. Cholesterol jest niezbędny do syntezy witaminy D w organizmie i pełnie wiele ważnych funkcji. Źródłem cholesterolu jest wątroba, która  dostarcza jego zdecydowaną większość. Ilość cholesterolu zależy także od spożywanych pokarmów. Jego źródłem jest żywność pochodzenia zwierzęcego.

Cholesterol można podzielić na ''dobry'' i ''zły'' czyli cholesterol HDL i cholesterol LDL. Cholesterol HDL uważany jest za dobry ze względu na ochronne działanie lipoprotein (cząstek, po postacią których krąży w organizmie cholesterol) na ścianę naczynia. Lipoproteiny HDL wnikają do ściany naczynia krwionośnego i opuszczają je zabierając ze sobą nadmiar cholesterolu.

Cholesterol LDL uważany jest natomiast za zły. Liportoteiny LDL wnikają do ściany naczynia i pozostają w nim prowadząc powstania blaszki miażdżycowej i zwężenia naczynia. Wysokie stężenie nie cholesterolu LDL zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Cholesterol całkowity to po prostu wszystkie frakcje cholesterolu, w tym HDL, LDL i trójglicerydów. Wynik badania poziomu cholesterolu całkowitego we krwi daje obraz stanu zdrowia człowieka. Pozwala ocenić ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia.
Wzrost stężenia cholesterolu całkowitego można zauważyć przy:

• niewydolności nerek,
• łuszczycy,
• zespole nerczycowym,
• niedoczynności tarczycy,
• zastoju żółci (cholestazie),
• przy nadmiernym spożywaniu pokarmów bogatych w cholesterol, przede wszystkim tłuszczy zwierzęcych,
• u alkoholików.

Spadek cholesterolu całkowitego poniżej normy obserwuje się przy:

• marskości wątroby,
• ostrej martwicy wątroby,
• toksycznym uszkodzeniu wątroby,
• głodówkach,
• posocznicy,
• anemii,
• nadczynności tarczycy.

Według zaleceń Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia, nieprawidłowy wynik poziomu cholesterolu (lipidogram) powinien skłonić do zmiany stylu życia: zwiększeniu aktywności fizycznej, redukcji tkanki tłuszczowej i zmiany diety na uboższą w tłuszcze zwierzęce.

Przyjmowanie leków według zaleceń lekarza należy zacząć w momencie, gdy zmiana stylu życiu nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, a także gdy występuje obciążenie wieloma czynnikami ryzyka oraz gdy rozpoznano chorobę układu krążenia taką jak: choroba niedokrwienna serca, udar mózgu, choroba niedokrwienna kończyn dolnych. Podstawowymi lekami stosowanymi przy zaburzeniach lipidowych są statyny, a także fibraty.

Zobacz także

Morfologia krwi: badanie podstawowe. Kiedy należy je wykonać?

Badanie glukozy we krwi. Kto powinien zbadać poziom cukru?

Źródło: Polskie Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia